Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố (CDC) Hà Nội, trong tuần từ 26/9 đến 3/10, toàn thành phố ghi nhận 336 ca mắc sốt xuất huyết tại 95 phường, xã. Tính từ đầu năm 2025 đến nay, số ca đã lên tới 2.568. Dịch xuất hiện muộn hơn so với mọi năm, khiến lượng ca mắc dồn lại, tạo nên “đỉnh dịch” vào thời điểm cuối tháng 9.
Nhiều bệnh nhân rơi vào tình trạng nguy kịch
Tại Bệnh viện Thanh Nhàn, trong 6 tháng đầu năm, số ca sốt xuất huyết ở người lớn là 124, nhưng chỉ trong 3 tháng gần đây, con số đã tăng vọt lên 153, vượt cả tổng số nửa năm trước. Đáng lo ngại, không ít trường hợp xuất hiện biến chứng nặng.
Chị T.K.C. (Hà Nội) điều trị tại đây chia sẻ, những ngày đầu bệnh bùng phát, chị chỉ nghĩ là cảm cúm thông thường. Ba ngày sau khi sốt cao liên tục, nôn ói, cơ thể kiệt sức, chị mới được đưa vào viện. Kết quả xét nghiệm khiến cả gia đình bàng hoàng: tiểu cầu giảm nhanh từ 90 xuống chỉ còn 17–18. Các bác sĩ phải theo dõi sát sao và cảnh báo nguy cơ phải truyền máu. Sau nhiều ngày, chỉ số tiểu cầu mới dần cải thiện.
“Lúc nằm viện, tôi mới biết có vaccine phòng sốt xuất huyết. Trước đây chưa từng nghe nói đến. Sau khi ra viện, tôi sẽ đưa các con đi tiêm, vì trải qua rồi mới thấy căn bệnh này khủng khiếp thế nào”, chị C. nói.
Theo BSCKII Nguyễn Thu Hường, Trưởng khoa Bệnh nghề nghiệp, Bệnh viện Thanh Nhàn, nhiều bệnh nhân nhập viện trong tình trạng tiểu cầu giảm sâu, xuất huyết tiêu hóa, phải truyền máu khẩn cấp. “Đỉnh dịch năm nay đến muộn, khiến số ca dồn lại tăng mạnh. Khí hậu nóng ẩm mùa mưa là điều kiện lý tưởng để muỗi vằn sinh sôi”, bà Hường cho biết.
Ngoài hiện tượng xuất huyết, nhiều bệnh nhân còn gặp biến chứng men gan tăng cao, cô đặc máu, rối loạn đông máu. Những người có bệnh nền như xơ gan, tim mạch, đang dùng thuốc chống đông, khi mắc sốt xuất huyết sẽ nguy hiểm hơn nhiều.
Giai đoạn “hết sốt” – thời điểm nguy hiểm nhất
Bác sĩ Hường cảnh báo, giai đoạn bệnh nhân hạ sốt thường từ ngày thứ 5 đến ngày thứ 7 lại chính là lúc nguy hiểm nhất. “Khi đó, tiểu cầu giảm sâu, cơ thể dễ xuất huyết nặng. Nhiều người lầm tưởng đã khỏi bệnh nên ở nhà, khiến tình trạng trở nặng”, bà nói.
Theo thống kê của Bộ Y tế, từ đầu năm đến nay, cả nước ghi nhận 86.253 ca mắc sốt xuất huyết và 17 ca tử vong, tăng hơn 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Riêng tháng 9 có hơn 21.000 ca mắc mới, 6 ca tử vong.
ThS.BS Đồng Phú Khiêm, Phó Giám đốc Trung tâm Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết, giai đoạn nguy hiểm nhất là từ ngày thứ 4 của bệnh, khi người bệnh hạ sốt. “Lúc này, có thể khởi phát nhiều biến chứng nặng như chảy máu, đau bụng, nôn nhiều, rối loạn ý thức, nhất là ở người cao tuổi, béo phì, suy giảm miễn dịch. Người bệnh tuyệt đối không được chủ quan khi thấy hạ sốt".
PGS.TS Đỗ Duy Cường, Viện trưởng Viện Y học Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai, phân tích: Virus Dengue gây bệnh thông qua hai cơ chế ức chế tủy xương làm hạ tiểu cầu và tăng tính thấm thành mạch khiến huyết tương thoát ra ngoài, dẫn đến cô đặc máu và sốc giảm thể tích tuần hoàn. “Hạ tiểu cầu có thể điều trị được, nhưng sốc do cô đặc máu thì rất nguy hiểm, dễ tử vong", ông Cường nhấn mạnh.
Vaccine và phòng bệnh chủ động
Các chuyên gia đều thống nhất rằng, phòng bệnh vẫn là biện pháp hiệu quả nhất. Theo BS Nguyễn Nguyên Huyền, Giám đốc Trung tâm Phòng chống dịch, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, người dân cần duy trì những biện pháp cơ bản: Ngủ màn kể cả ban ngày, diệt muỗi, bọ gậy, dọn sạch nơi nước đọng quanh nhà, nhất là sau mưa bão.
Hiện đã có vaccine phòng sốt xuất huyết được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo sử dụng tại nhiều quốc gia. Người dân sống ở vùng có nguy cơ cao nên tham khảo tư vấn của cơ sở y tế về tiêm phòng để giảm nguy cơ mắc và diễn tiến nặng.
Bộ Y tế cũng đã yêu cầu các địa phương thực hiện nghiêm Công điện 116/CĐ-TTg của Thủ tướng, tăng cường giám sát, xử lý triệt để ổ dịch, phân công trách nhiệm cụ thể cho từng cấp chính quyền, huy động toàn dân vệ sinh môi trường, diệt lăng quăng, không để dịch lan rộng.
Tại hội nghị khoa học y học dự phòng 2025, TS Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, cảnh báo: “Sốt xuất huyết không còn là căn bệnh quen thuộc dễ kiểm soát. Dưới tác động của biến đổi khí hậu, lượng mưa và nhiệt độ thay đổi khiến các đợt bùng phát trở nên khó dự đoán và thường xuyên hơn. Khoảng 50% dân số toàn cầu hiện có nguy cơ mắc bệnh”.
Bà cũng cho biết thêm, không chỉ sốt xuất huyết mà nhiều bệnh nhạy cảm với khí hậu như Chikungunya hay sốt rét đang quay trở lại, trong khi thiên tai cực đoan như bão, lũ, nắng nóng kéo dài tiếp tục gây thiệt hại lớn cho hệ thống y tế.
Với hơn 86.000 ca mắc chỉ trong 9 tháng, dịch sốt xuất huyết đang cho thấy mức độ phức tạp và nguy hiểm hơn bao giờ hết. Trong bối cảnh khí hậu thay đổi khốc liệt, chủ động phòng bệnh, giám sát sớm và nâng cao năng lực y tế cơ sở chính là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, ngăn chặn dịch bệnh lây lan trên diện rộng.
Thiên Trường
