Hồi ức tác nghiệp của một phóng viên chiến trường
Chiến tranh, trong mong manh lằn ranh sinh tử, có những phóng viên chiến trường, những bài báo được ra đời giữa bom rơi lửa đạn, trong căn hầm leo lét đèn dầu. Phóng viên chiến trường Nguyễn Thế Viên là một trong số đó. Những lần vượt lên tuyến đầu cùng lính xung kích để ghi hình và 9 lần chết hụt đã không quật ngã được tinh thần và ý chí của ông.
Làm tin trên bao thuốc lá
Gặp ông Nguyễn Thế Viên (SN 1930, trú tại xóm Ngọc Thành, xã Hùng Thành, Yên Thành, Nghệ An), ấn tượng đầu tiên là chòm râu dài trắng muốt, đôi mắt tinh anh, lúc nào cũng nở nụ cười trên môi. Năm nay đã 88 tuổi nhưng ông vẫn còn quắc thước, minh mẫn lắm. Ngoài những giờ ngồi đọc báo, viết bài, ông lại nhổ cỏ, trồng rau hay chèo thuyền ra ao nước rất rộng trước vườn nhà để bắt cá làm thú vui.
Nói về những năm tháng tham gia ghi hình đưa tin trên các mặt trận, ông rất hào hứng và những kí ức ấy mãi còn in dấu trong tâm trí ông. Năm 1951, theo tiếng gọi Tổ quốc, chàng trai trẻ Nguyễn Thế Viên vừa học xong chương trình phổ thông từ quê lúa Yên Thành gia nhập lực lượng TNXP hành quân ra Bắc phục vụ cho cuộc chiến chống thực dân Pháp đang bước vào giai đoạn khốc liệt.
Tuyển tập “Vang vọng bài ca mở đường” viết về những người lính in năm 2015
Tuy nhiên, thời điểm đánh dấu mốc quan trọng trong sự nghiệp cầm bút trở thành phóng viên chiến trường là vào năm 1953, khi ông có quyết định chuyển sang làm nhiệm vụ mới ở Trung đoàn 6, Sư đoàn 312, mặt trận Điện Biên Phủ. Tại đây, những tác phẩm đầu tay của ông đã “thai ngén” và ra đời trong mưa bom lửa đạn. Tác phẩm đầu tay được ông tốc kí trên những mảnh giấy nhàu nát từ bao thuốc lá kể về những chiến công của Sư đoàn 312, đó là tin về đội công binh phá thác trên sông Nậm Na do Trung đội 5, Đại đội 124, tiểu đoàn 555 thực hiện. “Đứa con đầu đời” này ông đặt bút danh Trường Sơn và được “đăng” ở “Tờ tin mặt trận” của Sư đoàn 312. “Sau khi bài báo được đăng tải, tôi đã nhận được rất nhiều lời khen ngợi, động viên khích lệ của các đồng đội. Nhận thấy những điểm mạnh của tôi, Sư đoàn 312 đã điều động về làm phóng viên cho “Tờ tin mặt trận” của Sư đoàn và không lâu sau đó là phóng viên của báo Quân đội nhân dân. Bút danh Trường Sơn cũng theo tôi cho đến tận bây giờ”, ông Viên nhớ lại.
Ông nói “nghề báo đã chọn tôi. Mặc dầu đến với nghề rất tình cờ nhưng lại duyên nợ với nó nhiều quá, mãi đến cái tuổi gần đất xa trời rồi vẫn không chịu buông”. Ông mãi mê viết, hết cộng tác cho báo này lại viết cho báo nọ, rồi cuộc thi này, chương trình kỷ niệm nọ. Cứ thế “nó ăn vào máu rồi cháu ạ, đam mê quá chắc khi nào đến chết mới buông bút được”, vuốt chòm râu dài trắng muốt, ông Viên tâm tình chia sẻ.
Chín lần chết hụt
“Phóng viên chiến trường lúc bấy giờ không khác gì những người lính. Chỉ khác nhau là bộ đội tay cầm súng còn phóng viên chiến trường như chúng tôi tay khư khư cái máy ảnh, bút và tập giấy. Muốn ghi được hình ảnh chân thực, đầy đủ về cuộc chiến cũng phải theo lính xung kích đi đầu để có bức ảnh như ý”, ông Viên nói.
