Dựa trên những tiềm năng và lợi thế hiện có, Khánh Hòa cơ bản phân bổ dựa trên 4 không gian phát triển:

Không gian đô thị

Một góc phường Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Một góc phường Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa (Ảnh: Trần Minh Ngọc)

Định hướng Nha Trang là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, khoa học, công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực, nơi tập trung các trường đại học, viện nghiên cứu và y tế vùng, không gian này sẽ được mở rộng về phía nam tích hợp với đô thị sân bay Cam Lâm để tạo thành trung tâm đô thị hiện đại, thông minh, đa chức năng.

Cảng hàng không quốc tế Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa
Cảng hàng không quốc tế Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa (Ảnh: XP)

Cam Ranh giữ vai trò trung tâm logistics - công nghiệp chế biến - cảng biển, kết nối trực tiếp với tuyến hàng hải và hàng không quốc tế.

Phan Rang- Tháp Chàm, tỉnh Khánh Hòa
Phan Rang- Tháp Chàm, tỉnh Khánh Hòa (Ảnh: Trần Minh Ngọc)

Phan Rang - Tháp Chàm là trung tâm văn hóa - năng lượng - nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, bảo tồn di sản văn hóa Chăm và kiến trúc bản địa.

Tháp Pô Klông Garai- Di tích văn hóa Quốc gia đặc biệt tại Phan Rang- Tháp Chàm, tỉnh Khánh Hòa
Tháp Pô Klông Garai- Di tích lịch sử văn hóa Quốc gia đặc biệt tại Phan Rang- Tháp Chàm, tỉnh Khánh Hòa (Ảnh: Trần Minh Ngọc)

Không gian công nghiệp, năng lượng

 Định hướng tổ chức thành 3 hành lang phát triển lớn gắn với các trục giao thông và trung tâm logistics để tối ưu hóa chi phí sản xuất, vận chuyển và tiêu thụ sản phẩm, gồm:

Cảng Quốc tế Vân Phong- Bắc Khu kinh tế Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa
Cảng quốc tế Vân Phong- Bắc Khu kinh tế Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa (Ảnh: Trần Minh Ngọc)

Hành lang công nghiệp ven biển Bắc - Nam từ Vạn Ninh - Ninh Hòa - Cam Ranh - Cà Ná - Thuận Nam sẽ tập trung phát triển công nghiệp chế biến, đóng tàu, cơ khí nặng, vật liệu xây dựng và xuất khẩu hàng hóa thông qua cảng biển. Hành lang năng lượng tái tạo Ninh Thuận sẽ thúc đẩy phát triển công nghệ lưu trữ điện, tập trung phát triển năng lượng xanh, sạch, tái tạo, hình thành trung tâm năng lượng, năng lượng tái tạo của cả nước.

Nhà máy đóng tàu HD Hyundai Việt Nam, tại Nam Khu kinh tế Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa
Nhà máy đóng tàu HD Hyundai Việt Nam, tại Nam Khu kinh tế Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa (Ảnh: Trần Minh Ngọc)

Hành lang công nghiệp hỗ trợ nội địa kết nối các khu vực Khánh Vĩnh - Diên Khánh - Ninh Sơn để phát triển công nghiệp nhẹ, chế biến nông lâm sản và cung ứng dịch vụ cho vùng cao nguyên và là vành đai sinh thái cho khu vực đô thị trung tâm ven biển.

Nhà máy chế biến nguyên liệu Yến sào Khánh Hòa - SANVINNEST tại Cụm công nghiệp Sông Cầu (huyện Khánh Vĩnh cũ), tỉnh Khánh Hòa
Nhà máy chế biến nguyên liệu Yến sào Khánh Hòa - SANVINEST tại Cụm công nghiệp Sông Cầu (huyện Khánh Vĩnh cũ), tỉnh Khánh Hòa (Ảnh: Trần Minh Ngọc)

Không gian nông nghiệp

 Dựa trên lợi thế về điều kiện khí hậu phù hợp để phát triển nông nghiệp với nhiều loại cây trồng địa phương, không gian nông nghiệp tỉnh có thể định hướng chia thành ba vùng chức năng:

Khánh Sơn, tỉnh Khánh Hòa
Khánh Sơn, tỉnh Khánh Hòa (Ảnh: Trần Minh Ngọc)

Vùng nông nghiệp sinh thái miền núi tại Khánh Sơn, Khánh Vĩnh, Bác Ái sẽ tập trung phát triển cà phê, tiêu, dược liệu và cây ăn quả ôn đới, kết hợp với du lịch canh nông, du lịch cộng đồng và khai thác lâm sản bền vững.

