Gian nan cuộc chiến chống nạn mua bán hóa đơn đỏ

THCL Tình trạng mua bán hóa đơn của các doanh nghiệp ngày càng tinh vi và khó kiểm soát. Bằng chứng là những công ty được lập ra chỉ để mua bán hóa đơn, và những tờ hóa đơn “khống” vẫn "lọt sàng" qua mắt cơ quan chức năng. Việc này đã tạo nên một môi trường kinh doanh xấu cho những công ty tuân thủ đúng các thủ tục thuế và hóa đơn giá trị gia tăng. Đồng thời làm thất thoát của nhà nước một khoản thuế khổng lồ.

Khó dò dấu vết...

Trước đây, việc lập “công ty ma” nhằm mua bán hóa đơn còn mang tính chất tự phát thì gần đây đã xuất hiện việc một đường dây tổ chức thành lập công ty chuyên mua bán hóa đơn. Trong số đó, có nhóm chuyên đứng ra tổ chức hoặc thuê người thành lập công ty ảo, nhóm khác đảm nhận việc tìm kiếm địa bàn, đầu mối để tiêu thụ hóa đơn, cung cấp hóa đơn cho các công ty có nhu cầu hợp thức hóa đầu vào, hợp thức hóa hàng trôi nổi trên thị trường, hàng hóa nhập lậu, sau đó các bên chia lợi nhuận theo tỷ lệ phần trăm rồi ghi khống.

Để thuận lợi cho việc buôn bán hóa đơn, các đối tượng này thường lập ra hàng chục công ty được đăng ký đa ngành nghề để tiện lợi cho việc mua bán hóa đơn và che mắt các cơ quan chức năng. Các công ty này được lập ra không nhằm mục đích sản xuất kinh doanh, mà chỉ nhằm mục đích mua bán hóa đơn hoặc chỉ kinh doanh trá hình, qua mắt cơ quan chức năng. Thậm chí có những công ty trụ sở chỉ tồn tại ở trên... giấy tờ.

Theo thông tin của bạn đọc, chúng tôi lần theo một số công ty nghi ngờ buôn bán hóa đơn tại TP.HCM. Tìm đến địa chỉ Công ty TNHH TM DV Hiếu Thanh đăng ký (Đường 38, KP.8, P.Hiệp Bình Chánh, Q.Thủ Đức, TP.HCM) với ngành nghề là chuyên sản xuất mua bán tổng hợp bao bì, hàng kim khí điện máy, đồ bảo hộ lao động... Nhưng đi cả ngày, chúng tôi vẫn không cách nào tìm ra địa chỉ này. Thậm chí khi hỏi thăm những người dân sống lâu năm ở đây cũng không biết có Công ty Hiếu Thanh đã tồn tại ở đây.

Tiếp đó, chúng tôi tìm đến Công ty CP TM Thiết kế và Xây dựng Khang Việt Phát (đường Huỳnh Văn Nghệ, P.12, Q.Gò Vấp) nhưng cũng không thể tìm ra Công ty này. Các Công ty CP Đầu tư Xây dựng & Phát triển Hoàn Long (Q.Bình Tân), Cty CP Dịch vụ Đầu tư Xây dựng Phát triển An Lạc (Q.Bình Tân), Cty TNHH Hưng Thịnh (Q.Tân Bình),... Cũng ở trong tình trạng tương tự.

Tại, Công ty TNHH TM-DV-HH Vũ Gia H., (P.10 – Q.8), khi chúng tôi gọi điện thoại đến đề cập vấn đề cần mua hóa đơn để hợp thức hóa đầu vào cho doanh nghiệp, người nghe cho biết sẵn sàng xuất “giúp” mà chỉ cần trả 8% giá trị hóa đơn, tức là còn thấp hơn cả khoản thuế GTGT 10% phải nộp cho Nhà nước(?). Để tạo “niềm tin”, Công ty này cho biết sẵn sàng gửi cho chúng tôi Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, thông báo phát hành hóa đơn và thậm chí là cả bản báo cáo thuế hàng tháng(?).

Nếu trước đây việc mua bán, sử dụng trái phép hoá đơn VAT chủ yếu là dùng hóa đơn thật để lập hồ sơ, xuất khẩu hàng hóa khống, chiếm đoạt tiền thuế thì hiện nay các đối tượng lại có những mánh mới: gian lận, chiếm đoạt tiền thuế Nhà nước thông qua việc mua bán hóa đơn, hợp thức hóa đầu vào, tăng chi phí, giảm thu nhập chịu thuế, hợp thức hóa hàng nhập lậu... Nguồn cung cấp hóa đơn chủ yếu vẫn do các doanh nghiệp ảo, doanh nghiệp ma lập ra.

