Phát triển thị trường chứng khoán: Duy trì sự ổn định và bền vững

 Ông Trần Văn Dũng - Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước

Ông đánh giá như thế nào về sự phát triển của TTCK Việt Nam trong 5 tháng đầu năm?

TTCK đã có sự tăng trưởng mạnh trong quý I, chỉ số VN-Index đã bứt phá ra khỏi vùng đỉnh lịch sử được thiết lập năm 2007, đạt 1.204,33 điểm (ngày 9/4/2018), tăng 22,4% so với cuối năm 2017. Tuy nhiên, từ 15 - 23/5, thị trường có xu hướng điều chỉnh với những phiên tăng giảm mạnh đan xen. Tính từ thời điểm VN Index đạt đỉnh cao nhất lịch sử (ngày 9/4), VNIndex ngày 24/5, chỉ số VN-Index đã giảm 18% xuống còn 985,92 điểm. Mặc dù chỉ số giảm, nhưng mức vốn hóa thị trường cổ phiếu vẫn tăng mạnh do nửa đầu năm 2018 có nhiều doanh nghiệp quy mô lớn lên niêm yết, tiêu biểu là CTCP Vinhomes. Quy mô vốn hóa thị trường đạt 3.846 nghìn tỷ đồng, tăng 9,4% so với cuối năm 2017, tương đương 76,8%GDP.

Nhà đầu tư nước ngoài bán ròng khá mạnh trong tháng 5. Tính đến ngày 23/5, giá trị bán ròng của nhà đầu tư nước ngoài đạt 4.229 tỷ đồng trên cả 2 sàn. Tuy nhiên, dòng vốn nước ngoài vẫn tiếp tục vào ròng ở mức độ tương đối cao, đạt 615 triệu USD trong tháng 4 và 450 triệu USD trong nửa đầu tháng 5, chứng tỏ nhà đầu tư nước ngoài vẫn kỳ vọng ở sự tăng trưởng của thị trường và sẵn sàng giải ngân ở thời điểm thích hợp.

Tổng mức huy động trên TTCK 5 tháng đầu năm ước đạt 90 nghìn tỷ đồng (giảm 32% so cùng kỳ). 5 tháng đầu năm, đã huy động cho ngân sách nhà nước được hơn 57,6 nghìn tỷ đồng, thông qua đấu thầu trái phiếu chính phủ và 26,4 nghìn tỷ đồng thông qua cổ phần hóa và thoái vốn qua 2 sở.

Trước hết, sự biến động điều chỉnh của TTCK Việt Nam diễn ra trong bối cảnh TTCK thế giới điều chỉnh giảm trước tác động của tình hình kinh tế, chính trị thế giới. Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung có giảm, song chưa xóa bỏ được lo ngại của giới đầu tư về việc 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới này vẫn có thể mắc vào một cuộc chiến tranh thương mại, Cục Dự trữ liên bang Mỹ sẽ tăng lãi suất trong tháng 6 và khả năng Ngân hàng Trung ương châu Âu cũng tăng lãi suất sớm hơn dự kiến. Nhà đầu tư nước ngoài bắt đầu có xu hướng rút tiền khỏi các thị trường mới nổi, trong đó có khu vực Đông Nam Á. TTCK thế giới từ Mỹ, châu Âu, châu Á đều đã điều chỉnh giảm từ tháng 1/2018, mức giảm phổ biến từ 7 - 10%.

Bên cạnh đó, TTCK Việt Nam đã tăng mạnh trong một thời gian dài và đang bước vào giai đoạn điều chỉnh. VnIndex năm 2017 tăng 48% và tăng tiếp 17% trong quý I nên các nhà đầu tư đều có tâm lý chốt lời. Tâm lý đó, diễn ra đúng vào thời điểm TTCK thế giới điều chỉnh giảm nên tác động cộng hưởng càng lớn.

