Thanh tra các dự án NLSH - Kỳ 9: Có bỏ sót việc phát triển vùng nguyên liệu sắn KM94?

THCL - Hàng loạt sai phạm trong quá trình đầu tư, xây dựng tại các dự án nhiên liệu sinh học (NLSH) của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), các chủ đầu tư và các đơn vị liên quan là vô cùng nghiêm trọng, gây thất thoát ngân sách nhà nước khiến “Đề án phát triển NLSH đến năm 2015, tầm nhìn đến năm 2025” của Chính phủ bị ngưng trệ…

Đáng nói, bên cạnh hàng loạt sai phạm trong quá trình đầu tư, xây dựng… thì việc đầu tư phát triển vùng nguyên liệu sắn KM94 để phục vụ sản xuất tại dự án NLSH của Tập đoàn PVN, các chủ đầu tư và các đơn vị liên quan không hề được nhắc tới trong Kết luận thanh tra số 2634/KL-TTCP ngày 3/10/2016 của Thanh tra Chính phủ (TTCP)?

Việc đầu tư phát triển vùng nguyên liệu sắn KM94 không hề được nhắc tới trong Kết luận thanh tra?

Diện tích đầu tư vô cùng lớn...

Trước đó, để phát triển vùng nhiên liệu phục vụ sản xuất xăng sinh học theo Đề án phát triển NLSH đến năm 2015, tầm nhìn đến năm 2025 (Quyết định số 177/2007/QĐ-TTg), PVN và chủ đầu tư các dự án NLSH đã triển khai, phát triển vùng nguyên liệu tại các tỉnh để cung cấp nguyên liệu sản xuất cho các nhà máy.

Theo báo cáo của PVN, tổng diện tích trồng nguyên liệu cho các nhà máy sản xuất ethanol hoạt động lên tới 34.000 ha. Theo đó, để cung cấp nhiên liệu cho Nhà máy Nhiên liệu sinh học Bio-ethanol Dung Quất, PVN và Công ty CP NLSH Dầu khí miền Trung (BSR-BF), đã phát triển các vùng nhiên liệu tại các tỉnh Quảng Ngãi, Quảng Nam, Bình Định, Phú Yên, Gia Lai, Kon Tum.

Ngày 19/8/2011, PVN đã ký kết thỏa thuận hợp tác phát triển NLSH tại Quảng Ngãi

Tháng 8/2011, PVN và tỉnh Quảng Ngãi đã ký thỏa thuận hợp tác đầu tư phát triển vùng nguyên liệu bền vững phục vụ sản xuất NLSH và phát triển thị trường sử dụng xăng sinh học E5, E10 tại tỉnh Quảng Ngãi.

Theo đó, tỉnh Quảng Ngãi đã chỉ đạo quản lý quy hoạch vùng trồng sắn, bảo đảm cung cấp ổn định cho Nhà máy NLSH Bio-ethanol Dung Quất. Trong đó, PVN chỉ đạo triển khai dự án đầu tư phát triển vùng nguyên liệu sắn đúng quy hoạch - đã được UBND tỉnh Quảng Ngãi quy hoạch, hỗ trợ đầu vào cho người trồng sắn và bao tiêu sản phẩm, bảo đảm cho nông dân có lợi nhuận tối thiểu 30% so với vốn đầu tư, không phụ thuộc biến động giá cả thị trường.

Tháng 7/2013, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp với Sở NN&PTNT tỉnh Quảng Ngãi, tổ chức Diễn đàn chuyên đề “Sản xuất và chế biến sắn bền vững khu vực Miền Trung”.

Tại diễn đàn này, có mặt đầy đủ lãnh đạo sở NN&PTNT các tỉnh Quảng Ngãi, Quảng Nam, Bình Định, Phú Yên, Gia Lai, Kon Tum, các vụ, viện, trường đai học, các công ty, trung tâm, gồm 268 đại biểu, trong đó có 130 nông dân đến từ 13 huyện, thành phố tỉnh Quảng Ngãi (ngoại trừ huyện đảo Lý Sơn).

Theo số liệu từ BSR-BF, năm 2014, sẽ phối hợp với huyện Bình Sơn và Sở NN&PTNT Quảng Ngãi triển khai thí điểm phát triển vùng sắn nguyên liệu giai đoạn 1 khoảng 1.400 ha trên địa bàn 17 xã trong vùng quy hoạch thuộc huyện Bình Sơn để cung cấp cho Nhà máy Bio-Ethanol Dung Quất.

