Điểm du lịch làng quê hấp dẫn

THCL Tại ngã ba trên đường 18A từ Hà Nội - Hạ Long về xã Yên Đức chừng 2,5 lm, vài năm gần đây, xuất tấm biển chỉ dẫn "Du Lịch làng quê Yên Đức" khá thu hút khách du lịch, đặc biệt là khách nước ngoài.

Một cảnh múa rối nước phục vụ khách du lịch

Yên Đức: Anh dũng quật cường

Làng quê Việt Nam với những nét rất riêng đó là cây đa, giếng nước, sân đình, có lũy tre xanh, có đàn cò trắng xoải cánh bay; là những cánh đồng xanh bát ngát, những cô thôn nữ nón thúng, quai thao...

Ngoài những đặc trưng của một làng quê thuần Việt, Xã Yên Đức (Đông Triều, Quảng Ninh) còn có những di tích lịch sử đặc biệt.

Năm 1993, những di tích của xã Yên Đức đã được Bộ Văn hóa - Thông Tin (nay là Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch) cấp Bằng Di tích Văn hóa và thắng cảnh. Trong các cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm, người dân Yên Đức luôn thể hiện tinh thần chiến đấu dũng cảm, hy sinh anh dũng, những địa danh Núi Đống Thóc, núi Con Mèo, Núi Canh... đều gắn với những chiến tích oai hùng của người dân Yên Đức.

Theo truyền thuyết, trong cuộc kháng chiến chống giặc Nguyên Mông (năm 1288), Yên Đức là địa điểm được Trần Hưng Đạo dựng trại đóng quân mai phục quân giặc.  Nhà vua, thi sỹ Trần Nhân Tông sau khi đánh tan quân Nguyên Mông, đã tức cảnh thành thơ để vịnh núi Con Mèo. Bài thơ được dịch nghĩa như sau: "Đứng thốc bên hông một đọi đèo/Vặn mình coi thử giống Con Mèo/Đá xương, đất thịt, da xanh ngặt/Cỏ vện, hoa vằn dạ mốc meo/Cáo thỏ kinh hơi, rừng vắng ngắt/Kình nghê tăm bặt nước trong veo/Xanh rì vũ trụ chân ngoèo vững/Ắt hẳn nghìn năm kín chẳng nghèo". Bài thơ đã khắc vào vách núi Con Mèo, tồn tại đến ngày nay.

Đặc biệt, trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, nhân dân và du kích xã Yên Đức đã đánh trả quân xâm lược quyết liệt, khiến chúng bị thua nhiều trận. Địch quyết tâm diệt bằng được lực lượng chống trả hòng dễ dàng đi lại từ Đông Triều sang Hải Phòng. Trong một trận chống càn không cân sức, nhân dân và du kích xã Yên Đức đã phải rút vào hang Núi Canh cố thủ, bọn địch đã dùng thủ đoạn dã man là chất rơm rạ, tranh tre, đốt suốt 7 ngày đêm quanh núi và cửa hang, khiến 106 người, trong đó có 73 du kích hy sinh. Đó là ngày 02/12/1950 (ngày 23 tháng 10 năm Canh Dần), trở thành ngày giỗ của hàng trăm gia đình xã Yên Đức. Từ đó, hang này được gọi là "Hang 73".

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, nhân dân Yên Đức tiễn đưa hàng trăm thanh niên lên đường nhập ngũ, nhiều trai làng đã ngã xuống trong cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc…

"Du lịch làng quê Yên Đức"

Năm 2010, Công ty Du thuyền Đông Dương, phối hợp với Công ty Lữ hành Hà Nội và UBND xã Yên Đức xây dựng mô hình "Du lịch làng quê Yên Đức".

Tuor du lịch đưa khách đến với một làng quê thuần Việt, xung quanh làng có những ngọn núi không cao, nhưng sừng sững giữa những cánh đồng lúa xanh ngút ngàn, soi mình xuống dòng sông Kinh Thầy thơ mộng. Trong tuor du lịch, du khách có nhu cầu có thể ngủ đêm tại những ngôi nhà Việt cổ. Đây là những ngôi nhà được thiết kế theo đúng phong tục, truyền thống làng quê Việt Nam (3 gian, 2 chái), được trang bị đầy đủ tiện nghi của một gia đình nông dân bậc trung: Nồi đồng, mâm đồng, ấm đất, sập gỗ xoan...

