Về Sủng Là thăm “nhà của Pao”
Ngôi nhà cổ tại làng văn hóa du lịch Lũng Cẩm, xã Sủng Là, huyện Đồng Văn, Hà Giang mang đậm dấu ấn văn hóa của người Mông. Từng là bối cảnh trong bộ phim “Chuyện của Pao”, ngôi nhà thu hút đông đảo du khách bởi vẻ đẹp mộc mạc, cổ kính nằm lọt trong không gian thiên nhiên đầy thơ mộng.
Dưới làn sương mờ buổi sáng sớm của vùng núi cao, hình ảnh ngôi nhà của Pao nép mình bên những hàng rào đá, giữa bạt ngàn hoa cải vàng và hoa tam giác mạch, tạo nên một bức tranh vừa lãng mạn, vừa hoài cổ, khiến bất cứ ai đặt chân đến đây cũng phải trầm trồ.
Ấy thế mà, để đến được “nhà của Pao”, đoàn chúng tôi đã trải qua hành trình dài khoảng hơn 120 km từ thành phố Hà Giang theo QL4C, mất hơn 3 giờ đồng hồ đi ô tô riêng. Cung đường QL4C được mệnh danh là “huyết mạch” của vùng cao nguyên đá, uốn lượn quanh những vách núi cheo leo, men theo các thung lũng sâu thẳm.
Dọc đường đi, du khách có thể chiêm ngưỡng những triền núi hùng vĩ, những bản làng người Mông ẩn hiện trong sương.
Đặc biệt, du khách có thể thỏa sức chiêm ngưỡng những cánh đồng hoa tam giác mạch bạt ngàn vào mùa thu hoặc sắc vàng rực rỡ của hoa cải vào dịp đầu xuân.
Tuy nhiên, cung đường này cũng thách thức các tay lái phải “căng não”, “đấu trí” với những con dốc gấp tay áo, những đoạn đường hẹp liên tục có xe đi ngược chiều. Bên cạnh đó, cung đường cũng khuyến cáo với những người “yếu tim”, có tiền sử “huyết áp thấp”…
Thung lũng Sủng Là – nơi “nhà của Pao” tọa lạc được ví như “đóa hoa hồng” mọc trên cao nguyên đá với phần lớn là nơi cư ngụ của nhiều đồng bào dân tộc như: Mông, Lô Lô, Dao... Thung lũng này hiện còn giữ được vẻ đẹp hoang sơ với những nếp nhà trình tường cổ kính, những con đường lát đá nhỏ xinh và những nụ cười rạng rỡ, mến khách của người dân bản địa.
Không chỉ nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà Sủng Là còn mang trong mình vẻ đẹp văn hóa độc đáo của các dân tộc Đồng Văn. Đây thực sự là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất của khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam, Sủng Là chứa đựng bao điều kỳ thú mà du khách không thể nào bỏ qua.
Từ bối cảnh phim đến điểm check-in hút khách
Một trong những điều khiến “nhà của Pao” tại làng văn hóa du lịch Lũng Cẩm trở nên đặc biệt là bối cảnh trong bộ phim “Chuyện của Pao” (đạo diễn Ngô Quang Hải), từng đoạt giải Cánh diều vàng năm 2005. Nhờ bộ phim này, hình ảnh ngôi nhà trình tường đơn sơ nhưng đầy chất thơ đã in đậm trong lòng khán giả và trở thành điểm du lịch không thể bỏ qua khi đến với Hà Giang.
“Nhà của Pao” được xây dựng vào năm 1947 theo kiến trúc truyền thống của người Mông. Chủ nhân đầu tiên của căn nhà là ông Mua Súa Páo, người từng giữ chức Trung đội trưởng đội quân của vua Mèo trước Cách mạng tháng Tám năm 1945. Với vị thế của mình, ông đã dựng nên một cơ ngơi khang trang, vững chãi theo kiểu nhà trình tường, kiểu nhà điển hình của người Mông vùng cao nguyên đá.
Ngôi nhà có thiết kế hai tầng được làm vật liệu chủ yếu từ gỗ, đất, thềm và chân cột được làm bằng đá, mái lợp ngói âm dương. Toàn bộ kiến trúc được bố trí theo hình chữ U, gồm một gian chính hai tầng làm phòng khách và phòng ở, còn gian phụ dùng làm bếp, nhà kho và khu chăn nuôi.
