Ngày 27/9, Hệ thống Tiêm chủng VNVC chính thức ra mắt và triển khai tiêm vắc xin RSV ở hơn 240 trung tâm tiêm chủng trên cả nước.
Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC cho biết, vắc xin RSV được tiêm cho thai phụ từ tuần thứ 24-36 để truyền kháng thể thụ động bảo vệ trẻ từ khi sinh ra đến 6 tháng tuổi và phòng bệnh chủ động cho người lớn từ 60 tuổi trở lên.
Theo bác sĩ Chính, RSV là loại virus ác tính, gây viêm phổi, viêm phế quản, viêm tiểu phế quản nặng, buộc trẻ nhỏ và người cao tuổi phải nhập viện, thậm chí đối mặt với nguy cơ tử vong. Bệnh có thể để lại di chứng lâu dài, làm trầm trọng thêm các bệnh nền mạn tính, trong khi hiện nay vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu.
Vắc xin RSV ứng dụng công nghệ protein tái tổ hợp nhắm vào hai phân nhóm phổ biến và nguy hiểm nhất là RSV-A và RSV-B, chỉ định tiêm một mũi duy nhất cho thai phụ từ tuần 24-36 của thai kỳ và người lớn từ 60 tuổi trở lên. Tính đến tháng 9/2025, vắc xin đã được phê duyệt sử dụng tại hơn 60 quốc gia và đưa vào chương trình tiêm chủng quốc gia ở nhiều nước.
BS Bạch Thị Chính cho biết, sau nhiều năm chờ đợi, Việt Nam đã có vắc xin phòng RSV dành cho mẹ bầu và người từ 60 tuổi, giúp truyền kháng thể bảo vệ trẻ sơ sinh và giảm biến chứng hô hấp. Trong thời gian tới, VNVC sẽ tiếp tục nỗ lực đưa về thêm các loại vắc xin và kháng thể đơn dòng phòng RSV từ những tập đoàn vắc xin và dược phẩm hàng đầu thế giới, nhằm mở rộng bảo vệ trẻ em và người trưởng thành.
Ngay trong ngày đầu ra mắt, VNVC đã ghi nhận hàng trăm thai phụ và người cao tuổi đăng ký tiêm vắc xin RSV. Bên cạnh đó, hội thảo chuyên đề về chăm sóc sức khỏe thai phụ và phòng ngừa RSV do VNVC tổ chức trên toàn quốc cũng thu hút đông đảo phụ nữ mang thai tham dự.
Chị Ngô Ngọc Trà My (31 tuổi, phường Tân Sơn Nhì, TP.HCM), đang mang thai con đầu lòng ở tuần 26, chị cho biết đã chủ động tìm hiểu kỹ các bệnh truyền nhiễm dễ lây qua đường hô hấp, trong đó có RSV. “Có con lần đầu, nên điều gì tôi cũng muốn tốt nhất cho con,” chị Trà My chia sẻ và cho biết đã quyết định tiêm vắc xin RSV sau khi tìm hiểu thông tin.
Theo bác sĩ Bạch Thị Chính, virus RSV lây lan qua đường hô hấp khi hít phải hoặc tiếp xúc các giọt bắn chứa virus trên các bề mặt như mặt bàn, ghế, sàn nhà, thành giường… Trẻ mắc RSV thường khởi phát các triệu chứng như ho, hắt hơi, sổ mũi, quấy khóc. Bệnh có thể diễn biến bất ngờ khiến trẻ sốt cao, co giật, tím tái, bỏ bú, thở nhanh, thở rút lõm lồng ngực, suy hô hấp và dẫn đến tử vong.
Tại Việt Nam, virus RSV lưu hành quanh năm và bùng phát mạnh vào mùa mưa. Hằng năm, các bệnh viện đều ghi nhận nhiều trẻ nhập viện vì viêm phổi, viêm tiểu phế quản và các ca tử vong do RSV. Nghiên cứu tại các bệnh viện cho thấy RSV chiếm 51-78% các trường hợp nhập viện, phần lớn trẻ dưới 12 tháng tuổi. Hơn 70% trẻ nhập viện do RSV là trẻ sinh đủ tháng, khỏe mạnh, không chỉ ở nhóm sinh non hay có bệnh nền. Trẻ mắc RSV phải đối mặt với di chứng lâu dài như thở khò khè, hen suyễn, suy giảm chức năng phổi, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và trí tuệ.
Với người cao tuổi, nhiễm trùng do RSV thường dẫn đến nằm viện kéo dài, chăm sóc hồi sức tích cực, tăng tử vong từ 12-18%, còn làm tăng nguy cơ suy tim, nhồi máu cơ tim, đột quỵ và suy giảm chức năng hô hấp. Tuy nhiên, miễn dịch tự nhiên sau khi nhiễm RSV không bền vững, 2 trong số 3 người trưởng thành từng nhiễm có nguy cơ tái nhiễm bệnh chỉ trong vòng 8 tháng. Các dữ liệu lâm sàng cho thấy, vắc xin RSV có hiệu lực giảm tới 88,9% nguy cơ mắc nhiễm trùng hô hấp dưới do RSV trong năm đầu tiên sau tiêm và duy trì bảo vệ kéo dài so với nhóm không tiêm ở người cao tuổi.
Theo BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Giám đốc Trung tâm Sản phụ khoa, BVĐK Tâm Anh TP.HCM, ở giai đoạn mang thai, người phụ nữ có nhiều thay đổi về sinh lý và miễn dịch nên rất dễ mắc các bệnh truyền nhiễm. Nghiên cứu cho thấy thai phụ nhiễm RSV tăng nguy cơ viêm phổi, tiền sản giật, sinh non trước 37 tuần so với những người không nhiễm virus. Trẻ sinh non bị mắc RSV có nguy cơ tử vong do virus cao gấp ba lần so với trẻ sinh đủ tháng đồng thời tỷ lệ nhập viện, phải hồi sức và suy hô hấp cũng cao hơn.
Tiêm vắc xin RSV trong thai kỳ giúp giảm 81,8% nguy cơ trẻ mắc nhiễm trùng hô hấp dưới nặng phải chăm sóc y tế trong 90 ngày đầu đời và duy trì hiệu lực bảo vệ 69,4% đến 6 tháng tuổi. Các tổ chức y khoa trên thế giới và các thử nghiệm lâm sàng đều đánh giá và chứng minh vắc xin RSV an toàn cho cả mẹ và thai nhi. Các tác dụng phụ được báo cáo thường nhẹ và tương tự như các loại vắc xin khác dành cho người lớn như đau tại chỗ tiêm hoặc sốt nhẹ.
“Tiêm vắc xin RSV trong giai đoạn thai kỳ từ tuần 24-36 có thể truyền miễn dịch thụ động từ mẹ sang con, giúp trẻ có được kháng thể ngay từ khi chào đời, không chỉ phòng ngừa các bệnh do RSV gây ra trong 6 tháng đầu đời, còn góp phần giảm trẻ sơ sinh nhập viện, tử vong, giảm gánh nặng điều trị cho gia đình và xã hội”, BS Mỹ Nhi chia sẻ.
Tuấn Khang
