Kết thúc gói 30.000: Nhà ở xã hội gặp khó

Đói vốn, chậm tiến độ

CĐT Dự án NOXH Bright City (AZ Thăng Long) cam kết với khách hàng, quý IV/2017 khách hàng sẽ nhận bàn giao nhà, nhưng tới thời điểm hiện tại, 4 tòa nhà thuộc Dự án NOXH AZ Thăng Long vẫn chưa hoàn thiện và bàn giao cho người mua. 

Ký hợp đồng mua căn hộ Bright City từ năm 2015, chị Khương Thị Cần (quê Hải Dương) cho biết: “Để mua được nhà, chúng tôi phải đi vay lãi NH. Giờ nhà chưa nhận được, mỗi tháng phải trả 5 triệu tiền lãi, rồi tiền thuê trọ, hai đứa con ăn học, lương công nhân, viên chức không thể xoay sở. Dự án chậm tiến độ bàn giao nhà khiến người dân càng khốn khó".

Một khách hàng khác chia sẻ: “Để đủ tiền đặt cọc mua nhà đợt đầu vài trăm triệu đồng, vợ chồng tôi phải đi vay nặng lãi, giờ cả tiền vay nặng lãi, vay lãi NH khá lớn. Chúng tôi không biết phải làm như thế nào…".

Đó là một trong số nhiều dự án NOXH rơi vào cảnh đói vốn từ khi gói tín dụng 30.000 tỷ đồng kết thúc vào cuối năm 2016. Báo cáo Bộ Xây dựng tổng hợp từ các địa phương cho thấy, có 206 dự án NOXH với quy mô xây dựng khoảng 168.700 căn hộ, tổng diện tích khoảng 8,4 triệu m2 đang bị chậm tiến độ hoặc tạm dừng thi công, trong đó có một số CĐT dự án NOXH có nhu cầu xin chuyển đổi sang dự án nhà ở thương mại.

Trong số các dự án chậm tiến độ, rất ít dự án bị xử phạt. Ngày 19/6/2018, UBND tỉnh Khánh Hòa có quyết định xử phạt Công ty CP Tư vấn - thương mại - dịch vụ địa ốc Hoàng Quân, CĐT Dự án NOXH HQC 275 triệu đồng, vì triển khai chậm tiến độ. Còn lại, hầu hết dự án chưa cán đích đúng như cam kết, đều không bị xử phạt?

Cả nước hiện mới hoàn thành bàn giao 186 dự án với 75.700 căn hộ (tương đương 3,78 triệu m2 sàn nhà). Với diện tích đó, việc phát triển NOXH chỉ đạt khoảng 30% so mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến 2030.

Bộ Xây dựng kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ bổ sung kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2016 - 2020 để thực hiện chính sách NOXH. Cụ thể, bổ sung vốn cho NH CSXH 3.000 tỷ đồng để thực hiện cho giai đoạn đến năm 2020.

Nhà nước cần “cứu cánh"! 

Tại Hội nghị BĐS quốc tế IREC chủ đề NOXH, nhà ở giá rẻ, ông Noh Jae Keuk, chuyên gia về NOXH, Công ty Đất đai và nhà ở Hàn Quốc cho biết: “Hàn Quốc, việc xây dựng NOXH được hỗ trợ bởi Chính phủ để phù hợp với túi tiền của người dân thu nhập thấp. Hiện Hàn Quốc cung ứng nhà ở cho người thu nhập thấp dưới dạng nhà cho thuê trong 10 năm, sau 10 năm có thể bán cho người dân dưới dạng NOXH. Chính phủ sẽ hỗ trợ về tài chính cho đối tượng nhà ở này. Người dân được phân chia ra 10 nhóm thu nhập, đầu tiên là thu nhập thấp".

 “Mỗi nhóm thu nhập sẽ được hưởng một chính sách khác nhau. Những người nghèo, thậm chí không thể thuê nhà thì Chính phủ sẽ xây những khu nhà cho thuê và hỗ trợ về tài chính, giá thuê sẽ thấp hơn thị trường khoảng 30%. Đối với nhóm trên thu nhập thấp, chúng tôi hỗ trợ qua việc phí thuê nhà thấp hơn. Nhóm 3, 4 được hỗ trợ thuê thấp hơn thị trường 15%. Đối với nhóm thu nhập trung bình, Chính phủ sẽ hỗ trợ áp dụng mức lãi suất thấp hơn để họ có thể mua nhà", ông Noh Jae Keuk cho biết.

Về chiến lược phát triển NOXH, theo ông Noh Jae Keuk, thị trường tự nó không điều chỉnh được vấn đề này và nếu để tự vận động thì những người nghèo không thể tiếp cận được nhà ở. Thị trường nhà ở còn nhiều tồn tại và chính phủ các nước phải can thiệp để nhiều người có thể có nhà ở. Hàn Quốc đã làm vậy và đây không trái với quy tắc thị trường.

TS. Phạm Sỹ Liêm, Phó chủ tịch Tổng hội Xây dựng cho rằng, các ý kiến về NOXH đang tiếp cận làm thế nào để xây được nhiều nhà với giá rẻ, chứ đối tượng thuê là ai thì chưa được nghiên cứu kỹ. Đối tượng được hỗ trợ NOXH là những người không có cả khả năng thuê - mua nhà (trả góp). Hiện nay, nhóm đối tượng trong diện được mua NOXH quá rộng (9 nhóm).

“Theo tôi, 3 nhóm đối tượng cần hỗ trợ NOXH cho thuê đầu tiên phải quan tâm là công nhân các KCN, người có thu nhập thấp và học sinh, sinh viên. Mỗi nhóm có những nhu cầu khác nhau, thí dụ, sinh viên cần chỗ học, chỗ ngủ..., trong khi công nhân cần bếp, chợ, chỗ học cho con cái... Nếu nghiên cứu từ phía cầu, thì sẽ nhìn thấy nhiều vấn đề rõ ràng hơn", TS. Phạm Sỹ Liêm nói.

Trúc Mai