Nhà được dựng xen kẽ giữa những cánh đồng, đêm đêm rì rào cánh lúa, tiếng kẽo kẹt của những khóm tre; tiếng ri ri của rế, tiếng uôm uôm của chão chuộc, ếch, nhái. Một làng quê yên bình, êm đềm không hề có ở chốn thị thành.

Du khách cũng có thể tham gia cày cuốc, thu hoạch lúa, khoai, đánh cá trên sông, trên hồ và ăn bữa cơm nhà nông, có rau khoai lang chấm mắm cáy, canh rau đay nổi váng vàng au của gạch cua đồng với người nông dân thuần phác. Trong bữa cơm nhà nông, du khách sẽ được bà con nông dân kể về truyền thống đánh giặc giữ làng của người dân Yên Đức.

Sớm tinh mơ, khi gà gáy chào bình minh thì du khác có thể dạo quanh làng trên những con đường bê tông sạch sẽ, phảng phất mùi thơm của lúa đang vào mùa chín vàng, mùi thơm của hoa cau, hoa nhãn…

Rẽ vào trụ sở UBND xã, ngôi nhà 3 tầng thiết kế theo kiểu hiện đại, nổi bật giữa ngôi nhà là tấm biển lớn với dòng chữ "Cơ quan văn hóa" - nghĩa là UBND xã Yên Đức, trong  năm vừa qua được công nhận là Cơ quan văn hóa. Từ trụ sở UBND xã qua đường 333, du khách sẽ đến với những di tích lịch sử và văn hóa của xã thuần nông Yên Đức.

Xã Yên Đức hiện có hơn 1.600 hộ dân, với hơn 5.400 nhân khẩu; diện tích tự nhiên 935,6 ha, diện tích canh tác nông nghiệp 246 ha, năng suất bình quân khoảng 55 - 60 tạ/ha/vụ; diện tích nuôi trồng thủy sản 172,26 ha, diện tích trồng cây ăn quả 43 ha...

Thực hiện Luật HTX, năm 2003, HTX Dịch vụ nông nghiệp được thành lập để phục vụ sản xuất nông nghiệp, với chức năng quản lý và điều tiết thủy lợi, cung ứng giống cây, con, phân bón, thuốc trừ sâu… HTX đang quản lý 6 trạm bơm nước, công suất 540 KVA, bảo đảm tưới tiêu cho 246 ha. Hệ thống kênh mương được cứng hóa 60%...

Hưởng ứng mô hình "Du lịch làng quê" nhằm tạo ra sản phẩm hấp dẫn thu hút khách du lịch đến với Yên Đức ngày càng tăng, năm 2012, Nhà nước đã đầu tư hơn 10 tỷ đồng, sửa chữa và nâng cấp hồ chứa nước công suất 90 m3/h. Nước được lấy từ sông Kinh Thầy. Từ bể chứa dung tích hàng triệu m3 nước được khử trùng, ngọt hóa - trở thành nước sạch và được đưa theo hệ thống đường ống dẫn về các hộ dân. Việc cung ứng nước sạch, UBND xã giao cho HTX Dịch vụ nông nghiệp quản lý, với giá 5.500 đ/m3 (tương đương giá Nhà nước bán cho hộ dân thành phố).

Ông Nguyễn Văn Thắng, Chủ nhiệm HTX Dịch vụ nông nghiệp cho biết, nhân dân xã Yên Đức từ ngàn đời nay chỉ dùng nước chua phèn, đồ trắng chỉ giặt 1 lần là có màu vàng nghệ, thế mà có thời điểm nước chua phèn cũng cạn kiệt phải mua nước sinh hoạt giá 40.000 - 50.000 đồng/m3. Gia đình nào có điều kiện thì xây bể chứa nước mưa, nhưng cũng phải tiết kiệm để dùng suốt mùa hanh khô. Từ năm 2012, gần 90% số hộ dân được dùng nước sạch.

Để làng, xã Xanh - Sạch - Đẹp

Điểm du lịch, dù là thành thị hay nông thôn thì vệ sinh môi trường phải được coi trọng, vì lợi ích lâu dài, không chỉ phục vụ cho kinh doanh du lịch, mà còn có ý nghĩa bảo đảm sức khỏe cho cả cộng đồng, bảo đảm làng, xã Xanh - Sạch - Đẹp.

Từ năm 2012, xã đã hình thành tổ chức thu gom rác thải trong dân, do các thôn tự thu gom. Để trở thành nền nếp, có tổ chức, tháng 3/2012, UBND xã giao cho HTX Dịch vụ triển khai mô hình bảo vệ vệ sinh môi trường - do ông Nguyễn Văn Thắng, nguyên Bí thư Chi bộ thôn Yên Khánh, nơi có Núi Canh, có nhiều dân và chiến sỹ du kích hy sinh tại "Hang 73" làm Chủ nhiệm.

