LTS: Khi sự giám sát tại các đô thị lớn ngày càng được siết chặt, nguy cơ xuất hiện tình trạng hàng giả, hàng nhái và hàng không rõ nguồn gốc tại thị trường nông thôn ngày càng cao. Bởi, với tâm lý người tiêu dùng còn dễ dãi và thông tin hạn chế, đang vô tình trở thành một thị trường tiêu thụ lý tưởng cho các mặt hàng kém chất lượng.
Thực tế ghi nhận cho thấy, từ cửa hàng tạp hóa ở xã ven biển đến các siêu thị lớn nằm tại trung tâm của địa phương, hàng hóa nhập ngoại thiếu tem nhãn phụ, sản phẩm không rõ xuất xứ, thậm chí hàng giả mạo các thương hiệu lớn, đều có thể được bày bán. Người tiêu dùng ở nông thôn có thể mua về những hàng hóa giả mạo, không rõ nguồn gốc ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tài chính của gia đình.
Thực trạng này đặt ra một cấp bách về trách nhiệm quản lý của các đơn vị tại địa phương có liên quan. Để rộng đường dư luận, phóng viên Tạp chí Thương hiệu và Công luận thực hiện tuyến bài ghi nhận và phản ánh về thực trạng kinh doanh hàng hóa tại khu vực xã Hải Anh và xã Hải Hậu tỉnh Ninh Bình như một minh chứng cho vấn đề này.
Bài 1: Cần làm rõ nguồn gốc xuất xứ hàng hóa tại siêu thị ở xã Hải Hậu
Có lẽ, nhắc tới Siêu thị tại Hải Hậu không mấy ai sinh sống tại thị trấn Yên Định trước kia nay thuộc xã Hải Hậu là không biết. Bởi, nơi đây cung cấp đa dạng các sản phẩm hàng hóa, phục vụ nhu cầu mua sắm của người dân địa phương.
Siêu thị được đặt tại xã Hải Hậu thuộc tỉnh Ninh Bình, với quy mô 4 tầng, mặt bằng rộng rãi, tích hợp đủ tiện ích từ mua sắm tới dịch vụ vui chơi giải trí dành cho trẻ em, siêu thị luôn thu hút đông đảo người tiêu dùng quanh khu vực đến tham quan, trải nghiệm và mua sắm. Tuy nhiên, từ những thông tin cho biết về những dấu hiệu sai phạm liên quan đến hàng hóa đang bày bán tại đây, phóng viên đã mục sở thị tại cơ sở này mới thấy những thông tin trên là hoàn toàn có cơ sở.
Nhiều hàng hóa nhập ngoại không tem nhãn phụ tiếng Việt
Đặt ngay cửa ra của siêu thị này vào là quầy bán đồng hồ thời trang, với đa dạng các chủng loại bày biện bắt mắt bên trong tủ kính. Qua quan sát, nhiều sản phẩm tại đây được gắn tem nhãn gốc bằng chữ Trung Quốc, nhưng không có bất kỳ thông tin nào bằng tiếng Việt về sản phẩm. Cũng tại quầy bán đồng hồ, đơn vị này còn bày bán nhiều sản phẩm khác như đầu lọc thuốc lá, bật lửa, dụng cụ cá nhân khác,…, trên bao bì cũng chỉ xuất hiện chữ Trung Quốc mà không có thông tin tem nhãn bằng tiếng Việt theo quy định.
Tiếp tục di chuyển vào bên trong siêu thị, tại quầy bán mỹ phẩm, bên cạnh các sản phẩm trong nước, sản phẩm nhập ngoại được dán tem nhãn phụ tiếng Việt đầy đủ thì vẫn còn xuất hiện những sản phẩm bị “quên” không dán tem nhãn phụ tiếng Việt, không rõ thông tin đơn vị nhập khẩu, chịu trách nhiệm về sản phẩm tại thị trường Việt Nam là đơn vị nào, sản phẩm này đã được công bố với các cơ quan chức năng theo đúng quy định hay chưa?
