Chống chuyển giá, trốn thuế: Tìm cách “vít lỗ hổng”

THCL Nhiều giải pháp nhằm bảo đảm nguồn thu NSNN, quyết liệt chống thất thu thuế, cũng như tăng cường thanh kiểm tra các DN tiềm ẩn rủi ro về gian lận thuế đã được đưa ra. Tuy nhiên, công tác chống chuyển giá, trốn thuế còn gặp nhiều khó khăn.

Ảnh minh họa

Triển khai nhiều giải pháp

Theo số liệu từ Tổng cục Thuế, 2 tháng đầu năm, tổng thu NSNN đạt 145.750 tỷ đồng, chiếm 17,4% dự toán, bằng 106,1% so cùng kỳ năm 2015. Tình hình kinh tế những tháng cuối năm 2015 với mức tăng trưởng khá, hoạt động DN có chuyển biến tốt, tổng cầu và sức mua được cải thiện… là tiền đề thúc đẩy tăng thu NSNN quý I/2016.

Để bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ thu năm 2016, Quốc hội, Chính phủ, Bộ Tài chính đã giao, trong bối cảnh nguồn thu từ dầu khí giảm, 10 tháng cuối năm, ngành thuế phải thu tối thiểu 680.000 tỷ đồng, nếu loại trừ yếu tố chính sách và các nguồn thu đột biến thì tăng khoảng 19% so cùng kỳ năm 2015.

Các giải pháp trọng tâm nhằm thực hiện quyết liệt việc quản lý thu, hạn chế nợ đọng thuế, tăng cường chống thất thu thuế được đưa ra. Trong đó, tổ chức kiểm tra, rà soát toàn bộ các DN, cá nhân để đưa vào quản lý thu thuế, bảo đảm 100% số lượng người nộp thuế hoạt động phải kê khai thuế. Tập trung kiểm tra các tờ khai có rủi ro cao, những lĩnh vực kinh doanh có dấu hiệu tiềm ẩn kê khai không đủ thuế, rà soát tình hình tạm nộp thuế TNDN của DN, địa bàn trọng điểm để tăng cường quản lý thu.

Bên cạnh đó, ngành thuế cũng tăng cường thanh tra các chuyên đề chuyên sâu đối với các DN thuộc các ngành, lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro về trốn thuế, gian lận thuế cao, giao dịch liên kết, chuyển giá, ngăn chặn các hành vi sử dụng hóa đơn bất hợp pháp nhằm trốn thuế. Đặt mục tiêu thanh kiểm tra khoảng 18% số DN hoạt động sản xuất, kinh doanh thuộc đối tượng quản lý thuế. Đồng thời, phân loại các khoản nợ thuế, giao chỉ tiêu thu nợ để triển khai thu hồi nợ thuế quyết liệt, thực hiện cưỡng chế thu nợ thuế theo đúng quy định của Luật Quản lý thuế, bảo đảm tổng số nợ thuế đến thời điểm 31/12/2016 không vượt quá 5% tổng thu ngân sách năm 2016.

Đối mặt nhiều thách thức

Tính đến ngày 25/3, ngành thuế đã thực hiện thanh kiểm tra 6.510 DN, tăng thu 629 tỷ đồng; phạt 548,9 tỷ đồng; giảm lỗ 2.959 tỷ đồng; đôn đốc nộp ngân sách 500 tỷ đồng. Kế hoạch năm 2016, cơ quan thuế sẽ tiến hành thanh tra một số siêu thị lớn, DN có rủi ro cao về thuế, DN chuyển nhượng vốn lớn và có dư địa tăng thu. Các siêu thị, DN nằm trong "tầm ngắm" như hệ thống Siêu thị Big C Việt Nam, Công ty CP TM Nguyễn Kim, Công ty TNHH MTV LHD dầu Bình Sơn, Công ty CP Đầu tư An Phong…

Theo chỉ đạo của Bộ Tài chính, căn cứ số liệu quyết toán 2015 (tính tới 31/3/2016), ngành thuế chọn khoảng 10 DN có dấu hiệu rủi ro về thu ngân sách trung ương để thanh tra.

Để đẩy mạnh hơn nữa công tác chống chuyển giá, cuối tháng 10/2015, Tổng cục Thuế đã thành lập Phòng Thanh tra giá chuyển nhượng. Hiện tại, Việt Nam có khoảng 13.000 DN FDI, trong đó có tới 4.098 DN có giao dịch liên kết có giá chuyển nhượng. Việc chống chuyển giá, trốn thuế còn đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức.

Lãnh đạo cơ quan thuế nhiều địa phương cho hay, muốn xác định được giao dịch nào đó có thấp hơn (nguyên vật liệu mua vào) hay cao hơn (thành phẩm bán ra) so với giá giao dịch trên thị trường trong và ngoài nước hay không, cơ quan thuế phải có đầy đủ thông tin, dữ liệu. Mà muốn vậy thì phải bỏ tiền ra mua.

Thêm nữa đó là thách thức trong việc chống chuyển giá đối với hoạt động thương mại điện tử (TMĐT). Năm 2015, giao dịch TMĐT của Việt Nam đạt khoảng 14,88 tỷ USD. Chống chuyển giá đối với hoạt động TM truyền thống mặc dù rất khó khăn, nhưng vẫn có cơ sở để thực hiện đó là tất cả giao dịch đều được thể hiện qua hóa đơn, chứng từ, cơ quan thuế có thể đối chiếu giao dịch giữa DN có giao dịch liên kết với giá giao dịch thông thường trên thị trường để kết luận giao dịch nào đó có chuyển giá hay không. Đối với giao dịch TMĐT, sau khi giao dịch xong, các bên có liên quan chỉ việc xóa dữ liệu trên mạng Internet thì cơ quan thuế không có cách gì phát hiện ra tình trạng trốn thuế, gian lận thuế.

Trần Nguyên