Khu BTTN Pù Hoạt nằm trên sườn Bắc của dãy Trường Sơn về phía Tây Bắc thuộc huyện Quế Phong (Nghệ An), có độ cao từ 200m đến 2.457m. Nơi đây còn lưu giữ các nguồn gen của nhiều loài động, thực vật quý hiếm và đặc hữu như pơ mu, sa mu dầu, bách xanh, lan kim tuyến, voọc xám, vượn má trắng, gà lôi vằn, mang lớn, mang Pù Hoạt.
Vì vậy, khu bảo tồn đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc phòng hộ đầu nguồn, giữ và cung cấp nguồn nước tưới, điều hòa khí hậu, bảo vệ môi trường.
Ban quản lý Khu BTTN Pù Hoạt có chức năng bảo tồn tính đa dạng sinh học của 90.741,10 ha rừng, đất rừng đặc dụng và rừng phòng hộ. Xây dựng và phát triển vốn rừng, tăng cường khả năng phòng hộ của rừng đầu nguồn. nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế, giáo dục nâng cao nhận thức môi trường; thực hiện các dự án trồng rừng, sản xuất giống cây lâm nghiệp; tổ chức thực hiện dịch vụ du lịch, góp phần cùng cấp ủy và chính quyền địa phương phát triển bền vững kinh tế vùng đệm.
5 năm qua, lực lượng kiểm lâm Pù Hoạt đã tổ chức 3.591 đợt tuần tra, kiểm tra rừng, qua đó phát hiện, xử lý 195 vụ việc, giao nộp ngân sách nhà nước hơn 3,7 tỷ đồng
5 năm qua, lực lượng kiểm lâm Pù Hoạt đã tổ chức 3.591 đợt tuần tra, kiểm tra rừng tại gốc và truy quét các đối tượng khai thác, tập kết, vận chuyển lâm sản trái phép trên địa bàn. Trong đó, có 898 cuộc tuần tra, kiểm tra rừng dài ngày, ngủ qua đêm trong rừng; 2.546 cuộc tuần tra, kiểm tra định kỳ và đột xuất ngắn ngày do cán bộ kiểm lâm các trạm quản lý bảo vệ rừng phối hợp với các hộ gia đình, tổ chức nhận khoán bảo vệ rừng thực hiện. 147 đợt do Hạt Kiểm lâm Pù Hoạt phối hợp với các lực lượng công an, bộ đội biên phòng, dân quân tự vệ và kiểm lâm huyện tuần tra, kiểm tra rừng ở khu vực dọc biên giới Việt Lào.
Đến nay, Hạt Kiểm lâm Pù Hoạt đã phát hiện, xử lý 195 vụ việc. Trong đó xử lý vi phạm hành chính 191 vụ, phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền xử lý hình sự 4 vụ, tịch thu hơn 265 m3 gỗ các loại cùng nhiều tang vật, phương tiện, dụng cụ vi phạm khác như xuồng ba lá, xe máy, cưa xăng, súng kíp...; xử phạt và thu nộp ngân sách nhà nước hơn 3.754.000.000 đồng.
Công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật và giáo dục môi trường tại các xã vùng đệm, vùng lõi cũng được khu bảo tồn cũng được quan tâm, chú trọng. Qua đó, từng bước thay đổi hành vi và ý thức của cộng đồng dân cư đối với công tác quản lý, bảo vệ rừng. Trên địa bàn quản lý, cơ bản đã ngăn chặn, xóa bỏ các điểm nóng về khai thác, buôn bán, vận chuyển lâm sản và săn bắt động vật rừng trái phép, không để cháy rừng xảy ra. Công tác phát triển rừng đã từng bước thay đổi được nhận thức của người dân, xã hội hóa nghề rừng đến với người dân.
Để gìn giữ và phát huy những giá trị về thiên nhiên của trên 90.000 ha đất rừng Pù Hoạt, ngày 2/4/2013, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành Quyết định số 1109/QĐ-UBND về chuyển đổi Ban Quản lý rừng phòng hộ Quế Phong thành Ban Quản lý Khu BTTN Pù Hoạt. Đến ngày 30/8/2013, UBND tỉnh Nghệ An ban hành Quyết định số 3836/QĐ-UBND về việc thành lập Hạt Kiểm lâm Khu BTTN Pù Hoạt. Đây là mốc lịch sử quan trọng, đánh dấu bước chuyển biến lớn của Ban Quản lý Khu BTTN Pù Hoạt, là cơ sở pháp lý quan trọng để đơn vị thực thi pháp luật trong công tác bảo vệ - phát triển rừng và bảo tồn các giá trị đa dạng sinh học.
Lê Quyết