Do tác động tình hình kinh tế, chính trị trong nước và thế giới, cả nhà đầu tư nước ngoài và trong nước, thời gian gần đây đều có xu hướng chốt lời đối với các cổ phiếu đã có mức tăng giá mạnh từ đầu năm, dè dặt trong giải ngân mới mà chờ đợi cơ hội thích hợp để tiếp tục đầu tư.

Tuy nhiên, với kinh tế vĩ mô tăng trưởng tốt, thị trường tài chính - tiền tệ, ngoại hối ổn định, mặt bằng lãi suất cho vay (bằng VND) có xu hướng giảm, khối ngoại vẫn tiếp tục vào ròng, chưa có dấu hiệu rút vốn khỏi TTCK, tình hình sản xuất, kinh doanh, lợi nhuận của các DN niêm yết vẫn ổn định, về dài hạn, TTCK Việt Nam vẫn còn có nhiều cơ hội diễn biến thuận lợi trong thời gian tới.

Xin ông cho biết, nhiệm vụ trọng tâm của UBCKNN hiện nay là gì?

Một nhiệm vụ trọng tâm của UBCKNN trong năm 2018 đó là xây dựng Dự thảo Luật Chứng khoán (sửa đổi) trên cơ sở các nhóm chính sách lớn trong đề nghị xây dựng luật - đã được Chính phủ thông qua ngày 31/8/2017, tại Nghị quyết số 83/NQ-CP. Luật Chứng khoán (sửa đổi) sẽ được được xây dựng với một số định hướng sửa đổi chủ yếu sau đây.

Thứ nhất, về hàng hóa trên TTCK: Nâng cao điều kiện, chuẩn hóa trình tự, thủ tục phát hành/chào bán chứng khoán phù hợp với các loại chứng khoán; nâng cao chất lượng công ty đại chúng thông qua việc điều chỉnh tiêu chí công ty đại chúng; đa dạng hóa các loại hàng hóa trên TTCK.

Thứ hai, về thị trường giao dịch chứng khoán: Xác định mô hình tổ chức và hoạt động của sở giao dịch chứng khoán; mở rộng các hoạt động giao dịch chứng khoán trên cơ sở hình thành các khu vực thị trường; xác định vai trò, trách nhiệm của sở giao dịch chứng khoán trong giám sát giao dịch.

Thứ ba, về đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán chứng khoán: Xác định rõ mô hình tổ chức hoạt động và quản lý của trung tâm lưu ký chứng khoán; mở rộng các hoạt động nghiệp vụ của trung tâm lưu ký chứng khoán; chuẩn hóa quy định về tiêu chuẩn, trình tự, thủ tục về đăng ký, lưu ký, bù trừ, thanh toán chứng khoán.

Thứ tư, về thu hút đầu tư nước ngoài: Xác định rõ khái niệm NĐTNN; xác định tỷ lệ sở hữu nước ngoài của các công ty đại chúng trên TTCK Việt Nam; rà soát, cải cách thủ tục đầu tư của các NĐTNN trên TTCK Việt Nam.

Thứ năm, về quản trị công ty: Chuẩn hóa quy định về quản trị công ty đại chúng, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán.

Thứ sáu, về tổ chức kinh doanh chứng khoán: Chuẩn hóa quy định về cấp giấy phép thành lập, hoạt động tổ chức kinh doanh chứng khoán bảo đảm phù hợp với Luật DN; quy định chặt chẽ điều kiện thành lập công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ; quy định rõ chức năng công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán.

Thứ bảy, về công bố thông tin trên TTCK: Làm rõ đối tượng có nghĩa vụ công bố thông tin; bổ sung các thông tin cần công bố; quản lý, giám sát việc công bố thông tin.

