Nan giải tình trạng gian lận thuế

Nguồn thu quốc gia trông chờ phần lớn vào thuế. Thế nhưng, nguồn thu vốn không mấy “ xông xênh” lại bị xà xẻo bằng nhiều hình thức, như gian lận, trốn thuế, nợ đọng…

Chính sách hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT) trong nhiều năm qua đã bị lợi dụng để rút tiền thuế với số tiền vi phạm rất lớn và diện rộng. Chỉ cần nhìn qua thực trạng mua bán hóa đơn và những vụ án lớn về gian lận hoàn thuế GTGT cả nghìn tỷ đồng cũng đủ hình dung về nạn này. Bên cạnh đó, chính sách miễn, giảm thuế xuất khẩu than xuống 10%  so mức 13% trong khi Việt Nam đang chủ trương tăng thuế để hạn chế xuất khẩu tài nguyên thô. Cuối năm 2013, TKV cũng đã đề xuất miễn, giảm một loạt thuế, phí cho các dự án bauxite tại Tây Nguyên cũng với lý do khó khăn, dù trước đó các dự án cũng đã được ưu đãi nhiều loại thuế. Nhiều DN lớn khác cũng luôn xin nợ, giảm hoặc miễn thuế với lý do làm ăn vượt khó. Cụ thể, năm 2013, Tập đoàn Công nghiệp Tàu thủy (Vinashin) xin giảm thuế GTGT, thuế nhập khẩu. Năm 2014, Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines) xin ưu đãi về cảng phí;…

Theo phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Cao Anh Tuấn, đến hết tháng 9-2014, đã kiểm tra hơn 39.000 DN với tổng số thuế tăng thu thêm 7.440 tỷ đồng. Trong tám tháng năm 2014, rà soát 39.637 DN thì có 1.938 DN có dấu hiệu chuyển giá, truy thu 1.317,9 tỷ đồng, giảm lỗ 4.129,8 tỷ đồng, giảm khấu trừ hoàn thuế 82,8 tỷ đồng. Mới kiểm tra một phần trong hàng trăm nghìn DN đã thu hồi được khoản thuế rất lớn, đủ thấy thực trạng trốn thuế, lách thuế, chuyển giá… còn phức tạp hơn nhiều.

Gian lận thuế đặc biệt phức tạp ở loại thuế suất cao như thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB). Hàng loạt vụ gian lận thuế TTĐB quy mô lớn ở Công ty rượu Hà Nội hay vụ buôn hàng hiệu Gucci – Milano được phát hiện  với số thuế gian lận lên đến hàng trăm tỷ đồng… Tuy nhiên, những vụ bị phát hiện chỉ là phần nổi của “ tảng băng chìm” của thực trạng buôn lậu, gian lận thương mại. Không chỉ vậy, các cá nhân giàu có cũng tìm đủ cách trốn thuế thu nhập cá nhân (TNCN). Năm 2013, Cục Thuế TP Hồ Chí Minh truy thu thuế TNCN cả chục tỷ đồng đối với với 11 “ đại gia” ở thành phố này. Trong đó, cá nhân lớn nhất bị truy thu 2,32 tỷ đồng. Còn hàng loạt sao showbiz  nổi tiếng cũng bị đưa vào danh sách “ trốn thuế” phải truy thu hàng nghìn tỷ đồng. Tình trạng trốn thuế đang diễn ra ngày càng tinh vi, nhất là trên thị trường tài chính.

Đại diện ngành thuế cho biết, sáu tháng đầu năm 2014 đã thu được 17.500 tỷ đồng ( tương ứng 29%) số nợ thuế tính đến 31-12-2013 chuyển sang. Tuy nhiên, nợ đọng thuế vẫn tăng cao. Tổng số nợ thuế của DN đến 31-5-2014 là 68.500 tỷ đồng, tăng 12,5% so cuối năm 2013. Thậm chí, Bộ Tài chính đề xuất xóa nợ thuế khoảng 6.537 tỷ đồng vì khó thu hồi.

Tuy nhiên, nhân viên ngành thuế cũng có sai phạm. Cuối năm 2013, Chi cục Thuế quận 1 ( TP Hồ Chí Minh) bị phát hiện trong nhiều năm liền “ ngó lơ”  khoảng 1.441 tỷ đồng mà không chuyển vào tài khoản NSNN. Chỉ trong sáu tháng đầu năm 2014, ngành thuế cũng phát hiện 133 trường hợp vi phạm, trong đó, có tới bảy trường hợp bị xem xét hình sự…

Theo Thứ trưởng Tài chính Vũ thị Mai, thực tế, sau hai năm “ trầy trật” với nỗi lo thu không đủ bù chi, năm nay tình hình thu NSNN có dấu hiệu khởi sắc. Thu NSNN năm 2014 có thể vượt 9% dự toán nhờ nền kinh tế có xu hướng phục hồi. Tuy nhiên, mức vượt này sẽ dùng để bù kinh phí thực hiện an sinh xã hội, trả nợ… khoản vượt chi này đã có “ địa chỉ” từ trước nên ngân sách chưa thể bố trí được nguồn tiền dành cho việc tăng lương năm 2015. Để ổn định nguồn thu NSNN, thuế là nguồn thu quan trọng nhất. Đóng thuế là nghĩa vụ trách nhiệm của mỗi công dân và DN. Đối với mỗi DN, thực hiện tốt nghĩa vụ thuế tức là thực hiện tốt trách nhiệm xã hội,vừa có lợi ích cho DN, đồng thời đem lại lợi ích cho cộng đồng, phục vụ cho chính lợi ích của công dân.

Phó Chủ nhiệm Văn phòng QH Nguyễn Sĩ Dũng cho rằng, trách nhiệm xã hội của DN được thể hiện trước hết qua việc đóng thuế . Sức mạnh của thuế là tạo nguồn giúp Nhà nước đầu tư cho các dịch vụ công, y tế, xóa đói, giảm nghèo và đầu tư cơ sở hạ tầng. Đất nước phát triển nhờ vào nguồn thu thuế. Chính vì thế, tình trạng trốn, gian lận…

Thuế ảnh hưởng tiêu cực đến sự ổn định của NSNN, đầu tư phát triển cho xã hội và cơ hội hưởng thụ công bằng của mọi đối tượng. Đấu tranh với gian lận thuế cũng là cuộc chiến giành công bằng cho mọi đối tượng về nghĩa vụ và cơ hội trong xã hội.

Theo Thời nay