Mùa muối mặn… nỗi lo của diêm dân

THCL Những ngày này, người dân ở “thủ phủ” làm muối ở huyện Diễn Châu (Nghệ An ) đang kêu trời vì muối rớt giá và không bán được. Thực trạng này nảy sinh thêm khó khăn cho diêm dân do muối tồn trắng đồng, không kho chứa, không vốn tái đầu tư...

Người nông dân làm muối quanh năm phải phơi mình giữa nắng gắt để có được những hạt muối tinh khiết

Thời tiết càng nắng nóng kéo dài, sản xuất muối làm ra càng tăng cao. Nhưng niềm vui của diêm dân không được trọn vẹn và như đang “ngồi trên đống lửa”, bởi giá muối đang hạ từng ngày…

Chúng tôi về đồng muối  xã Diễn Kim, huyện Diễn Châu (Nghệ An) trong một ngày đầu hè nắng nóng. Cánh đồng muối thưa thớt bóng người. Hầu như không có thanh niên, trai tráng làm muối. Những người đang phơi lưng dưới nắng hè gay gắt lại chủ yếu là những người đã có tuổi. Họ không có sức để chuyển đổi nghề, hoặc không thể đi làm ăn xa. Ngày ngày, họ vẫn cùng với nước biển, cát, nắng và gió để tạo ra những hạt muối trắng, mặn mòi.

Có mặt tại cánh đồng muối ở trong một buổi chiều oi bức, các diêm dân ai cũng than vãn giá muối năm nay quá thấp so với các năm, bán ra, thu vào không đủ mọi chi phí. Ông Nguyễn Văn Hùng, một diêm dân ở đây cho biết: Năm nay do trời nắng nóng, hơi nước bốc nhanh làm rút ngắn thời gian thu hoạch muối. Sản lượng muối vì thế cũng tăng cao. Tuy nhiên, muối được mùa nhưng rớt giá. Năm ngoái giá muối thu mua với giá 1.600 – 1.800 đồng/kg. Thì năm nay năm nay giá chỉ 1.000 – 1.300 đồng/kg.

Trời về chiều nắng gay gắt, dưới ruộng muối đã kết tinh, các diêm dân thay nhau cào muối thuê đang thu hoạch. Không lâu sau, các khoảng đất trống gần ruộng là những đống  muối cao ngất. Chị Lê Thị Hải buồn rầu cho biết: Nghề muối vất vả là thế, suốt ngày "bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”, được mùa muối thì lại rớt giá thảm hại. Tôi có 4ha muối nhưng chi phí bán ra không đủ trả tiền thuê nhân công. Không chỉ riêng tôi mà người dân quanh đây ai cũng trong tình trạng điêu đứng.

Đưa tay lau vội giọt mồ hôi hòa với vị mặn của muối trên gương mặt, chị Hải buồn rầu kể tiếp: Các mặt hàng, xăng, dầu, phí vận chuyển đều lên giá nhưng riêng muối giá lại xuống thấp. Hiện giá muối chỉ dao động khoảng 1.100 đồng/kg, diêm dân lỗ nặng, không đủ chi phí trả tiền thuê nhân công cào muối. Làm muối vất vả quá mà bán giá thấp nên khó khăn lắm…

Chúng tôi gặp một diêm dân đang thu muối. Tiếng cạo muối xàn xạt như xát vào lòng người làm muối. Bởi hạt muối mà họ đổ mồ hôi, công sức làm ra đang bị rớt giá thê thảm trước sự cạnh tranh khốc liệt của muối ngoại. Nhưng, người diêm dân này vẫn say sưa với công việc làm muối của mình. Cho dù thu nhập từ làm muối chẳng thể đảm bảo cuộc sống. Bởi theo ông, nghề muối đã gắn bó với ông từ thủa ấu thơ. Ông tâm sự: Thu nhập rất thấp, không bảo đảm đời sống, nhưng bỏ thì không bỏ được nên chúng tôi phải đi làm thêm, dù thu nhập không nhiều.

Nghề làm muối ở Xã Diễn Kim cũng như ở nước ta, chưa tiếp cận được công nghệ làm muối tiên tiến, hiện đại của các nước, nên chất lượng muối sạch chưa cao bằng muối nhập ngoại. Một diêm dân ở đây cho biết, mỗi khi có muối nhập khẩu về, muối sản xuất trong nước không bán được, do giá thành cao hơn giá nhập khẩu trong khi chất lượng cũng không cạnh tranh được.

Làm gì và làm thế nào để hỗ trợ bà con làm muối yên tâm gắn bó với nghề vẫn đang là bài toán khó đối với người quản lý, người kinh doanh và hộ sản xuất muối. Đối với người làm muối ở Diễn Kim, Diễn Châu ( Nghệ An ) dù đời sống và nghề muối còn nhiều bấp bênh, khó khăn, thăng trầm, nhưng họ vẫn muốn theo nghề, bám nghề.

Theo đại diện Bộ Công thương, Việt Nam là nước có lợi thế để sản xuất muối nhưng với đặc điểm khí hậu thất thường trong khi nghề muối lại chưa được đầu tư thỏa đáng nên sản lượng muối không ổn định, hạt muối làm ra thường lẫn nhiều tạp chất và không đạt được độ khô cần thiết. Vì vậy, nhiều năm nay vẫn tồn tại tình trạng muối ăn thì thừa nhưng muối chất lượng cao (muối công nghiệp) lại thiếu và Bộ Công Thương vẫn phải cấp hạn ngạch thuế quan cho doanh nghiệp có nhu cầu nhập khẩu muối chất lượng cao.

Đầu tư thế nào cho thỏa đáng để nâng cao chất lượng muối, để không phải nhập khẩu? chắc chắn diêm dân không thể tự làm được. Nghề muối nhất thiết phải có sự hỗ trợ của các Bộ, Ngành và Chính phủ. Nghề muối vất vả, nhọc nhằn là thế, nhưng diêm dân phải đối mặt với bao áp lực và cuộc sống bấp bênh. Hạt muối kết tinh từ những giọt mồ hôi mặn chát của họ dù đã lấp lánh trên tay nhưng nó đang phụ công người.

Mạnh Hùng