Tại quầy bán đồ gia dụng, ghi nhận của phóng viên cho thấy, nhiều sản phẩm hàng hóa trên bao bì chỉ gắn tem nhãn gốc bằng chữ Trung Quốc, không có bất cứ thông tin nào bằng tiếng Việt liên quan đến nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm.
Chưa dừng lại ở đó, tại quầy bánh kẹo, không khó để bắt gặp trường hợp tương tự, nhiều sản phẩm ngoài tem nhãn gốc là chữ nước ngoài như: Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản, Nga, … không có bất cứ tem nhãn phụ bằng tiếng Việt nào được gắng trên sản phẩm theo quy định.
Đáng chú ý, ghi nhận gian hàng bày bán hàng trăm chai rượu ngoại, từ rượu vang, nước ngâm hoa quả, rượu mạnh đủ chủng loại, phóng viên cũng không khó để bắt gặp những chai rượu ngoại không được dán tem nhãn phụ tiếng Việt, không rõ thông tin về công ty nhập khẩu và chịu trách nhiệm chính về sản phẩm tại thị trường Việt Nam.
Tại quầy đồ chơi cũng ghi nhận tình trạng tương tự, nhiều sản phẩm trên bao bì hoặc trực tiếp trên sản phẩm thể hiện sản phẩm đó có xuất xứ từ Trung Quốc, nhưng không rõ đơn vị nhập khẩu là đơn vị nào, sản phẩm không được dán tem nhãn kiểm nghiệm hợp quy (CR) theo quy định của pháp luật - đây là dấu hiệu chứng nhận sản phẩm đã được kiểm định và đáp ứng các yêu cầu về kỹ thuật, chất lượng, an toàn theo các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia của Việt Nam. Việc dán tem CR giúp người tiêu dùng nhận biết sản phẩm chính hãng, chất lượng và được phép lưu thông hợp pháp trên thị trường tại Việt Nam. 
Theo quy định của pháp luật về tem nhãn, sản phẩm bày bán phải có nhãn hàng hóa. Nhãn hàng hoá bao gồm hai loại là nhãn gốc và nhãn phụ. Nhãn gốc: Đây là nhãn được thể hiện lần đầu được gắn trên bao bì, hàng hóa do các cá nhân, tổ chức sản xuất hàng hóa tự gắn lên đó (được quy định tại khoản 3, Điều 3, Nghị định 43/2017/NĐ-CP).
Nhãn phụ cũng tương tự như nhãn gốc được gắn lên trên hàng hóa hoặc bao bì thương phẩm nhưng ngôn ngữ sử dụng phải là tiếng Việt, trên đó nêu rõ những nội dung bắt buộc trên nhãn gốc luật định các cá nhân, tổ chức phải dịch từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt hoặc là những nội dung mà nhãn gốc còn thiếu theo quy định của pháp luật Việt Nam cần phải bổ sung (được quy định tại khoản 4, Điều 3, Nghị định 43/2017/NĐ-CP).
Đối với đồ chơi trẻ em nhập khẩu phải thực hiện đăng ký kiểm tra nhà nước về chất lượng hàng hoá nhập khẩu theo quy định tại Thông tư 27/2012/TT-BKHCN quy định việc kiểm tra nhà nước về chất lượng hàng hóa nhập khẩu thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ Khoa học và Công nghệ và Thông tư số 07/2017/TT-BKHCN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 27/2012/TT-BKHCN.
Ngoài ra, trong quá trình tác nghiệp, phóng viên còn ghi nhận thêm việc cơ sở này bày bán nhiều sản phẩm thuốc lá. Đáng chú ý còn có những sản phẩm thuốc lá ngoại không được dán tem hải quan theo quy định, có dấu hiệu của việc đây là hàng hóa nhập lậu hoặc hàng không đảm bảo chất lượng. Theo quy định, để bán sản phẩm này Siêu thị phải có "Giấy phép bán lẻ sản phẩm thuốc lá" do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp. Ngoài ra, pháp luật cũng quy định rõ việc cấm trưng bày nhiều hơn 1 bao/1 tút tại điểm bán lẻ, không được trưng bày quá 01 bao, 01 tút hoặc 01 hộp của một nhãn hiệu thuốc lá. Đây là quy định nhằm hạn chế tối đa việc quảng bá, tiếp thị sản phẩm. Vậy, liệu rằng cơ sở này đã có "Giấy phép bán lẻ sản phẩm thuốc lá" hay chưa? Việc bày bán công khai nhiều sản phẩm thuốc lá có được xử lý triệt để hay không? Câu hỏi này xin được gửi tới các cơ quan chức vào cuộc xác minh làm rõ.