Riêng huyện Bình Sơn - nơi có Nhà máy Bio-Ethanol Dung Quất, đã quy hoạch vùng nguyên liệu sắn 2.200 ha. Với sản lượng sắn như trên, sẽ tạo ra dòng tiền khoảng 1.000 tỷ đồng, tạo ra thị trường tiêu thụ lớn và ổn định đối với cây sắn - là tiền đề quan trọng thúc đẩy sản xuất nông nghiệp, góp phần thúc đẩy phát triển khu vực nông thôn, miền núi. Bên cạnh đó, BSR-BF sẽ thí điểm thu mua, sơ chế sắn lát khô (sắn C) bằng nhiều hình thức: Thông qua hợp tác xã, tổ hợp tác, đại lý thu mua sơ chế cung cấp cho nhà máy...

Mặt khác, theo chiến lược phát triển nguồn nguyên liệu cho NM ethanol Tam Nông (Phú Thọ), Tổng công ty Dầu Việt Nam (PV Oil) đã triển khai mở rộng vùng nguyên liệu trồng sắn cao sản KM94 tại 3 tỉnh Phú Thọ, Tuyên Quang, Thanh Hóa.

Theo thống kê của Sở NN&PTNT Phú thọ, năm 2012, toàn tỉnh trồng hơn 9.000 ha sắn (tăng gần 2.000 ha so với năm 2011), trong đó, tại huyện Tân Sơn có tới 900 ha, Yên Lập 1.000 ha, năng suất sắn tăng cao từ 134 - 135 tạ/ha. Thời điểm này, diện tích sắn cao sản KM94 đạt khoảng 3.000 ha, chiếm 40% tổng diện tích sắn của cả tỉnh.

Số tiền thất thoát là bao nhiêu?

Có thể nói, các nhà máy sản xuất NLSH dừng sản xuất - “cái xác” vẫn còn. Tuy nhiên, số tiền mà PVN và chủ đầu tư các dự án NLSH đầu tư để phát triển vùng nguyên liệu sắn KM94 thì đến nay đã hoàn toàn mất trắng…

Song vấn đề đặt ra là: Vì sao việc gây thất thoát số tiền vô cùng lớn trong đầu tư, phát triển vùng nguyên liệu phục vụ các dự án NLSH không được PVN công khai và TTCP cũng không hề nhắc tới trong Kết luận thanh tra?

Số tiền thất thoát trong quá trình đầu tư phát triển vùng nguyên liệu sắn KM94 để phục vụ các dự án NLSH là vô cùng lớn

Theo đại diện Sở NN&PTNT Phú Thọ cho biết: Năm 2010, Nhà máy ethanol Tam Nông đã phối hợp với Trường Đại học Thái Nguyên và Trung tâm Khuyến nông – Khuyến ngư tỉnh đầu tư cây giống và phân bón vi sinh để đưa giống sắn cao sản KM94 vào trồng đại trà. Do được đầu tư cây giống, phân bón và bao tiêu đầu ra nên người dân tại các xã, huyện nghèo miền núi đã đồng loạt trồng sắn, nhiều hộ dân còn thế chấp tài sản vay ngân hàng để đầu tư. Thậm chí, ngoài đất chuyên canh cây sắn, nhiều địa phương đã đưa ra cả phương án dịch chuyển cơ cấu sản xuất, dành đất để trồng… sắn.

Với diện tích lên tới hàng chục nghìn ha sắn KM94 được triển khai, thì số tiền mà PVN và các chủ đầu tư bỏ ra để mua phân bón, cây giống hỗ trợ người dân các tỉnh trồng sắn coi như "đổ sông, đổ biển" khi các dự án NLSH đồng loạt ngừng hoạt động.

Những người dân trồng sắn phục vụ nguyên liệu cho nhà máy sản xuất NLSH tại Phú Thọ cho hay, với giống sắn KM94, ngoài cây giống, phân bón do Nhà máy Ethanol Tam Nông cung cấp, thì số tiền đầu tư cho 1 ha sắn từ lúc bắt đầu trồng cho đến khi thu hoạch là khoảng 2 triệu đồng.

Được biết, ngoài việc phát triển vùng nguyên liệu tại các tỉnh trong nước, Tổng công ty Dầu Việt Nam (PV Oil), Công ty CP Hóa dầu và NLSH Dầu khí (PVB) còn phối hợp với tỉnh Hủa Phăn (Lào) để phát triển vùng nguyên liệu phục vụ các nhà máy NLSH tại 8 huyện của tỉnh Hủa Phăn.

Trước những “góc khuất” nêu trên, dư luận đang chờ câu trả lời từ phía TTCP, PVN và các đơn vị đầu tư liên quan…

Thương hiệu & Công luận sẽ tiếp tục thông tin tới bạn đọc.

Tuấn Ngọc