Quản lý y tế dọc hay ngang?

14/05/2014, 11:12

Liên tiếp thời gian qua, dư luận đặc biệt quan tâm các vấn đề nóng của ngành y tế: Từ chuyện y đức đến dịch bệnh… Điều đáng nói, sau mỗi sự việc, vấn đề phân định trách nhiệm lại được mổ xẻ.

Thiếu giải pháp quản lý

Gần đây nhất là vụ việc xảy ra tại Trung tâm Cấp cứu 115 Hà Nội, có tới hàng chục hồ sơ khống lợi dụng thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) của người có công nhằm “rút ruột” tiền thuốc của Nhà nước. Trước đó, vụ nhân bản kết quả xét nghiệm tại Bệnh viện (BV) Đa khoa Hoài Đức (Hà Nội) và hiện tại dịch bệnh đang bùng phát tại nhiều địa phương… thế nhưng theo ý kiến của nhiều đại biểu QH, trước mỗi sự việc này, trách nhiệm của ngành y tế hay địa phương vẫn chưa rõ ràng.

Theo ông Nguyễn Sỹ Cương, Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật của QH, bộ máy ngành y tế hiện nay quá phân tán, “vẽ ra” đơn vị quản lý nhà nước và đơn vị sự nghiệp, nhưng thực chất đơn vị sự nghiệp có làm cả chức năng quản lý nhà nước, khiến sự việc xảy ra trên địa bàn nhưng trách nhiệm thuộc về ai không rõ. “Các việc xảy ra trên địa bàn nhưng chính quyền địa phương không biết, nếu chính quyền địa phương mà như thế thì tê liệt, thanh tra cả ngàn người cũng khó làm được”, ông Cương nói.

Ông Đỗ Trung Hai, Phó trưởng ban Văn hóa – xã hội, HĐND TP. Hà Nội cho rằng, vai trò của chính quyền địa phương có tính quyết định. Ông Hai lấy thí dụ: Trạm y tế do Sở Y tế quản lý nhưng khi chính quyền địa phương xuống rất khó chỉ đạo. “Gọi ông trạm y tế đến thì họ bảo tôi trực thuộc Sở, không phải của chính quyền địa phương. Vậy, ngành y tế cần nghiên cứu làm sao có mô hình quản lý phù hợp để chính quyền địa phương vào cuộc thuận lợi, ông Hai đề xuất.

Lỗi hệ thống

Hiện nay, mô hình tổ chức hệ thống y tế Việt Nam được tổ chức theo bốn cấp phụ thuộc vào hệ thống tổ chức nhà nước (trung ương, tỉnh, huyện, xã). Theo đó, Bộ Y tế quản lý theo ngành, chính quyền địa phương quản lý theo địa bàn. Nhưng hiện nay, trong một tỉnh lại có các phương thức quản lý khác nhau, nơi quản lý theo ngành dọc, nơi thì vẫn quản lý theo ngành ngang, có nơi thì kết hợp quản lý cả ngang và dọc. Các cơ sở y tế vừa chịu sự quản lý về chuyên môn y tế do Bộ Y tế ban hành, vừa chịu sự lãnh đạo của địa phương về tổ chức, nhân lực y tế. Chính vì việc xác định trách nhiệm công vụ chưa rõ ràng, cụ thể, minh bạch nên khi có vấn đề xảy ra, việc quy trách nhiệm không dễ.

TS. Nguyễn Huy Quang, Vụ trưởng Pháp chế (Bộ Y tế) kiến nghị: Cần nghiên cứu để tái cấu trúc hệ thống y tế. “Phải phân cấp cụ thể trong luật hoặc trong văn bản khác thích hợp về trách nhiệm công vụ, trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ để quy trách nhiệm tập thể, cá nhân ở cả trung ương và địa phương trong công tác y tế, chấn chỉnh những quan niệm về tổ chức và quản lý chưa nhất quán”.

Bà Nguyễn Thị Khá, Ủy viên Thường trực Ủy ban về các vấn đề xã hội của QH cho rằng, nên thống nhất quản lý y tế theo ngành dọc từ cấp tỉnh trở xuống ở tất cả các tỉnh (một số tỉnh vẫn quản lý theo lãnh thổ). Và cần thiết phải quy định rõ hơn nữa về chế độ báo cáo, để Bộ Y tế có thông tin hàng năm về nhân lực, tổ chức, kinh phí chi cho bảo vệ sức khỏe trên quy mô cả nước và công khai cho toàn dân biết để tránh khoảng trống.

Bên cạnh đó, cũng có các ý kiến đóng góp: Ngành y tế nên có bộ phận xử lý khẩn cấp đủ sức thực hiện nhiệm vụ nhanh và các sở y tế lớn nên có các cán bộ, luật sư để đứng ra phát ngôn mỗi khi có sự vụ xảy ra, kịp thời phân rõ trách nhiệm xử lý nhanh chóng, đáp ứng yêu cầu người dân.

Thanh Huyền