Nhiều bất thường liên quan đến mặt hàng thời trang
Đó là những ghi nhận về thực trạng hàng hóa diễn ra tại tấng 1 của siêu thị. Tiếp tục di chuyển lên tầng 2, phóng viên quan sát được, với diện tích rộng hàng trăm mét vuông, phần lớn mặt bằng của tầng 2 của cơ sở này đều bày bán các sản phẩm thời trang bao gồm quần áo, giày dép đủ chủng loại.
Tương tự như tầng 1, ghi nhận tại quầy bán tất (vớ) nhiều sản phẩm trên bao bì chỉ gắn chữ Trung Quốc mà không có bất kỳ thông tin nào liên quan đến sản phẩm bằng tiếng Việt.
Tại quầy bày bán quần áo, qua quan sát phóng viên nhận thấy, đa phần các sản phẩm thời trang nam, nữ và trẻ em tại đây đều có gắn tem nhãn gốc của sản phẩm bằng chữ Trung Quốc. Ngoài ra, trên mỗi sản phẩm đều gắn tem chính gốc của siêu thị, nội dung trên tem này ngoài tên và địa chỉ các cơ sở khác của siêu thị, không có bất kỳ thông tin nào liên quan đến sản phẩm bằng tiếng Việt theo quy định. Trên mỗi tem nhãn cũng không có dấu hợp quy (CR) – dấu hiệu nhận biết việc các cơ quan chức năng đã kiểm nghiệm về độ an toàn, chất lượng của sản phẩm. Câu hỏi đặt ra là: Những sản phẩm thời trang này đã được kiểm nghiệm về chất lượng, độ an toàn theo quy định hay chưa? Đơn vị nào là đơn vị nhập khẩu trực tiếp những sản phẩm này?
Tiếp tục di chuyển tới quầy bày bán giày dép, túi xách thời trang dành cho nam, nữ và trẻ em phóng viên cũng ghi nhận tình trạng tương tự. Đa phần các sản phẩm đều gắn tem nhãn gốc là chữ Trung Quốc, không có tem nhãn phụ tiếng Việt, có những sản phẩm còn “trắng” thông tin. Cá biệt, tại đây còn bày bán nhiều sản phẩm giày, dép in hình logo, chữ viết giống những thương hiệu thời trang nổi tiếng đã được bảo hộ tại thị trường Việt Nam như: LV, adidas, Nike,…
Theo ghi nhận, ngoài cơ sở xã Hải Hâu, siêu tjij này còn có các cơ sở khác hoạt động quanh khu vực tại các xã Hải Xuân, Nghĩa Hưng, Giao Thủy. Đây là những cơ sở cũng thu hút rất đông lượng khách hàng quanh khu vực tham gia trải nghiệm mua sắm mỗi ngày.
Những nghi vấn về thực trạng hàng hóa đang bày bán tại siêu thị ở xã Hải Hậu xin được gửi tới Chi cục QLTT tỉnh Ninh Bình, cũng như các cơ quan chức năng có liên quan sớm vào cuộc kiểm tra làm rõ.
Ở bài tiếp theo, tòa soạn Thương hiệu và Công luận xin được tiếp tục phản ánh tới độc giả những thông tin về hoạt động kinh doanh hàng hóa tại các địa điểm khác của chuỗi siêu thị trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. Cùng với đó là những thông tin liên quan đến hoạt động kiểm soát thị trường của lực lượng QLTT địa phương ngay sau khi có thông tin mới nhất.
T.N - T.A
