'Cát tặc' tàn phá thượng nguồn sông Đồng Nai, CA tỉnh Bình Phước chính thức có công văn phản hồi

Trước đó, theo phản ánh của báo chí, tình trạng khai thác cát lậu trên sông Đồng Nai phía thượng nguồn (khu vực giáp danh với 2 tỉnh Bình Phước và Lâm Đồng) tình trạng tàu thuyền hút cát qua lại cả ngày lẫn đêm khiến nước song đục ngàu. Dọc theo dòng sông theo hướng từ xã Đồng Nai (huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước) đến xã Đăng Hà (huyện Bù Đăng) có hàng chục bến tập kết cát và cả trăm điểm sạt lở nghiêm trọng.

Có những đoạn diện tích sạt lở lên tới hàng trăm mét. Hai bờ sông bị xé toang, nham nhở tạo thành những hố sâu, đất bồi phù sa cũng bị sạt với diện tích lớn, đổ ập xuống lòng sông, kéo theo nhiều hécta vườn điều, cao su đang xanh tốt. Đây chính là hệ lụy của tình trạng hút trộm cát diễn biến phức tạp suốt thời gian dài.

Một tàu ngang nhiên hút cát trên sông thuộc địa phận xã Phước Sơn, huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước

Tại bến Ông Ghẹo, thuộc khu vực xã Phước Sơn (huyện Bù Đăng) giáp ranh với rừng Bắc Cát Tiên (tỉnh Lâm Đồng), những chiếc thuyền hút cát với trọng tải 150m3 đang chĩa vòi rồng xuống lòng sông. Tiếng máy nổ rền vang, ầm ĩ cả một góc rừng nhưng chốt kiểm lâm bảo vệ rừng Bắc Cát Tiên gần kề vẫn coi như không biết gì.

Các đối tượng vô tư hút cát ngay giữa thanh thiên bạch nhật. Sau khi cát đầy ắp, những tàu cát này thong thả cho thuyền về bến. Để che giấu hành tung, các tàu thuyền đều xóa sạch các số hiệu trên thân tàu nên ngành chức năng rất khó nhận diện. Các hộ dân khẳng định, đây là những tàu hút cát trộm, ăn theo các đơn vị được cấp phép khai thác cát.

Theo ghi nhận, từ xã Đăng Hà đi xã Đồng Nai với khoảng 30km, chúng tôi phát hiện các tàu hút cát hoạt động cả ngày lẫn đêm. Tàu hút cát xuất phát từ các bến tập kết cát thuộc xã Đăng Hà ngược lên thượng nguồn sông Đồng Nai, đoạn giáp ranh với rừng Bắc Cát Tiên, mỗi ngày ít nhất từ 2 - 3 chuyến, có ngày lên tới 5 - 7 chuyến; sớm nhất là từ 3 giờ 30 và muộn nhất đến 21 giờ 30. Các tàu hút cát có trọng tải từ 70m3, 120m3 và lớn nhất là 150m3.

Sau khi bơm hút cát xong, các đối tượng cho thuyền quay đầu trở về bến và bán ra từ 250.000 - 350.000 đồng/m3. Từ các bến ở xã Đăng Hà, cát sẽ được vận chuyển đến các điểm tiêu thụ trên địa bàn tỉnh Bình Phước, Lâm Đồng, TPHCM và các vùng lân cận.

Trước những phản ánh của báo chí, mới đây công an tỉnh Bình Phước đã có công văn trả lời chính thức về tình trạng khai thác cát khu vực thượng nguồn sông Đồng Nai, đoạn giáp ranh giữa Bình Phước và Lâm Đồng. Theo Công an tỉnh Bình Phước, hiện nay trên tuyến sông Đồng Nai đoạn giáp ranh giữa huyện Bù Đăng (tỉnh Bình Phước) và huyện Cát Tiên (tỉnh Lâm Đồng) có 5 doanh nghiệp được cấp phép hoạt động khai thác khoáng sản. Trong đó, đoạn chạy qua địa phận 3 xã Thống Nhất, Đăng Hà, Đồng Nai (huyện Bù Đăng) dài 19km.