Sầu Riên Khánh Sơn, tỉnh Khánh Hòa
Sầu riêng Khánh Sơn, tỉnh Khánh Hòa (Ảnh: Trần Minh Ngọc)

Vùng nông nghiệp bán khô hạn Ninh Thuận trước đây tập trung phát triển cây trồng, vật nuôi truyền thống và các loại cây chịu hạn, có thể phát triển thành vùng sản xuất hữu cơ xuất khẩu.

Vườn Nho tại làng nho Thái An (huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận cũ ) tỉnh Khánh Hòa
Vườn nho tại làng nho Thái An (huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận cũ ) tỉnh Khánh Hòa (Ảnh: Trần Minh Ngọc)

Vùng ven đô thị và ven biển sẽ được quy hoạch cho phát triển rau quả sạch, hoa màu và nuôi trồng thủy sản nước mặn - lợ công nghệ cao. Đồng thời, cần quy hoạch hệ thống trung tâm công nghệ sau thu hoạch tại các điểm giao thoa không gian sản xuất để tối ưu hóa chuỗi giá trị sản xuất - tiêu thụ, giảm thiểu tổn thất sau thu hoạch và tăng giá trị gia tăng.

Sản phẩm OCOP của doanh nghiệp Thái Thuận (Ninh Thuận cũ), tỉnh Khánh Hòa
Sản phẩm OCOP của doanh nghiệp Thái Thuận (Ninh Thuận cũ), tỉnh Khánh Hòa (Ảnh: Trần Minh Ngọc)

Không gian du lịch, văn hoá, sinh thái liên kết

Việc tổ chức lại không gian du lịch theo cụm, đồng thời kết nối với hạ tầng kỹ thuật và cộng đồng bản địa sẽ tạo ra chuỗi giá trị liên ngành bền vững, giảm tình trạng “du lịch một điểm” vốn là điểm yếu lớn của hai tỉnh trước sáp nhập. Không gian phát triển du lịch cần được phân bổ lại theo cụm liên kết chức năng, vừa khai thác lợi thế cảnh quan - văn hóa - khí hậu, vừa tránh dàn trải, phá vỡ hệ sinh thái. Có thể chia thành 4 cụm không gian liên kết bao gồm:

Chiều về trên biển Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Chiều về trên biển Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa (Ảnh: Trần Minh Ngọc)

Cụm du lịch biển đảo cao cấp gồm Nha Trang - Vân Phong - Cam Lâm, Bình Lập - Bình Tiên - Cà Ná sẽ phát triển nghỉ dưỡng quốc tế, thể thao biển, du lịch tàu biển.

Vịnh Vĩnh Hy, xã An Hải (huyện Ninh Hải , tỉnh Ninh Thuận cũ), tỉnh Khánh Hòa
Vịnh Vĩnh Hy, xã An Hải (huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận cũ), tỉnh Khánh Hòa (Ảnh: Trần Minh Ngọc)

Cụm du lịch văn hóa tâm linh Chăm Pa gồm Ninh Phước - Ninh Hải - Tháp Chàm, được định hướng bảo tồn làng nghề gốm, dệt, nghệ thuật Chăm, gắn với du lịch văn hóa cộng đồng.

Cụm du lịch sinh thái miền núi - cao nguyên tại khu vực Khánh Sơn - Khánh Vĩnh - Ninh Sơn tập trung vào du lịch trekking, nông trại sinh thái, trải nghiệm văn hóa dân tộc.

Cánh đồng điện gió, điện mặt trời tại Thuận Nam (Ninh Thuận cũ) , tỉnh Khánh Hòa
Cánh đồng điện gió, điện mặt trời tại Thuận Nam (Ninh Thuận cũ) , tỉnh Khánh Hòa (Ảnh: Trần Minh Ngọc)

Cụm du lịch sa mạc hóa - năng lượng xanh kết hợp giữa tham quan trang trại điện mặt trời, trải nghiệm đồi cát và vườn nho, du lịch học tập về môi trường và khí hậu tại các địa phương khu vực phía nam tỉnh.

Tháp bà Pô Nagar Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa, di tích lịch sử văn hóa Quốc gia đặc biệt
Tháp bà Pô Nagar Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa, di tích lịch sử văn hóa Quốc gia đặc biệt (Ảnh: Trần Minh Ngọc)

Các chuyên gia cho rằng: Với định hướng mở rộng không gian phát triển mới sau khi sáp nhập như vậy, chắc chắn Khánh Hòa sẽ khai thác được các tiềm năng, thế mạnh để phát triển kinh tế xã hội ngày càng đi lên trong thời gian tới.

Trần Minh Ngọc