Khoảng sân rộng lát đá tỉ mỉ là nơi sinh hoạt chung của gia đình, đồng thời cũng là không gian phản ánh lối sống gần gũi với thiên nhiên của người dân nơi đây.
Cổng nhà được làm từ gỗ, điều đặc biệt là không sử dụng bản lề hay chốt kim loại mà hoàn toàn bằng gỗ, tuân theo quan niệm truyền thống của người Mông. Cổng nhà giống như lòng người, nếu làm bằng sắt thép, vật cứng như dao kiếm sẽ không thể hiện được sự hiếu khách, chân thành của chủ nhà.
Cũng bởi vậy, khi bước qua cánh cổng gỗ mộc mạc ấy, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng nét đẹp cổ kính của ngôi nhà mà còn cảm nhận được sự nồng hậu, gần gũi của những người dân bản địa.
Điều thú vị nữa là trong khuôn viên nhà còn có những cây đào, cây mận cổ thụ, mỗi dịp xuân về lại nở hoa rực rỡ. Hình ảnh cánh hoa đào, hoa mận bay trong gió trên nền đá xám của những bức tường rào tạo nên khung cảnh thơ mộng, vừa hoang sơ, vừa lãng mạn, đậm chất vùng núi cao Hà Giang.
Không chỉ nổi bật với kiến trúc, “nhà của Pao” còn lưu giữ nhiều vật dụng sinh hoạt truyền thống của người Mông như: Cối xay thóc, giếng nước, khung dệt vải, bếp củi... Du khách đến đây có thể tận mắt chứng kiến và tìm hiểu về đời sống, tập quán của đồng bào dân tộc. Bên hiên nhà, những gùi hoa cải, hoa tam giác mạch được bày sẵn để du khách chụp ảnh, lưu lại những khoảnh khắc đẹp.
Mỗi mùa trong năm, “nhà của Pao” lại khoác lên mình một vẻ đẹp riêng. Vào mùa xuân ngập tràn sắc hồng của hoa đào, mùa hè xanh mướt những tán cây, mùa thu vàng rực hoa cải và mùa đông nhuốm màu huyền ảo dưới làn sương mờ. Chính sự biến đổi ấy khiến nơi đây luôn hấp dẫn du khách, đặc biệt là những ai yêu thích chụp ảnh.
Hiện nay, du khách có thể ghé thăm “nhà của Pao” hoàn toàn miễn phí mà không phải mất vé vào cổng. Tuy nhiên, nếu muốn trải nghiệm không gian văn hóa Mông trọn vẹn hơn, du khách có thể thuê trang phục truyền thống, những giỏ hoa cải người dân bản địa làm sẵn để chụp ảnh giữ khung cảnh cổ kính, thơ mộng này.
Bên cạnh đó, du khách còn có cơ hội khám phá các quầy hàng bày bán sản vật vùng cao như: Mật ong bạc hà, bánh tam giác mạch, thịt gác bếp, rượu ngô men lá, chè San Tuyết, chẩm chéo… và rất nhiều sản vật mang đậm hương vị Hà Giang.
Làng văn hóa du lịch Lũng Cẩm, nơi “nhà của Pao” tọa lạc, hiện vẫn giữ nguyên nếp sống truyền thống của người dân tộc thiểu số, tạo nên không gian yên bình giữa miền đá xám.
Đi dạo trên những con đường lát đá nhỏ, lắng nghe tiếng trẻ con nô đùa, ngắm nhìn những người phụ nữ Mông ngồi thêu thùa bên hiên nhà, du khách sẽ cảm nhận được nhịp sống chậm rãi, bình dị mà đầy sức sống nơi đây.
Giữa vùng cao nguyên đá Đồng Văn, “nhà của Pao” là một điểm nhấn văn hóa đặc sắc, lưu giữ những giá trị truyền thống của người Mông. Không chỉ là một công trình kiến trúc cổ, nơi đây còn là chứng nhân của thời gian, kể lại câu chuyện về cuộc sống của đồng bào vùng cao.
Nếu có dịp đến Hà Giang, hãy dành thời gian ghé thăm “nhà của Pao”, để lắng nghe những thanh âm của núi rừng và cảm nhận vẻ đẹp nguyên sơ, mộc mạc mà đầy cuốn hút của nơi này.
Lê Quyết