HTX Dịch vụ có 16 xã viên, mỗi thôn có 2 - 3 xã viên thu gom rác thải, mỗi tuần thu 2 lần, được trang bị 32 xe chuyên dùng. Rác thải được đưa về nơi tập kết, xe của Công ty Hải Yến đến chở đi xử lý. Hiện có gần 1.000 hộ dân tham gia, mức lệ phí 10.000 đồng/hộ/tháng, không nhỏ đối với thu nhập của nông dân, nhưng bà con ai nấy đều vui vẻ hưởng ứng và tự giác mỗi khi có tiếng kẻng leng keng... leng keng... của người thu gom rác vang lên lảnh lót thì nhà nhà, người người bưng bê rác ra đổ trực tiếp vào thùng xe. Tiếng chuyện trò của những người đi đổ rác râm ran khắp ngõ làng quê. Chỉ việc đi đổ rác, người này giúp người kia do bận việc và những câu chuyện vào buổi sáng tinh mơ khiến cho tình làng, nghĩa xóm thêm chan hòa, đầm ấm…

Nông dân cũng là… nghệ sỹ

HTX Dịch vụ Yên Đức được UBND xã giao quản lý các nghĩa trang nhân dân. Việc quản lý nghĩa trang ở nông thôn như Yên Đức là có tầm nhìn khoa học, chiến lược. Dân số ngày càng gia tăng, trong khi quỹ đất không phát sinh mà còn có chiều hướng giảm bởi các dự án công nghiệp theo mô hình công nghiệp hóa nông thôn. Vì vậy, nghĩa trang không được quy hoạch, không được quản lý thì việc sử dụng quỹ đất cho nhu cầu chôn cất sẽ rất lãng phí, mất vệ sinh và kéo theo nhiều hệ lụy khác.

Chủ nhiệm Nguyễn Văn Thắng dự kiến, hiện xã có 3 nghĩa trang, xen trong các khu dân cư, HTX sẽ đề xuất quy hoạch thành khu tập trung tiện cho quản lý và tiết kiệm quỹ đất. Việc lo ma chay, phúng lễ hiện nay các thôn và dòng họ tự lo, hình thức, nội dung tang lễ không thống nhất, chi tiêu lãng phí, trong tương lai, HTX sẽ đảm nhiệm một số dịch vụ, giảm thời gian và công sức cho gia chủ, bảo đảm tiết kiệm, văn minh hơn.

Mô hình đầu tư nước sạch, bảo vệ môi trường (trong đó có quản lý nghĩa trang), kinh doanh dịch vụ, du lịch, khai thác tiềm năng, thế mạnh của địa phương nhằm nâng cao dân trí, cải thiện đời sống dân cư - là một trong những tiêu chí quan trọng trong chương trình xây dựng nông thôn mới. HTX Dịch vụ được giao quản lý, điều tiết các mô hình trên đang triển khai có hiệu quả, được Đảng ủy, chính quyền đánh giá cao, được nhân dân tín nhiệm, được du khác đến thăm "Làng du lịch" ghi nhận.

Điểm nổi trội mà chưa làng quê nào trên địa bàn tỉnh Quảng ninh có được đó là sự phối hợp nhịp nhàng giữa Nhà nước - doanh nghiệp và nhà nông  cùng chung tay xây dựng điểm "Du lịch làng quê".

Điều thú vị của điểm Du lịch làng quê Yên Đức là tất cả nhân viên quản lý, hướng dẫn viên du lịch, diễn viên múa, hát và diễn viên điều khiển con rối biểu diễn múa rối nước phục vụ khách du lịch là những nông dân thực thụ. Có khách thì họ gác cày bừa, rửa vội bùn đất lấm lem, khoác vộ áo tứ thân mớ ba, mớ bảy thành những "liền anh, liền chị" hay những nghệ nhân múa rối nước. Có lẽ vì cái chất đồng quê mà khách đến chiêm nghiệm nườm nượp, đặc biệt là khách nước ngoài.

Trong Chương trình CCOP (mỗi xã, phường một sản phẩm), du lịc làng quê Yên Đức được đánh giá là một trong những sản phẩm độc đáo, trở thành "Thương hiệu" của xã Yên Đức và thị xã Đông Triều.

Đinh Quận