Nhiều tiền đề mở ra kỳ vọng cho tăng trưởng thương mại điện tử Việt Nam năm 2023

Điểm sáng trong hoạt động thương mại điện tử của Việt Nam năm 2022

Năm 2022, cơ cấu hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam tiếp tục được cải thiện theo chiều hướng tích cực, giảm hàm lượng xuất khẩu thô, tăng xuất khẩu sản phẩm chế biến, sản phẩm công nghiệp, tạo điều kiện cho hàng hóa Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu.

Hoạt động thương mại điện tử trở thành điểm nhấn nổi bật trong bức tranh thương mại của Việt Nam năm 2022. Với tốc độ tăng trưởng xấp xỉ khoảng 20%, đứng thứ 5 thế giới, năm 2022 hoạt động thương mại điện tử của Việt Nam tiếp tục trở thành kênh phân phối quan trọng, tạo động lực phát triển kinh tế và dẫn dắt chuyển đổi số trong doanh nghiệp.

Cùng với tăng trưởng của thương mại điện tử, tình hình thị trường bán lẻ của Việt Nam cũng tăng trưởng tốt. Năm 2022, quy mô thị trường thương mại điện tử ngành bán lẻ Việt Nam ước đạt 16,4 tỷ USD, chiếm 7,5% doanh thu hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng của cả nước đi cùng với đó, nguồn thu thuế từ hoạt động thương mại điện tử cũng tăng cao. Các công cụ thanh toán, đặc biệt số tài khoản thương mại điện tử tăng trưởng rất nhanh nhất là các tài khoản ví điện tử, điều này thể hiện tốc độ giao dịch thương mại điện tử của Việt Nam đã được cải thiện.

Về phân phối và giao hàng, trong bối cảnh diễn ra đại dịch Covid-19, chuỗi cung ứng và logistic của Việt Nam đã được hoàn thiện hơn, việc giao hàng trong thương mại điện tử hiện nay đã đạt chất lượng tốt.

Nhiều người mua hàng hiện không mấy quan tâm đến kiểm tra hàng trước khi nhận hàng, điều này đã phản ánh niềm tin của người mua hàng thông qua sàn thương mại điện tử.

Triển vọng thương mại điện tử của Việt Nam năm 2023

Những dự báo về khó khăn trong năm 2023 là rất rõ ràng, cuộc xung đột giữa Nga-Ukraine về năng lượng, lương thực chưa lường hết được, cạnh tranh giữa các nền kinh tế lớn vẫn đang diễn ra.

Tuy nhiên, trong 06 tháng đầu năm 2023, thương mại điện tử vẫn tiếp tục giữ nhịp tăng trưởng và sẽ chậm lại vào 06 tháng cuối năm do tác động từ tình hình kinh tế thế giới và các cuộc xung đột địa chính trị. Điều này đã tác động trực tiếp đến nền kinh tế của Việt Nam mà trực tiếp là các khoản vay cùng với đó đầu tư nước ngoài của chúng ta đến thời điểm này có thể bị chững lại hoặc sụt giảm.

Trong trường hợp tình hình địa chính trị thế giới ổn định, kinh tế hồi phúc thì thương mại điện tử tiếp tục tăng trưởng, triển vọng tăng trưởng năm 2023 có thể bằng năm 2022. Đây là điểm khác biệt với thị trường truyền thống, nếu thuận lợi tăng trưởng tốt, không thuận lợi tăng trưởng chậm trong khi thị trường truyền thống không thuận lợi sẽ có thể bị đứt gãy.

Những lợi thế và chính sách thúc đẩy thương mại điện tử phát triển ổn định, minh bạch

Chúng ta có nguồn nhân lực trẻ và học tập rất nhanh nếu chúng ta tập trung vào đào tạo chuyển giao công nghệ, chuyển đổi số thì đội ngũ nguồn nhân lực này phát triển nhanh và có kỹ năng tốt.

Tiếp đến các công nghệ mới trong thương mại điện tử BigData, AI, IoT, Blockchain…phải có những công nghệ này mới tạo ra sự phát triển vượt bậc, còn ứng dụng công nghệ thông tin thông thường chỉ là quá trình số hóa, chỉ giúp tăng năng suất thôi chứ không mang tính đột phát. Ví dụ như ứng dụng công nghệ trong truy xuất nguồn gốc nếu ứng dụng công nghệ thông tin bình thường thì tem dễ bị làm giả, trong khi ứng dụng ở công nghệ cao hơn như: AI, Blockchain... sẽ có mức độ bảo toàn cao hơn và có như vậy mới xâm nhập và tạo được niềm tin ở thị trường khó tính.

Hiện chúng ta mới chỉ kiến tạo về mặt chính sách chứ chưa có nhiều sự hỗ trợ về mặt tài chính, với các doanh nghiệp chuyển đổi số tốt thì họ sẽ cần các hỗ trợ về cơ chế chính sách tạo sự cạnh tranh bình đẳng, minh bạch… thông qua việc cơ quan quản lý Nhà nước sàng lọc các hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, sản phẩm vi phạm về pháp luật giao dịch trên sàn thương mại điện tử.

Trong khi đối với các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, các hộ kinh doanh cá thể là nông dân rất cần sự hỗ trợ về công nghệ. Năm 2022 các đơn vị quản lý của Bộ Công Thương đã hỗ trợ và làm rất tốt vấn đề này. Hiện nhiều cơ sở sản xuất mong muốn được tạo điều kiện thuận lợi trong việc đào tạo chuyển giao công nghệ. Các cơ quan quản lý nhà nước cần hỗ trợ họ về mặt công nghệ để xây dựng và truy xuất nguồn gốc thậm chí hỗ trợ cả về tài chính ở trong giai đoạn đầu để sản phẩm của họ có thể vào được thị trường.

Lê Pháp (T/h)