Theo đánh giá của Chi cục Hải quan khu vực III, hoạt động buôn lậu và vận chuyển thuốc lá diễn biến ngày càng tinh vi, phức tạp, với nhiều phương thức, thủ đoạn khác nhau. Điều này gây ra không ít khó khăn cho lực lượng chức năng trong việc thu thập thông tin, điều tra, bắt giữ và xử lý. Bên cạnh đó, việc nhận diện các loại sản phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cũng đặt ra thách thức lớn, bởi chưa có quy định pháp luật và chế tài xử lý thống nhất, khiến công tác đấu tranh gặp nhiều trở ngại.
Tình trạng buôn lậu, vận chuyển trái phép thuốc lá tiếp tục diễn biến phức tạp trên cả đường bộ, đường biển và đường hàng không. Mặc dù cơ quan chức năng đã tăng cường kiểm tra, kiểm soát, xử lý vi phạm, nhưng hoạt động này vẫn chưa được ngăn chặn triệt để, đặc biệt ở khu vực biên giới và vùng sâu, vùng xa.
Các đối tượng thường lợi dụng địa hình hiểm trở, sự thiếu kiểm soát để vận chuyển thuốc lá từ nước ngoài vào Việt Nam rồi phân phối vào nội địa. Tại Hải Phòng, với hệ thống cảng biển quốc tế, sân bay và mạng lưới giao thông kết nối nhiều tỉnh thành, địa bàn này luôn được xem là trọng điểm về nguy cơ buôn lậu thuốc lá.
Qua công tác điều tra, cơ quan Hải quan đã phát hiện nhiều phương thức vận chuyển tinh vi qua đường biển và đường hàng không. Thuốc lá lậu thường bị đóng gói lẫn trong hàng hóa hợp pháp để tránh bị phát hiện, đi kèm với việc làm giả hồ sơ, chứng từ hoặc khai báo sai về chủng loại hàng hóa. Một số lô hàng có dấu hiệu xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, trong khi một số đối tượng còn cất giấu thuốc lá trong hành lý xách tay của hành khách xuất nhập cảnh. Những thủ đoạn này không chỉ gây khó khăn cho công tác kiểm tra mà còn làm gia tăng nguy cơ buôn lậu trên diện rộng.
Thực hiện Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội về việc cấm hoàn toàn thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng từ ngày 1/1/2025, Chi cục Hải quan khu vực III kiến nghị các cơ quan chức năng sớm ban hành hướng dẫn cụ thể. Cần bổ sung quy định rõ ràng về định nghĩa, cấu tạo, nguy cơ của từng sản phẩm, đồng thời sửa đổi luật và chế tài xử lý phù hợp.
Lực lượng chức năng phải tăng cường phối hợp, chia sẻ dữ liệu, tổ chức chuyên án, nâng cao kỹ năng điều tra và đầu tư trang thiết bị hiện đại, ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo trong giám sát hải quan. Đồng thời, Chi cục tiếp tục triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, phối hợp với Biên phòng, Cảnh sát biển, Công an, Quản lý thị trường để nắm tình hình, ngăn chặn kịp thời hoạt động buôn lậu. Công tác tuyên truyền cho doanh nghiệp, người dân về tác hại của thuốc lá nhập lậu cũng cần được đẩy mạnh, góp phần giảm thiểu nguy cơ vi phạm.
Hà Trần(t/h)
