Ninh Bình – Vùng đất “vàng” của du lịch và công nghiệp văn hoá

Ninh Bình nổi tiếng với hệ thống tài nguyên du lịch đặc sắc, đặc biệt là Quần thể Danh thắng Tràng An – Di sản văn hoá và thiên nhiên thế giới duy nhất tại Việt Nam và Đông Nam Á. Ngoài ra, Ninh Bình còn sở hữu Vườn quốc gia Cúc Phương, Khu Ramsar Vân Long, suối khoáng nóng Kênh Gà – Cúc Phương và hệ sinh thái đặc sắc có giá trị quốc tế.

Về văn hóa – lịch sử, Ninh Bình là cái nôi của văn minh đồng bằng Bắc Bộ với hơn 5.000 di tích, trong đó có 10 di tích quốc gia đặc biệt; nhiều quần thể tín ngưỡng, tâm linh nổi tiếng như Phủ Dầy, Đền Trần, chùa Bái Đính, nhà thờ Phát Diệm… Toàn tỉnh Ninh Bình hiện có 40 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và 2 di sản được UNESCO vinh danh.

Ninh Bình còn được mệnh danh là vùng đất làng nghề, nơi hội tụ hàng chục nghề truyền thống nổi tiếng như đúc đồng Tống Xá, gỗ La Xuyên, sơn mài Cát Đằng, lụa Nha Xá, trống Đọi Tam, gốm Bồ Bát, chiếu cói Kim Sơn… Những giá trị này là nền tảng quan trọng để phát triển công nghiệp văn hóa quy mô lớn.

Trong những năm gần đây, thương hiệu du lịch Ninh Bình thăng hạng mạnh mẽ trên bản đồ quốc tế. Tỉnh Ninh Bình liên tục được các tổ chức du lịch uy tín vinh danh ở những giải thưởng hàng đầu: “Điểm đến Văn hoá hàng đầu thế giới 2023”, “Giải thưởng Thành tựu đặc biệt 2024”, Top 10 kỳ quan thế giới mới cho người không thích đám đông, Top 10 điểm đến thân thiện nhất thế giới, Quần thể Tràng An lọt đề cử “Điểm đến tạo ảnh hưởng” – Kotler Award...

Năm 2024, Ninh Bình đón 15,29 triệu lượt khách, trong đó 1,6 triệu khách quốc tế; tổng thu đạt hơn 13.392 tỷ đồng. Năm 2025, tỉnh Ninh Bình đặt mục tiêu 19 triệu lượt khách, doanh thu 18.000 tỷ đồng.

Du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái – nông nghiệp – làng nghề phát triển nhanh tại Hoa Lư, Gia Viễn, Nho Quan, Kim Sơn… vừa mang lại sinh kế bền vững vừa góp phần bảo tồn văn hóa bản địa.

Hạ tầng du lịch ngày càng đồng bộ, với 1.500 cơ sở lưu trú (hơn 20.000 phòng), nhiều khu nghỉ dưỡng cao cấp, resort sinh thái, khách sạn 4-5 sao; các khu du lịch lớn như Tràng An, Tam Chúc, Bái Đính, Vân Long, Cúc Phương… đều được đầu tư theo hướng hiện đại, thông minh.

Trung tâm công nghiệp văn hóa mới của Việt Nam

Ninh Bình không chỉ là điểm đến du lịch hấp dẫn mà còn trở thành "trường quay tự nhiên của thế giới", từng xuất hiện trong nhiều bộ phim nổi tiếng: Đông Dương, Kong: Skull Island, Thiên mệnh anh hùng, Lý Công Uẩn – Đường tới thành Thăng Long...

Các sự kiện văn hoá – nghệ thuật – thể thao quy mô quốc tế được tổ chức thường xuyên:

FORESTIVAL – Lễ hội Âm nhạc & Sáng tạo Tràng An, Festival Di sản & Sáng tạo quốc tế, Tuần lễ Ẩm thực – Thời trang – Điện ảnh Ninh Bình, Giải Marathon Tràng An…

Những hoạt động này góp phần định vị Ninh Bình là “Trung tâm du lịch di sản – sinh thái – văn hóa – tôn giáo của Việt Nam và Đông Nam Á”.

Bên cạnh đó, tỉnh Ninh Bình chú trọng bảo tồn các giá trị văn hóa phi vật thể như chèo, chầu văn, xẩm, múa rối nước, cồng chiêng… gắn với hoạt động du lịch và đời sống cộng đồng.

Giai đoạn đến năm 2030, Ninh Bình đặt mục tiêu:

Du lịch & công nghiệp văn hóa đóng góp 10% GRDP của tỉnh, đón 30 triệu lượt khách, trong đó 4–5 triệu khách quốc tế, tổng thu 45.000 tỷ đồng, tạo 120.000 việc làm trong ngành;

Hoàn thiện hạ tầng chiến lược: Cảng hàng không quốc tế, cảng biển du lịch, trung tâm triển lãm – công viên sáng tạo – tổ hợp bảo tàng; trình UNESCO ghi danh thêm các di sản: Tam Chúc, Vân Long, Non Nước. Hình thành 10 doanh nghiệp du lịch – văn hóa lớn. Mỗi năm thương mại hóa 2–3 dự án công nghiệp văn hoá số.

Giai đoạn đến năm 2035: Du lịch – công nghiệp văn hóa chiếm 15% GRDP, đón 40 triệu lượt khách, trong đó 7–8 triệu khách quốc tế, thu 100.000 tỷ đồng, hoàn thành phỏng dựng & khai thác Hoàng thành Hoa Lư, có thêm 2 di sản UNESCO.

Xây dựng hệ thống thiết chế văn hoá biểu tượng:

Bảo tàng – thư viện – nhà hát – cung triển lãm – trung tâm sự kiện; Hình thành 15 doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực sáng tạo; Mỗi năm thương mại hóa 5 dự án công nghiệp văn hóa số

Tầm nhìn đến 2050: trở thanh thành phố du lịch quốc tế - Trung tâm văn hóa – du lịch – sáng tạo hàng đầu châu Á; Đô thị sáng tạo toàn cầu được UNESCO công nhận; Hệ sinh thái du lịch – di sản – công nghệ số hàng đầu thế giới.

Sở Du lịch Ninh Bình đề xuất định hướng trọng tâm:

Phát triển du lịch – công nghiệp văn hóa gắn với bảo tồn di sản; Mở rộng không gian sinh thái – cộng đồng – làng nghề – kinh tế biển; Hình thành không gian sáng tạo mới; Kết nối hài hòa giữa di sản – sáng tạo – công nghệ số – phát triển xanh.

Bên cạnh đó, tỉnh Ninh Bình tập trung khai thác giá trị văn hóa bản địa, phát triển kinh tế đêm, du lịch thông minh, du lịch mạo hiểm – thể thao, các hoạt động sáng tạo trẻ, phim trường, festival nghệ thuật, kinh tế biểu diễn…

Với tầm nhìn chiến lược và hệ sinh thái du lịch – văn hóa đang phát triển mạnh mẽ, Ninh Bình đang đứng trước cơ hội vàng để trở thành trung tâm du lịch – công nghiệp văn hóa hàng đầu khu vực. Các mục tiêu lớn đến 2030, 2035 và tầm nhìn 2050 thể hiện quyết tâm của tỉnh trong hành trình xây dựng thương hiệu “Ninh Bình – Trung tâm du lịch di sản và sáng tạo của Việt Nam”.

Hằng Nga