Theo ông Nguyễn Hoàng Tuấn, Chi cục trưởng Hải quan khu vực II, tuyến đường biển đã trở thành nơi trung chuyển lý tưởng cho các loại hàng cấm, đặc biệt là thuốc lá và ma túy. Các đối tượng lợi dụng chính sách tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu và việc áp dụng quản lý rủi ro của cơ quan hải quan để buôn lậu.
Vị trí địa lý thuận tiện của các cảng biển lớn tại TP. HCM trong các tuyến vận tải hàng hải quốc tế càng khiến nơi đây trở thành địa điểm được các đối tượng lựa chọn để tập kết, trung chuyển hàng hóa đến các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là Trung Quốc.
Nhận diện tình hình, Hải quan khu vực II đã triển khai đồng bộ nhiều biện pháp nghiệp vụ để đấu tranh, ngăn chặn. Trong 7 tháng đầu năm 2025, đơn vị đã phát hiện 1.209 vụ việc, thu về hàng vi phạm trị giá hơn 5.500 tỷ đồng và xử phạt gần 80 tỷ đồng. Trong đó, Chi cục Hải quan khu vực II đã xử lý hai vụ buôn lậu thuốc lá lớn, cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn nạn này.
Những thủ đoạn buôn lậu tinh vi
Trong vụ việc thứ nhất, lực lượng chức năng đã kiểm tra hàng hóa xuất khẩu và phát hiện số lượng lớn hàng hóa không khai báo, bao gồm 253.140 bao thuốc lá điếu, trị giá gần 12 tỷ đồng. Số thuốc lá này được đối tượng đóng trong các thùng carton có bề ngoài giống hệt đồ nội thất bằng gỗ và cất giấu ở phần cuối container để qua mặt cơ quan chức năng.
Vụ việc thứ hai còn tinh vi hơn. Công ty TNHH XNK Vạn Hồng Phúc đã khai báo xuất khẩu bồn thép rỗng, nhưng thực chất đã cất giấu 8.400 cây thuốc lá điếu không có nguồn gốc bên trong. Các đối tượng đã hàn kín hai bồn thép, chỉ để lại một lỗ nhỏ không thể quan sát hay rút hàng ra được. Lực lượng kiểm tra đã phải sử dụng các biện pháp hàn, cắt để phá bồn thép mới đưa được toàn bộ số thuốc lá ra ngoài. Thủ đoạn này rất khó bị phát hiện bởi máy soi hay các phương tiện kỹ thuật khác do bồn thép quá dày. 
Ngoài các thủ đoạn trên, các đối tượng buôn lậu còn sử dụng nhiều cách khác như khai sai tên hàng, chủng loại, số lượng, xuất xứ, trị giá hàng hóa để trốn tránh sự kiểm soát của cơ quan chức năng. Điều này đã đặt ra nhiều thách thức lớn đối với công tác quản lý và kiểm soát của lực lượng Hải quan.
Tăng cường hợp tác quốc tế để chống buôn lậu
Để nâng cao năng lực nghiệp vụ, Hải quan khu vực II đã đề ra một số công tác trọng tâm. Đơn vị sẽ tăng cường thu thập thông tin, nắm vững diễn biến tình hình tại các địa bàn, áp dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ để chủ động ngăn chặn, phát hiện và xử lý kịp thời các vụ việc. Đồng thời, Hải quan khu vực II cũng đề xuất tăng cường hợp tác với Hải quan Trung Quốc thông qua các đơn vị chống buôn lậu để chia sẻ thông tin tình báo. Sự phối hợp này sẽ giúp kiểm soát chặt chẽ hơn các container hàng hóa trung chuyển giữa các cảng biển lớn của Việt Nam và Trung Quốc.
Mục tiêu của sự hợp tác này là nhằm phân tích thông tin, kiểm soát tuyến đường, quản lý rủi ro hàng hóa, sớm phát hiện các lô hàng nghi vấn có chứa thuốc lá trong khuôn khổ các thỏa thuận hợp tác và hiệp định song phương, đa phương. Điều này cho thấy cuộc chiến chống buôn lậu thuốc lá không chỉ là nỗ lực của riêng một quốc gia mà còn đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ trên phạm vi quốc tế.
Thành Nam (t/h)
