Trước tình trạng này, Bộ Nội vụ đã và đang triển khai nhiều giải pháp, trong đó có việc cho phép các đơn vị sự nghiệp thuộc hai lĩnh vực trên được phép ký hợp đồng lao động làm chuyên môn.
Thực trạng đáng lo ngại: Viên chức nghỉ việc do áp lực và thu nhập thấp
Theo dự thảo báo cáo Tổng kết Luật Viên chức năm 2010 (sửa đổi, bổ sung năm 2019), tính đến hết năm 2023, cả nước có 1.743.326 viên chức. Tuy nhiên, từ tháng 1/2020 đến tháng 6/2022, đã có khoảng 35.523 viên chức xin thôi việc, trong đó có 1.505 viên chức ở các bộ, ngành Trung ương và 2.524 viên chức ở các địa phương. Nhóm thôi việc tập trung chủ yếu ở các đơn vị sự nghiệp giáo dục và y tế, gây khó khăn về nhân lực cho hoạt động của nhiều địa phương.
Bộ Nội vụ nhận định nguyên nhân của tình trạng này đến từ nhiều yếu tố. Một mặt là do cơ chế tự chủ và xã hội hóa các hoạt động sự nghiệp, tạo sự cạnh tranh lành mạnh về lao động giữa khu vực công và khu vực tư. Mặt khác, nguyên nhân chính được xác định là do tiền lương, thu nhập của viên chức còn thấp so với thu nhập của người lao động cùng trình độ làm việc trong doanh nghiệp nhà nước, khu vực tư nhân hoặc có vốn đầu tư nước ngoài.
Thêm vào đó, việc tinh giản biên chế theo yêu cầu của Đảng và Nhà nước trong khi khối lượng công việc ngày càng tăng đã dẫn đến tình trạng quá tải và áp lực, đặc biệt là trong ngành y tế thời gian cao điểm phòng, chống dịch COVID-19. Môi trường và điều kiện làm việc trong khu vực công đôi khi cũng chưa thật sự tạo động lực và cơ hội để viên chức phát huy tốt năng lực của mình.
Giải pháp đột phá: Cho phép ký hợp đồng lao động làm chuyên môn
Trước thực trạng đó, Chính phủ, các bộ, cơ quan và địa phương đã tập trung nguồn lực và thực hiện nhiều biện pháp thiết thực để khắc phục. Một trong những thay đổi quan trọng nhất là việc Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức năm 2019 đã sửa đổi, bổ sung quy định về các loại hợp đồng làm việc. Theo đó, chế độ hợp đồng viên chức có thời hạn được áp dụng đối với những trường hợp tuyển dụng mới, trừ trường hợp người được tuyển dụng làm viên chức làm việc tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.
Để giải quyết bất cập về nhu cầu biên chế, Chính phủ đã chỉ đạo cho phép các đơn vị sự nghiệp thuộc hai lĩnh vực giáo dục và y tế được phép ký hợp đồng lao động làm chuyên môn đối với viên chức, như giáo viên và bác sĩ. Điều này nhằm giải quyết vấn đề thiếu nhân lực, đồng thời vẫn đảm bảo tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ viên chức.
Trong quá trình thực hiện, các bộ, cơ quan, địa phương đã phân cấp mạnh mẽ thẩm quyền tuyển dụng và ký hợp đồng làm việc đối với người trúng tuyển viên chức cho người đứng đầu các đơn vị sự nghiệp công lập. Người đứng đầu các đơn vị này sẽ căn cứ vào nhu cầu thực tế và khả năng của viên chức để quyết định tiếp tục ký kết hợp đồng làm việc hoặc chấm dứt hợp đồng.
Bộ Nội vụ cho biết, thực tiễn thực hiện cho thấy việc ký kết hợp đồng làm việc với viên chức được thực hiện thống nhất theo quy định của pháp luật. Việc sửa đổi quy định về thời hạn hợp đồng đối với viên chức là phù hợp, góp phần đổi mới cơ chế quản lý và nâng cao chất lượng đội ngũ viên chức trong giai đoạn hiện nay.
Tâm An (t/h)
