Cách phân biệt thuốc 'An cung ngưu hoàng hoàn' và 'Ngưu hoàng thanh tâm hoàn'

An cung ngưu hoàng hoàn

Lâu nay, trên thị trường và một vài phương tiện thông tin đại chúng nói nhiều về bài thuốc 'An cung ngưu hoàng hoàn'. Có người gắn thêm cho nó một vài chức năng và tác dụng khác mà trong nội dung bài thuốc không có! Có người xem nó như một bảo bối, một thần dược để phòng ngừa bệnh đột quỵ, cũng có người cho rằng nó có thể điều trị được bách bệnh, kể cả ung thư (K)…. Vậy thực hư thế nào?

An cung ngưu hoàng hoàn.

Xuất xứ bài thuốc là của danh y Ngô Cúc Thông được in trong cuốn 'Ôn bệnh điều biện' có 11 vị gồm: chu sa 40g, hoàng cầm 40g, hoàng liên 40g, hùng hoàng 40g, mai phiến (băng phiến) 10g, ngưu hoàng 40g, chi tử 40g, tê giác 40g (hiện nay, tê giác là động vật quý hiếm, pháp luật Việt Nam và thế giới cấm dùng tê giác), trân châu 40g, uất kim 40g, xạ hương 10g. Tán bột luyện với mật ong, làm viên hoàn mỗi viên 4g.

Các vị thuốc trong bài có tác dụng như sau: Ngưu hoàng để thanh tâm (tim) giải độc, hóa đờm khai khiếu; tê giác để thanh tâm lương huyết, giải độc trong gan, thận; xạ hương để khai khiếu an thần; hoàng liên, hoàng cầm, chi tử để tả tâm hỏa, thanh nhiệt độc trong huyết và gan; ngưu hoàng, hùng hoàng để khu đờm, tiêu đờm, giải độc; uất kim, băng phiến để phương hương hóa trọc, thông khiếu, khai thông bế tắc kinh lạc và huyết mạch; chu sa, trân châu có tác dụng trấn kinh an thần. Trong bài có vị hùng hoàng, chu sa có độc chất đã được thủy chế, loại trừ bớt chất độc với nồng độ cho phép.

Toàn bộ bài thuốc có tác dụng: thanh nhiệt, giải độc, khai khiếu, trấn kinh an thần, dùng để điều trị nhiệt độc đi vào huyết, vào phần dinh của cơ thể, làm tổn thương kinh lạc, khí huyết bị bế tắc; bệnh nhân sốt cao, hôn mê, lên cơn co giật.

Trong cuốn sách 'Thuốc Đông y hiệu nghiệm' xuất bản tại Trung Quốc đã đăng chuyên mục: Học viện Trung y Thượng Hải Trung Quốc đã dùng bài thuốc 'An cung ngưu hoàng hoàn' điều trị cho bệnh nhân (cả người lớn và trẻ em) viêm màng não, viêm não tủy mạc viêm, thuộc loại bệnh truyền nhiễm, viêm não Nhật Bản, lỵ nhiễm độc, viêm phổi nhiễm độc, hôn mê gan do nhiễm độc trên 200 bệnh nhân cho kết quả tốt. Bài thuốc này còn gia giảm một số vị thuốc khác để điều trị một số chứng bệnh khác…, kết quả rất khả quan.

Trong quá trình điều trị bệnh nhân tại Việt Nam, chúng tôi và một số đồng nghiệp đã sử dụng bài thuốc này để điều trị cho một số bệnh nhân do uống nhiều rượu, bia làm gan nóng, huyết nhiệt dẫn đến tăng huyết áp, xuất huyết não có kết quả tốt, một số trẻ em và người lớn mắc chứng viêm não, viêm não Nhật Bản, bệnh nhân nhồi máu não…

Những trường hợp không có kết quả: bệnh nhân do viêm thận, suy thận tăng huyết áp, bệnh nhân cường tuyến thượng thận tăng huyết áp xuất huyết não, bệnh nhân mỡ trong máu cao dẫn đến tăng huyết áp xuất huyết não, bệnh nhân mắc bệnh tim mạch tăng huyết áp… không có tác dụng. Những bệnh nhân mắc hàn chứng cấm dùng vì đây là bài thuốc thuộc dạng thanh nhiệt, giải độc. Đây là bài thuốc điều trị một số chứng bệnh cụ thể như đã nói trên, không có tác dụng phòng bệnh và cũng không phải thần dược. Những người mua 3 viên để trong nhà để phòng bệnh, chống đột quỵ là không có cơ sở, người ta tuyên truyền để đánh lừa người tiêu dùng. Bài thuốc không có tác dụng điều trị ung thư (nham) và không phải bài thuốc bổ dưỡng, mong độc giả và người tiêu dùng cảnh giác những lời đồn thổi.

Ngưu hoàng thanh tâm hoàn

Và bài thuốc 'Ngưu hoàng thanh tâm hoàn'

Bài thuốc này của Trần Sư Văn, được in trong quyển 'Thái bình huệ dân hòa tễ cục phương, quyển I' gồm 29 vị thuốc: a giao 7g, bạch liễm 3g, bạch linh 5g, bạch thược 6g, bồ hoàng 10g, cam thảo 22g, can khương 2,8g, cát cánh 5g, đại táo 1 quả, đương quy 6g, giá đậu đen 7g, hạnh nhân 5g, hoàng cầm 6g, hùng hoàng 3,6g, kim bạc 130 miếng (loại lá dát mỏng để làm vàng mã), linh dương giác 4g, long xỉ 4g, mạch môn 6g, ngưu hoàng 5g, nhân sâm 10g, nhục quế 7g, phòng phong 6g, sài hồ 5g, hoài sơn 28g, tê giác 8g, thần khúc 10g, xạ hương 4g, xuyên khung 6g. Bài thuốc này chỉ có tác dụng: thanh tâm cổn đờm, khai khiếu, an thần. Trị chứng phong gây co rút, chóng mặt, phiền uất, đờm giải bế tắc, tinh thần không thoải mái. Bài 'Ngưu hoàng thanh tâm hoàn' có tất cả 7 bài của 7 tác giả khác nhau, ở các triều đại khác nhau, điều trị các bệnh khác nhau. Không giống như bài 'An cung ngưu hoàng hoàn' chỉ duy nhất có 1 bài.

Trên đây chúng tôi mới chỉ giới thiệu có một bài đã thấy: cấu trúc của bài thuốc phức tạp, liều lượng cũng phức tạp, quân thần tá sứ của bài thuốc không rõ ràng. Vì vậy, bạn đọc đừng nhầm lẫn với bài 'An cung ngưu hoàng hoàn'. Những bài 'Ngưu hoàng thanh tâm hoàn' có tác dụng hoàn toàn khác với bài 'An cung ngưu hoàng hoàn' cả về tác giả, tác phẩm, dược lý và cấu trúc của bài thuốc, phương pháp bào chế, chỉ định điều trị.

BS. Nguyễn Xuân Hướng