Bảo đảm quyền lợi NLĐ: Chấn chỉnh hoạt động là cần thiết

Theo báo cáo của Bộ LĐ-TB&XH, tính đến tháng 12/2016, cả nước có 277 DN có giấy phép hoạt động dịch vụ đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài. Trong đó, có 207 công ty cổ phần, 55 công ty TNHH  và 15 DN của Nhà nước. 

 Phần lớn các DN đã thực hiên tốt các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về việc đưa lao động ra nước ngoài làm việc

Đa số DN đã góp phần thực hiện tốt các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về việc đưa lao động ra nước ngoài làm việc.

Tuy nhiên, tình trạng cạnh tranh không lành mạnh giữa các DN dẫn đến quyền lợi của người lao động bị ảnh hưởng như làm tăng mức thu phí của người lao động, việc quản lý hoạt động của các chi nhánh trong DN XKLĐ không chặt, cách thức hoạt động theo kiểu khoán trắng... nên không kiểm soát được chất lượng lao động, làm trầm trọng thêm tình trạng người lao động bỏ hợp động, trốn ở lại để làm việc chui vi phạm pháp luật nước sở tại… đang làm ảnh hưởng xấu đến công tác mở rộng thị trường XKLĐ…

Muốn nâng cao sức cạnh tranh xuất khẩu lao động Việt Nam tại các thị trường lao động, rất cần sự chỉ đạo quyết liệt của cơ quan quản lý nhà nước để khắc phục các khiếm khuyết kể trên. Tuy nhiên, biện pháp chấn chỉnh như thế nào để đạt mục đích trên lại đang là vấn đề bức xúc, thậm chí khiến một số DN làm đơn kêu cứu.

Công ty CP Việt Hà – Hà Tĩnh (VIHATICO) mới đây đã gửi đơn thư khiếu nại đích danh Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ LĐ-TB&XH). Ông Lưu Quang Bình - Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc VIHATICO cho biết: Công ty của tôi bị ông Tống Hải Nam, Cục phó Cục Quản lý lao động ngoài nước ra văn bản tạm dừng việc tiếp nhận hồ sơ đăng ký hợp đồng của Công ty CP Việt Hà bằng Công văn số 291/QLLĐNN-TTr ra ngày 15/3/2017. Và sau đó 1 ngày (16/3/2017), Thanh tra Bộ LĐ-TBXH mới công bố quyết định thanh tra Công ty CP Việt Hà (?!).

Bà Vũ Thị Phượng, Giám đốc Chi nhánh Hải Dương (Công ty CP Xuất nhập khẩu và Xây dựng Bạch đằng (BIMEXCO) thì cho rằng, thủ tục hành chính rườm rà, nhiêu khê đã gây thiệt hại cho DN và người lao động. Công ty đã lỡ dịp ký hợp đồng với đối tác Nhật Bản 2 lần vì thủ tục ‘‘ngâm’’ hồ sơ  của Cục Quản lý lao động ngoài nước.

Lần thứ nhất vào tháng 2/2015, phải mất 5 tháng, Cục mới thông qua thủ tục hồ sơ nên BIMEXCO đã lỡ cơ hội ký hợp đồng với Nghiệp đoàn Kyodo Kumiai Tsubasa (Nhật Bản). Lần thứ 2 là vào năm 2016, BIMEXCO lại bị lỡ hợp đồng với Công ty Nihon Human Create của Nhật Bản, cũng với lý do tương tự. BIMEXCO bắt đầu nộp hồ sơ đăng ký từ ngày 1/2/2016 và sau 17 lần chỉnh sửa hồ sơ, đi lại nộp giấy tờ, mãi đến ngày 21/9/2016, vẫn không hề nhận được quyết định của Cục Quản lý lao động ngoài nước về việc có hay không chấp nhận cho BIMEXCO thực hiện hợp đồng với đối tác này.

Hầu hết các DN đều hiểu thanh tra là một việc làm bình thường của Bộ để giúp Bộ biết được các hoạt động của các DN, cũng như nắm bắt việc các chính sách, pháp luật đi vào đời sống thực tế như thế nào. Mặt khác, qua việc thanh tra, các cơ quan quản lý nhà nước sẽ giúp DN thực hiện đúng hơn các quy định của pháp luật về XKLĐ.

Nghị định số 95/2013/NĐ-CP về  xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng đã có những quy định hình thức phạt tiền, phạt bổ sung nếu DN vi phạm pháp luật lao động rất rõ ràng. Nhưng tại sao đình chỉ VIHATICO hoạt động rồi mới thanh tra thì không thể hiểu nổi?

Hơn nữa, VIHATICO là DN đã có 17 năm kinh nghiệm hoạt động trong lĩnh vực XKLĐ, từ khi là DNNN đến khi cổ phần. “Các cuộc thanh tra trước đó, chúng tôi cũng không vi phạm gì, tại sao lại dừng hoạt động của chúng tôi? Chưa kể, năm 2015, Hiệp hội Xuất khẩu lao động Việt Nam đánh giá Công ty Việt Hà đạt 5 sao khi xếp hạng DN XKLĐ. Cách hành xử thiếu trách nhiệm, vô cảm đó, đã làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động trong công ty, người lao động đã - đang chuẩn bị đi làm việc ở ngoài nước”, ông Lưu Quang Bình nói.

Đơn thư kiến nghị gửi các cơ quan thông tấn báo chí

Ngoài ra, ông Bình còn phân tích sai phạm có tính hệ thống của Cục Quản lý lao động ngoài nước như trước đó, vào cuối năm 2015, cơ quan này đã tham mưu Bộ LĐ-TB&XH ra Công văn số 4732/LĐTBXH-QLLĐNN và 4 tháng sau (tức tháng 4/2016) phải thay bằng Công văn 1123. Công văn số 4732 đã nêu nhiều quy định, trong đó có điều kiện yêu cầu DN phải ký hợp đồng với đối tác trước rồi mới xét để giới thiệu với Tổ chức JITCO.

Điều đó trái với pháp luật Nhật Bản, vì họ quy định, Tổ chức JITCO công nhận trước rồi mới được phép ký hợp đồng với đối tác. Dựa trên việc thực hiện công văn này, ông Tống Hải Nam, Cục phó Cục Quản lý lao động ngoài nước lại ký Công văn 113 ngày 26/1/2017 để dừng hoạt động của 35 DN xuất khẩu lao động khác.

Đối với BIMEXCO cũng vậy. Là cơ quan tham mưu cho Bộ, đáng lẽ Cục Quản lý lao động ngoài nướcphải có trách nhiệm giúp DN hoàn thành nhanh bộ hồ sơ để kịp gửi cho đối tác. Vậy nhưng, Cục lại “ngâm” tới hàng tháng, trong khi đối tác Nhật Bản cho rằng chỉ cần không quá 20 ngày để hoàn thành thủ tục này?

Được biết, trong Kết luận Hội nghị nâng cao chất lượng hoạt động đưa người đi làm việc ở nước ngoài, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung đã đề xuất nhiều giải pháp quan trọng. Ngoài việc chấn chỉnh, xử phạt các DN hoạt động vượt quá hành lang pháp lý, Bộ trưởng đã yêu cầu, bắt đầu từ Cục Quản lý lao động ngoài nước phải đẩy cao tinh thần trách nhiệm, minh bạch quy trình làm việc, loại bỏ các kiểu ‘‘giấy phép con’’, các thủ tục nhũng nhiễu, chống tiêu cực…

Thiệu Duy