Nhận diện các thủ đoạn gian lận thương mại tinh vi
Theo đánh giá của cơ quan Hải quan, hoạt động vi phạm pháp luật trong lĩnh vực xuất nhập khẩu năm qua nổi lên nhiều phương thức đối phó mới. Đối với loại hình nhập khẩu, các đối tượng thường sử dụng chiêu thức giả mạo thông tin người đại diện theo pháp luật hoặc thành lập doanh nghiệp nhưng không hoạt động tại địa chỉ đăng ký. Nghiêm trọng hơn, có tình trạng sử dụng trái pháp luật chữ ký số và tài khoản ngân hàng để thực hiện thủ tục nhập khẩu sai quy định.
Một thủ đoạn phổ biến khác là khai sai mục đích sử dụng của hàng hóa để buôn lậu và trốn thuế. Điển hình là việc nhập khẩu thực phẩm nhưng khai báo là nguyên liệu gia công xuất khẩu, song thực tế lại tiêu thụ nội địa. Đối với mặt hàng thực phẩm chức năng, các đối tượng khai sai bản chất hàng hóa hoặc lợi dụng cơ chế tự công bố sản phẩm để trốn tránh việc đăng ký công bố tại Bộ Y tế.
Nhóm mặt hàng vi phạm trọng điểm bao gồm máy móc thiết bị đã qua sử dụng, nhôm phế liệu và phân bón không đạt chuẩn. Đáng chú ý, mặt hàng khí cười (N2O) được khai báo là hóa chất sản xuất công nghiệp hoặc phụ gia thực phẩm nhưng thực chất lại được tuồn vào các vũ trường, quán bar. Tương tự, dầu cọ và dầu cọ tinh luyện được khai là nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi (thuộc đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng) nhưng lại được bán cho các cơ sở chế biến dầu ăn đóng chai, gây thất thu ngân sách và tiềm ẩn nguy cơ lớn đối với sức khỏe người tiêu dùng.
Đặc biệt, tại khu vực cảng biển Hải Phòng, lực lượng chức năng đã phát hiện các vụ việc nhập khẩu vỏ đạn và đạn, được xác định là vũ khí quân dụng, vi phạm nghiêm trọng Điều 304 Bộ luật Hình sự.
Ở chiều xuất khẩu, các hành vi vi phạm tập trung vào việc lợi dụng loại hình xuất kinh doanh, sử dụng giấy tờ giả và khai báo sai về chủng loại, khối lượng, nguồn gốc xuất xứ để trục lợi ưu đãi thuế. Các mặt hàng trọng điểm bị kiểm soát gắt gao gồm đồ nội thất, gỗ ván lạng, than củi, khoáng sản và phế liệu kim loại, chủ yếu trên các tuyến xuất khẩu sang Mỹ và Châu Á.
Nóng bỏng mặt trận phòng chống ma túy và kết quả xử lý
Công tác đấu tranh phòng, chống ma túy trong năm 2025 ghi nhận sự gia tăng về mức độ tinh vi trong khâu vận chuyển qua các cửa khẩu đường bộ. Các đối tượng tội phạm thường ngụy trang ma túy trong các gói chè khô, bình nhựa đựng măng ớt hoặc gia cố cất giấu dưới đáy bể cá trang trí. Tuyến vận chuyển chủ yếu được xác định từ Viêng Chăn (Lào) theo các xe khách về Hà Nội.
Trước tình hình trên, ngành Hải quan đã chủ trì và phối hợp chặt chẽ với lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng phát hiện, bắt giữ 204 vụ với 295 đối tượng liên quan. Tổng lượng tang vật ma túy các loại thu giữ được lên tới khoảng 2.687 kg. Trong đó, cơ quan Hải quan trực tiếp chủ trì 85 vụ.
Tổng kết năm 2025, toàn ngành đã xử lý 19.123 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách nhà nước 1.038 tỷ đồng. Về xử lý hình sự, cơ quan Hải quan đã ra quyết định khởi tố 22 vụ và chuyển hồ sơ kiến nghị cơ quan khác khởi tố 127 vụ.
Hiện tại, Cục Hải quan đang tiếp tục triển khai đợt cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026, tập trung kiểm soát các mặt hàng cấm, hàng có thuế suất cao và các loại tiền chất ma túy.
Thành Nam
