Cần thiết sửa đổi Luật Đất đai nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 18
Dự án Luật Đất đai sửa đổi là một trong những dự án luật được Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ tư này. Đây cũng là dự án Luật nhận được sự quan tâm của các đại biểu, nhân dân trên cả nước với kỳ vọng sẽ khắc phục được những bất cập hiện nay.
Dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Quốc hội thảo luận ở Hội trường về dự thảo Luật Đất đai sửa đổi.
Tại phiên thảo luận sáng 14/11 đã có 22 đại biểu phát biểu, 04 đại biểu tranh luận.
Đa số các ý kiến đại biểu cơ bản nhất trí với sự cần thiết sửa đổi Luật Đất đai nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 18-NQ/TW, hoàn thiện hành lang pháp lý về đất đai phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa trong điều kiện hội nhập quốc tế, giải quyết những chồng chéo, vướng mắc, bất cập trong thời gian qua.
Bên cạnh đó, các đại biểu đã tập trung thảo luận về những nội dung: hồ sơ, bố cục dự thảo Luật; tính thống nhất của dự thảo Luật so với hệ thống pháp luật hiện hành; bảng giá đất; đất ở, đất sản xuất cho đồng bào vùng dân tộc, miền núi; việc mở rộng hạn mức giao đất cho hộ gia đình, cá nhân; khung giá đất; đăng ký đất đai, quyền sở hữu gắn liền với đất; quyền và nghĩa vụ của công dân đối với đất đai; lấy ý kiến về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; nguyên tắc bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất; việc mở rộng đối tượng, hạn mức nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp; điều kiện thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất; góp vốn bằng quyền sử dụng đất;
Việc Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, công cộng; quyền của tổ chức, cá nhân khi Nhà nước thu hồi đất; các trường hợp Nhà nước thu hồi đất; thẩm quyền thu hồi đất; căn cứ giao đất, cho thuê đất; vấn đề tái định cư, áp giá đền bù khi Nhà nước thu hồi đất; thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai; căn cứ pháp lý, thực tiễn trong việc định giá đất; năng lực định giá đất, thành lập cơ quan thẩm định giá đất độc lập; bổ sung hòa giải thương mại vào cơ chế giải quyết tranh chấp; việc quản lý và sử dụng đất do các nông, lâm trường, công ty nông, lâm nghiệp quản lý;
Hoạt động của văn phòng đăng ký đất đai; dự án thu hồi đất để tạo quỹ đất; sử dụng đất thông qua hình thức nhận chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư; quy định về hạn điền; thủ tục hành chính về đất đai; cơ chế chia sẻ lợi ích giữa doanh nghiệp và cộng đồng dân cư…
Thực hiện được hài hòa lợi ích của người dân, lợi ích của Nhà nước và lợi ích doanh nghiệp
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường Trần Hồng Hà đã có báo cáo giải trình một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu ra tại phiên thảo luận về dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, chiều 14/11.
Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà khẳng định, các ý kiến của đại biểu Quốc hội góp ý đều hết sức tập trung, phong phú, là những nội dung hết sức cốt lõi, quan trọng của dự thảo Luật, là cơ sở để Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp thu, hoàn thiện dự thảo Luật.
Chiếm 1/3 số ý kiến của đại biểu Quốc hội tại hội trường là về vấn đề tài chính và định giá đất. Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, trên cơ sở thu thập đầy đủ cơ sở dữ liệu về giá đất, dùng phương pháp toán học, phương pháp thống kê tính toán, cùng với phương pháp để xác định vùng đất chuẩn, thửa đất chuẩn, số lượng thửa đất.v.v. thì có thể xác định được giá đất. Điều này sẽ giải quyết được những bất cập hiện nay.
Đồng thời, từ giá đất này ta sẽ thực hiện rất nhiều công việc để đảm bảo trách nhiệm đóng góp về mặt tài chính của người sử dụng đất, cũng như tính được giá đất cụ thể. Cùng với đó, công khai được giá đất cụ thể và người dân có quyền tiếp cận.
Về thu hồi đất và bồi thường, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, dự thảo đã quy định rõ tiêu chí giao đất không phải đấu thầu, đấu giá. Về vấn đề đất đai cần phải đấu thầu, đấu giá có 02 hình thức. Bộ trưởng nhấn mạnh, quan trọng nhất ở đây là làm sao thực hiện được hài hòa lợi ích của người dân, lợi ích của Nhà nước và lợi ích doanh nghiệp. Tuy nhiên, khó khăn nhất là làm sao xác định được điều kiện, tiêu chí. Bộ trưởng cho biết sắp tới sẽ nghiên cứu và mong các đại biểu Quốc hội, chuyên gia, khoa học tiếp tục tham gia góp ý lượng hóa, cụ thể.
Việc đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất ngoài việc tạo sự công bằng, minh bạch trong tiếp cận đất đai còn tạo ra nguồn thu lớn vào ngân sách nhà nước để phục vụ lợi ích quốc gia, công cộng.
Đồng thời nhằm điều tiết hợp lý, hiệu quả nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người có đất thu hồi và nhà đầu tư.
Đối với ý kiến quy định cho chủ đầu tư thỏa thuận với người sử dụng đất để thực hiện dự án đô thị, nhà ở thương mại, ông Hà cho hay đã được quy định trong dự thảo luật.
Tuy nhiên, nội dung này còn có nhiều ý kiến khác nhau, vì khi thực hiện đồng thời hai cơ chế sẽ có sự so bì về mức giá bồi thường gây phát sinh khiếu kiện.
Đồng thời, khó thực hiện chủ trương Nhà nước giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất và không điều tiết phần giá trị tăng thêm từ đất không phải do người sử dụng tạo ra như yêu cầu tại Nghị quyết 18.
Về vấn đề quy hoạch, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường khẳng định quy hoạch đất đai sẽ gắn với quy hoạch giao thông. Tập trung quản lý đất đai theo không gian, quản lý về chỉ tiêu phân bổ đất đai để làm sao sử dụng một cách hiệu quả, khai thác bền vững.
Phương Thảo