Thứ tám, về hoàn thiện nhiệm vụ, quyền hạn của UBCKNN trong giám sát, thanh tra, kiểm tra, xác minh vi phạm: Bổ sung quy định về một số quyền cho UBCKNN bảo đảm cho UBCKNN có đủ thẩm quyền trong việc thanh tra, kiểm tra, giám sát và cưỡng chế thực thi, góp phần cho TTCK hoạt động lành mạnh, tuân thủ pháp luật, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư.

Trước bối cảnh TTCK giao dịch thăng hoa thời gian qua, định hướng trong công tác phát triển TTCK thời gian tới là gì, thưa ông?

Ưu tiên của UBCKNN trong năm nay đó là bảo đảm duy trì sự ổn định và bền vững của TTCK, phát triển TTCK theo chiều sâu và kiên trì công tác tái cấu trúc TTCK.

Để tiếp tục phát huy những thành quả đạt được, đảm bảo phát huy vai trò là kênh huy động vốn cho Chính phủ, DN và cho nền kinh tế, đồng thời ngày càng thu hút nhà đầu tư trong nước và quốc tế, công tác xây dựng chính sách phát triển TTCK thời gian tới sẽ tiếp tục tập trung vào một số giải pháp sau.

Một là, hoàn thiện khung pháp lý và nâng cao năng lực quản lý, giám sát, trong đó trọng tâm là triển khai xây dựng Luật Chứng khoán sửa đổi trình Bộ Tài chính, trình Chính phủ, dự kiến trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến trong năm 2018 và thông qua vào năm 2019.

Hai là, tiếp tục tham gia có hiệu quả vào công tác huy động vốn cho ngân sách nhà nước, vào công tác cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại các DN, gắn với việc niêm yết và đăng ký giao dịch để tranh thủ cơ hội tăng quy mô của thị trường; kết hợp công tác tăng quy mô với tăng chất lượng của DN, thông qua việc thi hành Nghị định 71/2017/NĐ-CP.

Ba là, tiếp tục tái cấu trúc tổ chức vận hành thị trường, hoàn thiện và hiện đại hóa cơ sở hạ tầng, công nghệ thông tin, nâng cao chất lượng hoạt động và giao dịch trên TTCK, thông qua: (i) Hợp nhất các SGDCK và phát triển, phân định các khu vực thị trường - thị trường cổ phiếu, thị trường trái phiếu và TTCK phái sinh - để nâng cao vị thế của sở giao dịch chứng khoán Việt Nam trong khu vực ASEAN; (ii) Triển khai hệ thống công nghệ thông tin hiện đại, toàn diện cho thị trường tại các sở giao dịch chứng khoán, trung tâm lưu ký chứng khoán và các dự án ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ quản lý, giám sát thị trường tại UBCKNN.

Bốn là, tiếp tục đẩy nhanh quá trình chuẩn bị triển khai các sản phẩm mới, trong đó có sản phẩm ẩm chứng quyền có đảm bảo (CW) tại HOSE và sản phẩm hợp đồng tương lai, trái phiếu chính phủ tại Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội trong năm nay.

Năm là, phối hợp với các đơn vị liên quan chuẩn bị các điều kiện cần thiết cho sự hình thành thị trường trái phiếu DN, dự kiến đưa thị trường này vào giao dịch năm 2019.

Sáu là, tiếp tục tăng cường công tác thanh tra, giám sát và xử lý vi phạm trên TTCK. Công tác giám sát sẽ được tiến hành toàn diện đối với các hoạt động thao túng giá chứng khoán hoạt động công bố thông tin và tuân thủ của các chương trình đào tạo, hoạt động của các sở giao dịch chứng khoán, trung tâm lưu ký chứng khoán, công ty chứng khoán và các công ty kiểm toán hiện nay đang kiểm toán các chương trình đào tạo.

Chúng tôi cho rằng, đây là nhiệm vụ rất quan trọng nhằm bảo đảm sự công bằng, minh bạch cho TTCK, từ đó thúc đẩy thị trường phát triển bền vững.

Trân trọng cảm ơn ông!

Gia Linh (Thực hiện)