Phát biểu khai mạc Đại hội, ông Đầu Thanh Tùng, Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa nêu rõ: Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Thanh Hóa lần thứ IV - năm 2024 là dịp để đánh giá kết quả thực hiện Quyết tâm thư của Đại hội đại biểu các DTTS toàn tỉnh lần thứ III, trong phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh, xây dựng hệ thống chính trị và thực hiện chính sách dân tộc của vùng DTTS và miền núi giai đoạn 2019 - 2024; đồng thời, đề ra mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp và Quyết tâm thư Đại hội đại biểu các DTTS lần thứ IV, năm 2024; tôn vinh, biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân tiêu biểu trong phong trào thi đua yêu nước giai đoạn 2019 - 2024; tiếp tục khẳng định đường lối nhất quán của Đảng và Nhà nước ta về vấn đề dân tộc và đại đoàn kết dân tộc.
Với chủ đề “Các dân tộc tỉnh Thanh Hóa đoàn kết, đổi mới, sáng tạo phát huy lợi thế, tiềm năng hội nhập và phát triển bền vững”, Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Thanh Hóa lần thứ IV - năm 2024 nhằm đánh giá những kết quả đạt được trong giai đoạn 2019 - 2024; đúc rút bài học kinh nghiệm và đề ra những nhiệm vụ, giải pháp cho giai đoạn 2024 - 2029.
Theo đó báo cáo Chính trị của Đại hội nêu rõ: Trong 5 năm thực hiện Quyết tâm thư Đại hội đại biểu các DTTS lần thứ III giai đoạn 2019 - 2024, Đảng bộ, chính quyền tỉnh Thanh Hóa đã có những chủ trương đúng đắn và trọng tâm về phát triển KT-XH đối với vùng DTTS và miền núi và được cả hệ thống chính trị quan tâm chỉ đạo, cộng đồng các DTTS hưởng ứng thực hiện và đạt được nhiều thành tựu quan trọng, cảnh sắc và cuộc sống của đồng bào ngày càng đổi thay, tươi đẹp.
Đặc biệt việc triển khai Chương trình MTQG phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS và miền núi của tỉnh đã đạt những kết quả khá toàn diện, nhiều mục tiêu, nhiệm vụ đạt cao hơn bình quân chung của các địa phương, nổi bật là: kết cấu hạ tầng ngày càng phát triển, hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu phát triển KT-XH của địa phương; tỷ lệ hộ nghèo 11 huyện miền núi giảm còn 11,04% (giảm 4,15% so với năm 2022); tỷ lệ hộ cận nghèo còn 14,75% (giảm 5,11% so với năm 2022); thu nhập bình quân đầu người của vùng ước đến hết năm 2024 đạt 42,62 triệu đồng, 83.314 lượt người lao động thuộc hộ nghèo, cận nghèo sinh sống tại vùng DTTS&MN được tạo việc làm mới; 100% đường ô tô đến trung tâm xã được rải nhựa; 99,9% đường từ thôn đến xã được cứng hóa; 100% các xã có điện lưới quốc gia; 100% số xã của huyện miền núi đã được phủ sóng truyền thanh, truyền hình...
Việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa, ngôn ngữ, chữ viết, phong tục, tập quán, tín ngưỡng truyền thống tốt đẹp của đồng bào được coi trọng. Nhiều lễ hội truyền thống đã được phục dựng; gìn giữ được nhiều mô hình làng, bản văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch. Công tác tuyên truyền, vận động đồng bào cải tạo tập quán lạc hậu được quan tâm, nhiều tập tục rườm rà, tốn kém trong việc cưới, việc tang, lễ hội dần được loại bỏ và thay đổi phù hợp với điều kiện hiện nay.
Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị tiếp tục quan tâm củng cố, kiện toàn; khối đại đoàn kết các dân tộc được củng cố và tăng cường, tinh thần tương trợ, giúp nhau cùng tiến bộ được phát huy. Hệ thống chính trị vùng DTTS&MN thường xuyên được củng cố và hoạt động ngày càng hiệu quả; công tác quản lý, điều hành của chính quyền các cấp có chuyển biến tiến bộ. Đội ngũ trưởng bản, người có uy tín trong đồng bào DTTS đã phát huy tốt vai trò gương mẫu, đồng thời tích cực tuyên truyền, vận động Nhân dân tự giác thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Nhiều người đã thực sự trở thành trung tâm đoàn kết, vận động Nhân dân phát triển kinh tế, tổ chức đời sống văn hóa ở khu dân cư..., tạo niềm tin của nhân dân đối với Đảng. Tăng cường công tác phát hiện, ngăn ngừa và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật; xóa bỏ tập tục lạc hậu của đồng bào DTTS, để tập trung giảm nghèo, phát triển KT-XH khu vực miền núi cao trên địa bàn tỉnh.
Quốc phòng, an ninh nội địa và an ninh biên giới quốc gia được giữ vững; các lực lượng vũ trang đã phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền các địa phương trong việc giữ vững trật tự an toàn xã hội. Công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc được chú trọng, phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc được phát triển, góp phần giữ gìn trật tự xã hội trên địa bàn.
Có thể khẳng định, trong những năm qua, trên 70 vạn đồng bào các DTTS trong tỉnh đã đóng góp xứng đáng công sức của mình vào sự nghiệp phát triển KT-XH, bảo đảm quốc phòng - an ninh, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị ở địa phương, trong đó có sự đóng góp hết sức quan trọng của các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo tỉnh qua các thời kỳ là người dân tộc thiểu số.
Báo cáo chính trị cũng đã thẳng thắn nhìn nhận những tồn tại, hạn chế: Tuy có bước phát triển nhưng đời sống của một bộ phận Nhân dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào DTTS còn gặp nhiều khó khăn. Chất lượng giảm nghèo chưa thật sự bền vững, tỷ lệ hộ nghèo là người DTTS còn cao. Việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa gắn với thị trường còn chưa được như kỳ vọng. Kết cấu hạ tầng nông thôn của tỉnh tuy đã được tăng cường đầu tư, song còn thiếu so với nhu cầu phát triển KT-XH, sinh hoạt của người dân.
Chất lượng giáo dục, y tế, văn hóa ở vùng DTTS so với mặt bằng chung của tỉnh và cả nước vẫn cần nhiều cải thiện. Việc triển khai một số chương trình, chính sách, phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS còn chưa theo kịp tiến độ. Một số tập quán lạc hậu chưa được xóa bỏ triệt để; tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở một số địa phương còn tiềm ẩn yếu tố phức tạp; chất lượng nguồn nhân lực vùng DTTS còn chưa đồng đều...
Các tham luận phát biểu đều đồng tình cao với nội dung Báo cáo chính trị trình tại Đại hội, đồng thời nêu lên những cách làm hay trong quá trình triển khai tại cơ sở, như việc phát huy vai trò của người có uy tín trong vận động nhân dân xóa bỏ các hủ tục, xây dựng đời sống văn hóa mới; hiệu quả trong phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng; kinh nghiệm xây dựng xã đạt chuẩn nông thôn mới trong vùng đồng bào DTTS&MN; kinh nghiệm và kết quả trong công tác tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt đảm bảo an ninh thôn bản, góp phần bảo vệ vững chắc an ninh biên giới, xây dựng mối quan hệ biên giới hòa bình, hữu nghị... Bên cạnh đó, các tham luận cũng đã đề xuất những vấn đề mang tính thực tiễn để triển khai thực hiện trong giai đoạn 2024-2029.
An Nhiên
