Khó tìm được tiếng nói chung?

(THCL) _ Dự án mở rộng khu vực bãi đổ thải phía tây, phía nam và cả khu vực khai trường phía bắc giai đoạn 2, khu tái định cư trung tâm xã Phúc Hà của Công ty TNHH MTV than Khánh Hòa đều đang vướng mắc, chậm tiến độ kéo dài nhiều năm nay…

Mạnh ai nấy làm

Nguyên chậm là do giá bồi thường chưa thỏa đáng nên nhân dân quyết ngăn cản, không hợp tác trong việc kê khai, tự ý xây dựng, cơi nới các công trình đón đền bù, coi đây như là một nghề ăn theo dự án; chính quyền xã Phúc Hà (TP. Thái Nguyên) dường như quay mặt làm ngơ trước những việc làm diễn ra hằng ngày của người dân mà không có những biện pháp xử lý, ngăn chặn triệt để?

Nhất là, có nhiều hộ dân xã An Khánh (Đại Từ) đã nhận quyết định thu hồi đất và tiền đền bù, nhưng vẫn không chịu giao đất mà còn mặc cả phải chi thêm, trong khi chính quyền huyện chỉ hành động bằng cách đề nghị các hộ dân bị thu hồi đất ủng hộ dự án, thực hiện nghiêm các quyết định đã có hiệu lực thi hành?

Do nhu cầu sản xuất, bảo đảm việc làm, nâng cao thu nhập cho người lao động, trong khi tài nguyên ngày càng cạn kiệt, việc mở rộng khai trường, quy mô khai thác buộc DN phải tính đến (từ năm 2011, Công ty TNHH MTV than Khánh Hòa - Mỏ than Khánh Hòa) đã nâng công suất khai thác từ 600.000 tấn/năm lên 800.000 tấn/năm).

Quy mô khai thác và tần suất hoạt động tăng lên, hoạt động vận chuyển đã làm phát sinh khối lượng lớn bụi than, đất đá thải rơi vãi trên tuyến đường qua các khu dân cư xã Phúc Hà và phường Quan Triều (TP. Thái Nguyên). Khối lượng đất đá thải tại bãi thải phía tây tăng lên, đã làm rút ngắn khoảng cách an toàn chùa làng Ngò từ 250 m xuống còn 100 m, thay đổi dòng chảy suối làng Ngò…

Tại khu vực bãi thải phía nam hiện đã vượt công suất thiết kế khoảng 100 m, nguyên nhân làm phát tán bụi cho cả một khu vực rộng lớn, kèm theo đó là nước thải xả ra môi trường đã vượt tiêu chuẩn… Sở TN-MT kiểm tra tại mỏ than Khánh Hòa, xử phạt hành chính 60 triệu đồng, buộc công ty phải áp dụng các biện pháp giảm thiểu bụi trên tuyến đường vận chuyển tại bãi thải phía tây, dừng đổ thải tại bãi thải phía nam và kiểm soát chất lượng nước thải của mỏ trước khi xả thải vào môi trường, kê khai nộp phí BVMT chưa đầy đủ.

Để giảm thiểu ô nhiễm môi trường ảnh hưởng tới người dân, Sở yêu cầu DN duy trì vận hành thường xuyên hệ thống xử lý nước thải, hệ thống phun sương giảm thiểu bụi, đất đá thải rơi vãi trên tuyến đường vận chuyển qua khu dân cư.

Tuy nhiên việc đổ thải, di dân, di dời công trình công cộng khu vực xung quanh bãi thải, cắt tầng giảm độ cao, trồng cây, làm kè tại khu vực bãi thải nam diễn ra rất chậm. Tại bãi thải tây, công ty vẫn tiếp tục đổ thải về phía giáp chùa làng Ngò, Sở TN-MT đã gửi văn bản đề nghị Sở VH-TT&DL kiểm tra, giải quyết việc xâm phạm khoảng cách an tòa đến chùa làng Ngò.

Kiểm soát chặt

Trong quá trình thi công đường hầm lò, xuất hiện hiện tượng bị bục nước ngầm chảy ra với lưu lượng lớn, sau đó cạn nước giếng, nứt đất, mất nước sinh hoạt, nước sản xuất tại xóm làng Ngò, cánh đồng xóm Đồng Bục xã An Khánh (Đại Từ) gây ảnh hưởng lớn tới đời sống sinh hoạt của gần 200 hộ dân.

Người dân đã phải kiến nghị lên các cấp các ngành trong tỉnh, DN mới dừng thi công đường hầm lò để triển khai ngay biện pháp xử lý, khắc phục sự cố; rà soát, thống kê các hộ dân bị mất nước, lên phương án cung cấp nước cho các hộ bị mất nước sinh hoạt. Về lâu dài, DN phải đầu tư kinh phí xây dựng hệ thống cấp nước tập trung để dẫn nước về phục vụ các hộ dân bị ảnh hưởng.

Cần tiến hành khảo sát, điều tra lại địa chất thủy văn để đánh giá mức độ sụt lún, nứt đất, cạn nguồn nước ngầm, từ đó có biện pháp khắc phục, tính toán lại thiết kế, quy mô khai thác mở rộng sản xuất để đánh giá mức độ phạm vi ảnh hưởng của hoạt động khai thác. Trên cơ sở đó, xác định diện tích cần đền bù giải phóng trong vùng ảnh hưởng của dự án, xây dựng khu tái định cư mới để di dời các hộ dân ở vùng bị ảnh hưởng ra khu vực an toàn nhằm bảo đảm ổn định cuộc sống sinh hoạt lâu dài của nhân dân.

Từ đầu năm đến nay, Sở TN-MT đã đôn đốc, theo đó, ban hành 02 văn bản hướng dẫn công ty thực hiện đánh giá tác động môi trường đối với dự án nâng cao công suất, trình cơ quan có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt; tổ chức tập huấn phổ biến quy định pháp luật về BVMT, mời cán bộ, lãnh đạo công ty tham dự; thường xuyên theo dõi, nắm bắt, kiểm tra, đôn đốc việc khắc phục tồn tại của đơn vị…

Đến nay, Công ty TNHH MTV than Khánh Hòa đã thực hiện các giải pháp khắc phục như lập báo cáo đánh giá tác động môi trường đối với dự án nâng cao công suất 800.000 tấn/năm, được Bộ TN-MT thẩm định ngày 26/5/2014.

Ngô Tiến