Trình bày một số vấn đề lớn còn có ý kiến khác nhau trong quá trình xây dựng các văn bản trên, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, đa số ý kiến tán thành với việc xây dựng dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ cấu tổ chức các cơ quan chuyên môn của Quốc hội. Theo đó, sau khi thực hiện sắp xếp, số lượng các cơ quan chuyên môn của Quốc hội gồm Hội đồng Dân tộc và 7 ủy ban (giảm 2 ủy ban so với hiện nay).
Theo phương án được Trung ương kết luận ngày 24/1/2025 với các cơ quan của Quốc hội, sẽ kết thúc hoạt động của Ủy ban Đối ngoại, chuyển nhiệm vụ về Ủy ban Quốc phòng, An ninh, Văn phòng Quốc hội, Bộ Ngoại giao. Đồng thời, đổi tên Ủy ban Quốc phòng - An ninh thành Ủy ban Quốc phòng, An ninh, Đối ngoại.
Sáp nhập Ủy ban Pháp luật và Ủy ban Tư pháp thành Ủy ban Pháp luật - Tư pháp; Ủy ban Kinh tế và Ủy ban Tài chính, Ngân sách thành Ủy ban Kinh tế - Tài chính; Ủy ban Xã hội và Ủy ban Văn hoá, Giáo dục thành Ủy ban Văn hóa và Xã hội. Đổi tên và nâng cấp 2 cơ quan trực thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội: Ban Dân nguyện thành Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội; Ban Công tác đại biểu thành Ủy ban Công tác đại biểu của Quốc hội. Ngoài ra, còn có Hội đồng Dân tộc và Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cũng phản ánh, có ý kiến đề nghị tiếp tục quy định rõ trong Luật Tổ chức Quốc hội về số lượng, tên gọi các ủy ban của Quốc hội để bảo đảm địa vị pháp lý của các cơ quan.
Giải trình vấn đề trên, Ban soạn thảo thấy rằng, trong bối cảnh sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước và yêu cầu đổi mới tư duy lập pháp, việc không quy định cứng số lượng, tên gọi các cơ quan của Quốc hội trong luật là phù hợp và thuận lợi cho việc tiếp tục thực hiện sắp xếp, điều chỉnh, bảo đảm hài hòa về cơ cấu tổ chức với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan; vấn đề này cũng đã được Bộ Chính trị tán thành khi cho ý kiến về các dự án luật về tổ chức bộ máy.
Việc sử dụng cụm từ “cơ quan chuyên môn của Quốc hội” là phù hợp với chức năng, tính chất hoạt động của các cơ quan này.
Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội quy định, Hội đồng Dân tộc gồm: Chủ tịch, các Phó Chủ tịch và các Ủy viên. Các Ủy ban của Quốc hội gồm: Chủ nhiệm, các Phó Chủ nhiệm và các Ủy viên.
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, Chủ nhiệm Ủy ban của Quốc hội do Quốc hội bầu. Các Phó Chủ tịch và các Ủy viên của Hội đồng Dân tộc; các Phó Chủ nhiệm và các Ủy viên của Ủy ban do Ủy ban Thường vụ Quốc hội phê chuẩn.
Dự thảo luật cũng quy định Văn phòng Quốc hội là cơ quan hành chính, tham mưu tổng hợp, phục vụ Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đại biểu Quốc hội; phối hợp phục vụ các hoạt động của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội.
Tổng Thư ký Quốc hội - Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội là người đứng đầu Văn phòng Quốc hội, chịu trách nhiệm trước Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội về hoạt động của Văn phòng Quốc hội.
Tổng Thư ký Quốc hội - Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cũng là người phát ngôn của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng tình với nguyên tắc và nội dung phân định thẩm quyền của Hội đồng Dân tộc, các ủy ban như dự thảo nghị quyết.
Một số lĩnh vực, công việc như tôn giáo, thẩm tra điều ước quốc tế nên chuyển về cơ quan nào, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị trước mắt giữ ổn định, tức cơ quan nào trước đây phụ trách thì chuyển nguyên trạng sau sáp nhập để tiếp tục thực hiện, tránh xáo trộn.
Thiên Trường (t/h)