UBND tỉnh Bình Phước cấp 1 giấy phép khai thác cho Công ty TNHH Trường Phát có thời hạn khai thác đến ngày 31-12-2018 với chiều dài khu vực khai thác là 5km. Dọc tuyến sông Đồng Nai thuộc tỉnh Bình Phước có khoảng 14 cơ sở, hộ gia đình hoạt động kinh doanh cát xây dựng với 34 bến bãi tập kết cát. Tỉnh Lâm Đồng cấp phép cho 4 doanh nghiệp hoạt động gồm Công ty TNHH Mạnh Hà, Công ty TNHH Thanh Hằng, DNTN Xuân Trường, DNTN Xuân Hà.

Thời gian qua, lợi dụng đoạn sông giáp ranh giữa hai tỉnh Bình Phước và Lâm Đồng, một số đối tượng đã tự ý khai thác cát trái phép. Một số doanh nghiệp khai thác với công suất vượt khối lượng cho phép, khai thác ngoài vùng được cấp phép dẫn đến một số khu vực bị sạt lở. Qua khảo sát thực tế, các khu vực bị sạt lở chủ yếu nằm trên địa phận huyện Cát Tiên (Lâm Đồng).

Trong năm 2018, Công an tỉnh Bình Phước thực hiện các kế hoạch kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động khai thác cát xây dựng trên sông Đồng Nai đoạn chảy qua huyện Bù Đăng. Qua kiểm tra đã phát hiện và xử lý 15 vụ/15 đối tượng có hành vi khai thác cát xây dựng trái phép, 10 vụ kinh doanh khoáng sản không có nguồn gốc.

Cơ quan chức năng đã tạm giữ 11 phương tiện khai thác trái phép, tịch thu 432m3 cát xây dựng, 15.253,475m3 cát không rõ nguồn gốc; đề xuất xử phạt vi phạm hành chính số tiền 328 triệu đồng với hành vi khai thác khoáng sản trái phép và hơn 216 triệu đồng đối với kinh doanh khoáng sản không rõ nguồn gốc.

Trước đó vào tháng 6/2017, lãnh đạo 2 tỉnh Lâm Đồng và Đồng Nai thống nhất tạm dừng khai thác để đánh giá lại trữ lượng, tình hình sạt lở bờ sông đoạn giáp ranh 2 tỉnh này. Sau khi đánh giá xong, mới đây, ngày 21/6/2018, lãnh đạo 2 tỉnh Lâm Đồng và Đồng Nai thống nhất cho khai thác trở lại và thời gian khai thác đến ngày 31/12/2018.

Chỉ cho phép các doanh nghiệp tiếp tục khai thác tại những vị trí không bị sạt lở, vị trí ngoài khu dân cư, ngoài phạm vi an toàn của trạm thủy lợi và các công trình xây dựng khác. Riêng đoạn giáp ranh Lâm Đồng - Đồng Nai, chỉ cấp phép trở lại cho các doanh nghiệp có giấy phép khai thác còn thời hạn đã được cấp trước đây.

Các doanh nghiệp khai thác phải cam kết, đảm bảo thực hiện đúng quy định trong hoạt động khai thác và phải tổ chức cắm mốc vị trí khai thác, công khai thời gian, chiều sâu, công suất khai thác và số lượng phương tiện khai thác theo hồ sơ thiết kế đã được cơ quan chức năng phê duyệt. Đối với các giấy phép khai thác nửa lòng sông phải thả thêm phao giữa lòng sông. Trong quá trình khai thác, nếu doanh nghiệp vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm, thậm chí thu hồi giấy phép và chấm dứt hoạt động khai thác cát.

Sau ngày 31/12/2018, lãnh đạo 3 tỉnh sẽ làm việc để thống nhất việc xem xét chấm dứt hoạt động khai thác cát trên sông Đồng Nai trong thời gian tới. Được biết, hiện trên sông Đồng Nai, đoạn giáp ranh 3 tỉnh Lâm Đồng, Đồng Nai, Bình Phước có 16 giấy phép khai thác cát đã được được cấp phép trước đây đang còn hiệu lực.

Hải Đăng