Tía tô – mặt hàng xuất khẩu tiềm năng

Được một số người bạn Hạn Quốc đề nghị trồng lá tía tô xuất khẩu, đối tác sẽ hỗ trợ kỹ thuật, hạt giống, quy trình kỹ thuật và đầu ra... ông Nguyễn Duy Kính (62 tuổi, ngụ xã Sông Ray, H.Cẩm Mỹ, Đồng Nai) đã bắt tay hợp tác.

Ông Kính đang kiểm tra vườn tía tô của mình. Ảnh Lê Lâm

Ông Kính bắt đầu trồng thử nghiệm 2 ha ở xã Xuân Đông (H.Cẩm Mỹ). Trong khoảng 6 tháng đầu, do chưa có kinh nghiệm trồng nên tía tô lâu cho thu hoạch, bình thường chỉ 2 tháng là có thể hái nhưng ông Kính trồng thì mất từ 4-5 tháng, chưa kể số lượng lá không đạt chuẩn xuất khẩu (chiều ngang từ 8-12 cm).

Sau thời gian tìm hiểu ông Kính nhận ra nguyên nhân do quy trình trồng theo người Hàn Quốc không phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu ở Việt Nam. Khí hậu ở Hàn Quốc lạnh nhiều, trong khi VN ở vùng nhiệt đới, nóng ẩm. Sau khi tìm được nguyên nhân, ông Kính đã từ từ khắc phục như giảm lượng nước tưới, duy trì độ ẩm của đất ở mức phù hợp. Từ đó những lứa sau cây tía tô bắt đầu sinh trưởng tốt, không cần đợi đến 2 tháng mà chỉ 1,5 tháng cây đã ra lá chuẩn, bắt đầu cho thu hoạch.

Vì thời gian sinh trưởng của cây tía tô ngắn chỉ khoảng 3 tháng, để tăng năng xuất, kéo dài thời gian thu hoạch ngăn cây ra hoa, ép ra lá, ông phải đầu tư dàn đèn cao áp thắp sáng vào ban đêm, bắt cây thức không cho cây ngủ.

Đến nay, từ 2 ha thử nghiệm ban đầu, ông Kính đã mở rộng diện tích lên 6 ha, mỗi ngày có thể thu hoạch khoảng 1 tấn lá tía tô với giá bán từ 20.000 - 60.000 đồng/kg (tùy vào chất lượng lá). Theo tính toán của ông Kính, khi trưởng thành 1 ha cây tía tô có thể thu hoạch được 300 kg lá/ngày. Với giá thấp nhất là 20.000 đồng/kg, bình quân mỗi năm mang lợi nhuận hơn nửa tỉ đồng. Vùng đất mà ông Kính đang trồng cây tía tô lâu nay người dân chỉ dùng để trồng hoa màu như bắp, đậu, rau củ quả, mỗi năm thu khoảng 100 triệu đồng. Nếu so với lá tía tô thì giá trị kinh tế thấp hơn rất nhiều.

Về dự định sắp tới, ông Kính cho biết sẽ vận động người dân cùng tham gia với ông trồng cây tía tô, bởi thị trường Hàn Quốc có nhu cầu rất lớn, lên tới 20 tấn/ngày.

Cùng giống ông Kính, ông Nguyễn Xuân Bằng - Giám đốc Điều hành Công ty Cổ phần May Hồ Gươm từ một công ty may xuất khẩu đã chuyển hướng trồng tía tô xuất khẩu sang Nhật.

Để xâm nhập được vào thị trường khó tính này, doanh nghiệp đã phải tuân thủ theo quy trình sản xuất rất nghiêm ngặt sản phẩm cuối cùng là lá tía tô xuất khẩu sang Nhật theo đúng yêu cầu của đối tác. Lá tía tô xanh là loại lá gia vị, ăn sống trong bữa ăn của người Nhật nên có giá trị khác hẳn các loại rau truyền thống, đồng thời quy trình trồng, bảo quản, vận chuyển rất nghiêm ngặt.

Để đáp ứng được nơi trồng lá tía tô đạt tiêu chuẩn không chỉ có yếu tố thổ nhưỡng, mà quy trình thực hiện từ lúc gieo trồng đến khi thu hoạch cũng rất công phu, đòi hỏi kỹ thuật chặt chẽ theo đúng chuẩn nông nghiệp Nhật Bản. Cụ thể, hạt giống được nhập từ Nhật Bản, đất phải được xới bằng tay, quạt thông gió điều hòa không khí đảm bảo cho nhà trồng nhiệt độ duy trì 30-35°C, cây được tưới bằng hệ thống phun sương định kỳ, trong nhà trồng có lắp đèn chiếu sáng đảm bảo tía tô sinh trưởng đều đặn… Nhiệt độ, độ ẩm luôn được kiểm tra thường xuyên và duy trì ổn định. Các thông số về nguồn nước, môi trường, vi khuẩn được lấy mẫu và phân tích hàng tuần.

Lá tía tô được phân loại theo 3 kích cỡ chuẩn Nhật Bản.

Một điểm chung của những người trồng lá tía tô xuất khẩu, đó là tuân thủ quy trình trồng, chăm sóc đúng kỹ thuật bên cạnh đó lá phải đạt kích thước nhất định còn phải đảm bảo yếu tố sạch, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và quy trình đóng gói cũng tỉ mỉ chi tiết đến từng chiếc lá.

Sau khi chọn lọc, lá tía tô xanh được cột 10 lá thành một và xếp vào thùng.

Có thể thấy nguồn lợi mà lá tía tô xuất khẩu mang lại giá trị kinh tế không nhỏ, trong khi đó, năng lực thị trường hiện nay mới đáp ứng được khoảng 8% nhu cầu tiêu dùng.Do đó, còn rất nhiều tiềm năng mở ra đối với loại cây trồng mới này.

Hải Đăng (TH)