Cũng bởi thế, tại mặt trận Điện Biên Phủ, ông đã 7 lần bị bom vùi dưới đất, bị thương khắp thân thể và nhiều lần mất hết tư trang tác nghiệp. Ông nhớ lại, có lần theo đội 34, C297-TNXP phá bom nổ chậm ở ngã ba Cò Nòi (Sơn La). Khu vực này bị Pháp thả 60 quả bom nổ chậm, có tới 20 quả bom chưa nổ. Lực lượng phá bom đã tìm và phá được 19 quả, nhưng một quả nằm sâu dưới đất nên không tìm thấy. Khi toàn đội tìm bom để kịp thông đường thì tiếng nổ chát chúa vang lên, 14 người hy sinh. Bản thân ông cũng bị vùi dưới đất nhưng được các đồng đội cứu sống. Lần đó, ông đã viết ngay một bài tường thuật đăng trên “Tờ tin mặt trận” của đại đoàn và được cấp trên khen ngợi.
Ở tuổi 85, ông đã mang về giải 3 giải báo chí toàn quốc cuộc thi “Âm vang Điện Biên”
Ông Viên cho biết, những ngày tác nghiệp tại mặt trận Điện Biên Phủ vô cùng gian nan và nhiều khó khăn, đặc biệt là bút giấy để ghi. “May mắn lúc ấy tôi được đồng đội tặng một chiếc bút máy vốn là chiến lợi phẩm ta lấy được của địch. Còn giấy viết thì nan giải lắm. Những tờ giấy đã viết được ngâm vào nước nhằm tẩy trắng rồi phơi khô để tái sử dụng hoặc viết trên bao thuốc lá. Nếu như báo Quân đội nhân dân xuất bản tại chiến trường được in ấn đàng hoàng thì những bài viết đăng ở “Tờ tin mặt trận” được phát hành bằng một cách rất đặc biệt. Đó là những bài chép tay rồi chuyển ra ngay chiến hào để phục vụ bộ đội”.
Gian khổ là vậy, nhưng những “bài báo” đặc biệt ấy đã kịp thời động viên, cổ vũ tinh thần chiến đấu của các chiến sỹ. Những “bài báo” được chép tay ấy được bộ đội đón nhận và đọc say sưa. “Những bài báo đặc biệt được “độc giả đặc biệt” chờ đợi và đón nhận chính là nguồn động lực rất lớn để những phóng viên chiến trường như chúng tôi không quản ngại hiểm nguy, trong làn bom lửa đạn vẫn kiên định”, ông Viên xúc động nói.
Cuối năm 1954, sau khi kết thúc chiến dịch Điện Biên Phủ, ông được cử đi đào tạo 18 tháng lớp Báo chí của Ban Tuyên huấn Trung ương tại trường ĐH Tổng hợp Hà Nội. Đến năm 1956, kết thúc khóa học, ông được điều về làm Phóng viên của Việt Nam Thông tấn xã (nay là TTXVN). Từ đây, ông liên tục nhận nhiệm vụ tại các tỉnh phía Bắc và Quân khu IV.
Từ năm 1966 - 1972, ông được điều động về làm phóng viên báo Quân đội nhân dân tham gia chiến dịch Tây Nguyên. Trong thời gian tác nghiệp ở đây ông đã hai lần chết hụt và để lại thương tật vĩnh viễn 61%. Ông bị thương trúng bom địch nên bị mù một mắt, gãy hết hai hàm răng và bị găm 8 viên đạn. Sau đó, 2 viên găm ở cánh tay được các bác sỹ gắp ra, 6 viên còn lại hiện vẫn đang nằm trong người. ông tếu táo nói rằng “đây là chút “kỷ niệm” lưu lại mà mấy chục năm qua không ngớt hành hạ tôi mỗi khi trái gió, trở trời”.
Còn sống là còn viết
Giữa lằn rãnh của sự sống và cái chết, hoa vẫn nở trên chiến hào. Ông nói: “Lúc bấy giờ, sự sống và cái chết quá mong manh nhưng niềm tin về ngày mai chiến thắng vẫn kiên định. Làm sao quên được những lần ngồi viết báo dưới ánh đèn leo lét trong căn hầm bì bõm nước, trên đầu là ào ào tiếng bom, đạn. Chứng kiến những mất mát hy sinh mình càng phải viết, phải vượt qua nổi sợ hãi để làm tròn nhiệm vụ của người cầm bút trước đồng chí, đồng đội, nhân dân”.