Việc Cơ quan An ninh điều tra (TP Hải Phòng) đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam đối với Nguyễn Lại Ngọc Anh (36 tuổi, trú tại quận Lê Chân, Hải Phòng) cùng một số đồng phạm khác để điều tra về tội “mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước" với số hóa đơn GTGT mà các đối tượng này đã ghi khống để bán có giá trị lên tới 892 tỷ đồng. Mới đây nhất, vào ngày 19/5, Công an thành phố Hà Nội đã thực hiện lệnh bắt khẩn cấp hai đối tượng là Lê Văn La và và Nguyễn Thị Dậu về để điều tra, làm rõ đường dây thành lập doanh nghiệp ma, mua bán hóa đơn giá trị gia tăng trái phép, nâng khống giá trị hàng hóa để chiếm đoạt tiền của Nhà nước với số lượng lớn và có dấu hiệu tham nhũng... phần nào nói lên được tính chất phức tạp, tinh vi của loại đối tượng tôị phạm này.

Chống mua bán hóa đơn vẫn còn gian nan

Trên đây chỉ là một trong vô vàn chiêu trò mà các doanh nghiệp để tăng lợi nhuận và "rút ruột" thuế của nhà nước.Với những chiêu trò đơn giản các doanh nghiệp làm ăn bất chính có thể kiếm được lợi nhuận siêu khủng. Điều này đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp làm ăn chân chính lại gặp khó khăn trong  kinh doanh, cạnh trạnh không lành mạnh, nhà nước bị thất thoát thuế.

Hiện nay, do pháp luật quy định về trình tự, thủ tục đăng ký kinh doanh khá thông thoáng, điều này tạo sự thuận lợi cho những người có nhu cầu thành lập doanh nghiệp, nhưng cũng là kẽ hở để tội phạm lợi dụng, thực hiện hành vi trái pháp luật như thuê người đứng tên thành lập hàng loạt DNTN, Công ty TNHH... để mua bán hóa đơn GTGT. Sau khi thành lập DN, các Công ty này tiến hành mua bán hóa đơn và nộp báo cáo thuế hàng tháng đầy đủ với cơ quan quản lý thuế tạo nên hệ thống doanh nghiệp ảo, Cty ma, gây lỗ hổng nguy hiểm cho nền kinh tế đất nước.

Mặt khác, việc giao quyền tự chủ cho các tổ chức, doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp về việc in, phát hành và sử dụng hóa đơn bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ cũng là “môi trường” để loại tội phạm này phát triển. Doanh nghiệp sau khi được cấp giấy phép đăng ký kinh doanh có mã số thuế thì được phép tự in, phát hành hóa đơn. Ðây là chính sách nhằm cải cách các thủ tục hành chính, giúp doanh nghiệp không mất thời gian đến cơ quan thuế mua hóa đơn như trước đây. Thế nhưng, đối với những doanh nghiệp làm ăn gian dối thì đây chính là kẽ hở để lợi dụng cho việc mua bán hóa đơn. Nếu hóa đơn do Bộ Tài chính phát hành thì rất khó làm giả. Nếu làm giả thì cũng dễ bị phát hiện ngay bởi giấy in hóa đơn do Bộ Tài chính phát hành là loại đặc biệt, đằng này doanh nghiệp tự in và phát hành hóa đơn, thì sẽ có rất nhiều loại hóa đơn khác nhau của những doanh nghiệp khác nhau, thậm chí có hóa đơn bán hàng bằng máy tính như ở siêu thị, có hóa đơn điện tử chuyển qua mạng, cho nên việc quản lý xem doanh nghiệp có thật sự sản xuất hay không rất khó khăn.

Để phần nào hạn chế vấn nạn mua bán hóa đơn, theo các chuyên gia, đã đến lúc các Cơ quan thuế cần xây dựng một hệ thống thông tin đầy đủ về doanh nghiệp, đảm bảo những hoạt động chủ yếu của doanh nghiệp phải trong tầm kiểm soát của cơ quan thuế. Những gian lận về hóa đơn thời gian qua cho thấy, các doanh nghiệp gian lận trước đó đều đã có những biểu hiện bất thường nhưng các thông tin này không được các cơ quan Thuế cập nhật, phân tích và xử lý kịp thời. Bởi vậy, việc giám sát của cơ quan thuế phải đảm bảo để có một hệ thống thông tin tốt nhất về người nộp thuế. Từ đó, có thể kịp thời ngăn ngừa và xử lý các hành vi gian lận thuế nói chung và gian lận về hóa đơn nói riêng.

Bên cạnh đó, cơ quan thuế cũng cần phát huy tốt hoạt động kiểm tra báo cáo tình hình sử dụng hóa đơn của người nộp thuế. Tăng cường tổ chức thực hiện các chuyên đề kiểm tra về hóa đơn nhằm kịp thời phát hiện và chấn chỉnh những sai sót hoặc gian lận về hóa đơn.

Phạm Quyên (Thương hiệu & Công luận)