Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An, tính đến hết tháng 7/2025, toàn tỉnh đã ghi nhận 86 ổ dịch tả lợn Châu Phi, buộc tiêu hủy gần 13.000 con lợn. Đáng chú ý, chỉ trong vòng 3 tháng trở lại đây, số ổ dịch và số lượng lợn nhiễm bệnh có xu hướng tăng nhanh, đặc biệt tại các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ - nơi điều kiện an toàn sinh học còn hạn chế.
Tại xã Hoa Quân, một trong những điểm nóng của đợt dịch này, địa phương đã tiêu hủy 3.570 con lợn với tổng trọng lượng hơn 202 tấn chỉ trong thời gian từ đầu tháng Năm đến ngày 31/7. Ông Lê Văn Tý, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết, nguyên nhân chính dẫn đến dịch lây lan là do nhiều hộ dân tái đàn quá sớm, khi chưa hết thời gian cách ly, cộng với việc vận chuyển, buôn bán lợn giữa các vùng dịch và vùng chưa có dịch diễn ra phức tạp, gây khó khăn cho công tác kiểm soát.
Tại xã Quan Thành, từ cuối tháng Tư đến nay, địa phương cũng đã phải tiêu hủy 677 con lợn, tương đương hơn 52 tấn thịt. Dịch bùng phát nhanh, chỉ trong vài ngày, đã khiến 251 hộ dân tại 23/29 xóm rơi vào cảnh trắng chuồng, thiệt hại kinh tế nghiêm trọng.
Ngoài hai xã nói trên, dịch bệnh cũng lan rộng đến nhiều địa phương khác như Bích Hào, Kim Bảng, Thuần Trung, Quảng Châu, Bạch Ngọc, Tân Châu, Anh Sơn... Đặc biệt, các vùng miền núi xa như xã Môn Sơn (Con Cuông), Châu Bình, Quế Phong – nơi điều kiện chăn nuôi còn lạc hậu cũng xuất hiện dịch, cho thấy mức độ nguy hiểm của đợt bùng phát lần này.
Ông Trần Võ Ba, Chi cục phó Chi cục Chăn nuôi và Thú y Nghệ An cho biết, tổng đàn lợn của tỉnh hiện đạt hơn 1 triệu con, trong đó có tới 65% thuộc các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ. Phần lớn chuồng trại được xây dựng đơn sơ, xen kẽ khu dân cư, không đảm bảo điều kiện cách ly, xử lý chất thải hay ngăn ngừa mầm bệnh.
Từ đầu năm 2025 đến nay, toàn tỉnh mới tiêm được khoảng 3.300 liều vắc-xin – một con số rất nhỏ so với tổng đàn. Khi mầm bệnh xâm nhập, virus có thể lây lan nhanh qua không khí, nước, dụng cụ, côn trùng và thậm chí qua con người.
“Nguyên nhân khách quan là do hình thức chăn nuôi nhỏ lẻ, chưa đảm bảo an toàn sinh học, trong khi thời tiết mưa nắng thất thường cũng ảnh hưởng đến sức đề kháng của vật nuôi. Ngoài ra, lực lượng thú y cơ sở mỏng, yếu nên nhiều ổ dịch bị phát hiện muộn, khiến dịch lan rộng”, ông Ba cho biết.
Một thực trạng đáng báo động là nhiều hộ dân giấu dịch, khi phát hiện lợn bệnh không khai báo mà tìm cách giết mổ, bán chạy hoặc vứt xác lợn ra môi trường, gây ô nhiễm nghiêm trọng và phát tán mầm bệnh. Cá biệt, một số hộ còn đem lợn bệnh sang xã khác tiêu thụ, làm dịch lây lan nhanh và mất kiểm soát.
Trước tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành nhiều công điện khẩn, yêu cầu tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp phòng, chống dịch. Trong đó nhấn mạnh: Xử lý nghiêm các trường hợp vận chuyển lợn không có giấy kiểm dịch, buôn bán lợn bệnh, vứt xác ra môi trường. Rà soát lại toàn bộ cơ sở giết mổ gia súc, đảm bảo quy trình kiểm soát giết mổ được thực hiện nghiêm túc. Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND các xã, phường phải chịu trách nhiệm nếu để dịch bùng phát diện rộng do lơ là, thiếu trách nhiệm trong chỉ đạo.
Trong bối cảnh dịch tả lợn Châu Phi vẫn tiềm ẩn nguy cơ kéo dài và lan rộng, ngành chăn nuôi Nghệ An đang đối mặt với nhiều thiệt hại. Để kiểm soát hiệu quả, ngoài sự quyết liệt từ phía chính quyền và ngành chức năng, rất cần sự tự giác, trách nhiệm của người chăn nuôi trong việc thực hiện các biện pháp phòng chống dịch, không tái đàn sớm, không giấu dịch và không để xảy ra hành vi tiêu thụ, vận chuyển lợn bệnh ra ngoài cộng đồng.
Thiên Trường (t/h)