Các giấy tờ tác nghiệp ông còn giữ lại được
Là phóng viên chiến trường đi qua 2 cuộc kháng chiến, ông Viên đã viết hàng nghìn bài báo, chụp hàng nghìn bức ảnh là tài liệu quý giá cho các địa phương, bảo tàng. Ở cái tuổi xưa nay hiếm, ông vẫn cầm máy ảnh, hàng ngày ông vẫn ngồi trên xe đạp điện hăng say với những bài báo, bài thơ và công tác hội cựu chiến binh. Với ông, đó là niềm vui lớn nhất, khi mà con tim còn đập, tay còn cầm được bút thì ông còn miệt mài viết báo. Không sử dụng được máy tính, ông miệt mài viết bài ra trên giấy như hồi ở chiến trường rồi đóng vào bì thư, gửi tới một số tòa soạn và hồi hộp chờ đợi “đứa con tinh thần” của mình đến với đọc giả. Năm 2014, ở cái tuổi 85, ông đã mang về giải 3 giải báo chí toàn quốc cuộc thi “Âm vang Điện Biên”.
Ông Viên cũng gửi gắm đến thế hệ phóng viên trẻ rằng: “Hãy luôn “giữ lửa” nghề và không ngừng trau dồi kinh nghiệm, sự đam mê với nghề để luôn xứng đáng với 6 chữ “mắt sáng, lòng trong, bút sắc”.
Những tác phẩm của phóng viên chiến trường Nguyễn Thế Viên đã in: Người mở lối (1954, tuyển tập); Gió Đại Phong (1961, tuyển tập); Tây Nguyên trong lòng Tổ Quốc (1968, tuyển tập); Kí ức Điện Biên; Âm vang Điện Biên (2014, tuyển tập); Vang vọng bài ca mở đường (2015, tuyển tập); Hương quê (2015, thơ); Hoa lúa (2017, tuyển tập gương điển hình huyện Yên Thành); Ông và cháu (2017, thơ); Truyền thống hội nông dân huyện Yên Thành từ 1930 - Nay (2017, biên niên sử). |
LÊ QUYẾT
Tin mới
Phẫu thuật u hốc mũi bằng kỹ thuật cao tại Cần Thơ
Các bác sĩ Bệnh viện (BV) Tai Mũi Họng TP. Cần Thơ vừa phối hợp với các bác sĩ BV Tai Mũi Họng TP. Hồ Chí Minh, phẫu thuật thành công cho bệnh nhân 60 tuổi, ở quận Thốt Nốt, bị u nhú hốc mũi...
Nghệ An: Nhiều hoạt động đặc sắc tại Lễ hội Làng Sen 2024
UBND tỉnh Nghệ An vừa ban hành Kế hoạch tổ chức Lễ hội Làng Sen năm 2024 - nhân dịp Kỷ niệm 134 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2024)...
Thanh Hóa đưa 2 huyện miền núi vào nhóm các địa phương phát triển du lịch khá của tỉnh
Sáng 19/3, tại huyện Quan Sơn, ông Nguyễn Văn Thi, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, Trưởng Ban Chỉ đạo Phát triển du lịch tỉnh đã làm việc với 2 huyện Lang Chánh, Quan Sơn về công tác quản lý, phát triển du lịch...
Đại hội Hội hỗ trợ gia đình liệt sĩ tỉnh Thanh Hóa, nhiệm kỳ 2024-2029
Sáng 19/3, tại hội trường Nhà khách Z111, TP. Thanh Hóa, Hội hỗ trợ gia đình liệt sĩ tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức đại hội lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2024-2029...
Độc đáo Lễ hội Xuân Phả 2024
Ngày 19/3 (tức mùng 10/2 năm Giáp Thìn), Lễ hội truyền thống làng Xuân Phả năm 2024 được tổ chức tại xã Xuân Trường, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa...
Thanh Hóa thực hiện Đề án hỗ trợ làm nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo
Chiều 19/3, ông Đầu Thanh Tùng, Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa chủ trì họp nghe báo cáo tình hình thực hiện "Đề án hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo tỉnh Thanh Hóa thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025” - theo Quyết định 2079/QĐ-UBND, ngày 15/6/2023 của UBND tỉnh (Quyết định 2079)...
Câu chuyện thương hiệu
Kiến tạo nền kinh tế xanh mô hình phát triển kinh tế bền vững
KBSV dự báo: Giá cổ phiếu của Thế Giới Di Động tăng lên 58.300 đồng
Kế hoạch mới cho Dự án Nhiệt điện Quảng Trị
VietinBank Securities (CTS) lên kế hoạch 2024 lãi hơn 280 tỷ đồng, chia cổ tức 10%
Chủ tịch TTC Agris (SBT) cơ cấu danh mục đầu tư, tối ưu nguồn vốn xanh trong nông nghiệp tuần hoàn
Chứng khoán Vietcap (VCI) sẽ tăng vốn 30% từ vốn chủ sở hữu và phát hành riêng lẻ tối đa 20%