Cụ thể, đã triển khai mạnh mẽ Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) nhằm nâng cao giá trị gia tăng, phù hợp với quá trình chuyển đổi số, thích ứng với biến đổi khí hậu; phát triển mạnh ngành nghề nông thôn; phát triển du lịch nông thôn; nâng cao hiệu quả hoạt động của các hợp tác xã (HTX); hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp ở nông thôn; nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn
Triển khai Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) gắn với lợi thế vùng miền, thành lập Trung tâm OCOP quốc gia; phát triển tiều thủ công nghiệp, ngành nghề và dịch vụ nông thôn, bảo tồn và phát huy các làng nghề truyền thống ở nông thôn; đẩy mạnh sản xuất, chế biến muối theo chuỗi giá trị.
Nhiệm vụ Triển khai Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) gắn với phát triển tiểu thủ công nghiệp, ngành nghề và dịch vụ nông thôn, nhằm góp phần thực hiện cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát triển kinh tế nông thôn bền vững, nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm, đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển kinh tế tuần hoàn và thích ứng với biến đổi khí hậu. Tập trung hỗ trợ các HTX trên cả nước về tư vấn nâng cao năng lực quản trị, xây dựng phương án sản xuất kinh doanh, ứng dụng công nghệ, bảo quản, chế biến, xúc tiến thương mại, phát triển thị trường, thiết kế nhãn mác, bao bì, thương hiệu, xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc, chứng nhận tiêu chuẩn VietGAP, ISO, và đào tạo về quy trình OCOP.
Kết quả, đã triển khai hỗ trợ 120 xã thuộc 18 tỉnh, thành phố trên cả nước. Thông qua các hoạt động tư vấn, tập huấn và hỗ trợ trực tiếp, chương trình đã góp phần chuẩn hoá 205 sản phẩm địa phương, trong đó có 87 sản phẩm mới đạt chuẩn OCOP từ 3-5 sao và 43 sản phẩm được nâng hạng sao hoặc mở rộng quy mô sản xuất. Đồng thời, chương trình đã hỗ trợ trực tiếp cho 28 HTX nông nghiệp và dịch vụ trên địa bàn các xã được lựa chọn, giúp các HTX trở thành hạt nhân trong phát triển chuỗi giá trị sản phẩm OCOP. Trong đó, 16 HTX được chứng nhận các tiêu chuẩn VietGAP, ISO 9001 hoặc ISO 22000; 22 HTX được hỗ trợ hoàn thiện bao bì, nhãn mác, hệ thống truy xuất nguồn gốc và đăng ký thương hiệu; và 10 HTX đã hình thành mô hình liên kết sản xuất và tiêu thụ theo chuỗi giá trị gắn với sản phẩm OCOP của xã.
Một số mô hình tiêu biểu như xã Tân Uyên (Lai Châu) với sản phẩm xử lý môi trường của HTX Công nghệ môi trường, xã Hướng Tâm (Lào Cai) với sản phẩm chè đạt chuẩn OCOP 4 sao, xã Văn Xá (Hà Nam) với sản phẩm chăn nuôi sạch của HTX Thiện Trang, hay xã Hùng Việt (Phú Thọ) với sản phẩm gạo hữu cơ được truy xuất nguồn gốc điện tử.
Thông qua các hoạt động tư vấn, tập huấn, đào tạo, hỗ trợ hoàn thiện sản phẩm và phát triển thị trường, các địa phương nông thôn đã khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế đặc trưng của mình, hình thành và nâng cấp hàng trăm sản phẩm OCOP đạt chuẩn từ 3-5 sao, nâng cao giá trị nông sản và tạo động lực phát triển sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị. Các HTX tại các địa phương OCOP được hỗ trợ xây dựng thương hiệu, hoàn thiện bao bì, tem nhãn, truy xuất nguồn gốc, chứng nhận VietGAP, ISO…, qua đó nâng cao năng lực quản trị, chuẩn hóa quy trình sản xuất, giảm chi phí và mở rộng thị trường tiêu thụ. Nhiều mô hình HTX là đầu mối liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp, hình thành chuỗi sản xuất - tiêu thụ ổn định, giúp tăng thu nhập cho thành viên từ 15-30% và tạo việc làm thường xuyên cho lao động tại chỗ.
Chương trình cũng góp phần bảo tồn và phát huy nghề truyền thống, xây dựng sản phẩm đặc trưng gắn với du lịch cộng đồng, du lịch nông thôn, qua đó nâng cao nhận thức của chính quyền cơ sở và người dân về giá trị văn hóa, kinh tế của sản phẩm địa phương. Việc ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý, truy xuất nguồn gốc và xúc tiến thương mại đã giúp nhiều HTX và địa phương tăng khả năng cạnh tranh, tiếp cận thị trường rộng hơn, từng bước hướng tới kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn.
Anh Minh
