Vượt qua những khó khăn thách thức từ đại dịch Covid-19, xung đột địa chính trị, lạm phát, suy thoái kinh tế toàn cầu, các rào cản kỹ thuật... nhưng nông sản của Việt Nam nói chung và rau quả nói riêng đã có mặt ở nhiều quốc gia trên thế giới.
Rau quả là ngành có những bước tiến vượt bậc, đặc biệt khi Trung Quốc mở cửa sản phẩm sầu riêng. Theo thống kê của Bộ NN-PTNT, kim ngạch xuất khẩu rau quả tháng 1/2024 đạt trên 458,7 triệu USD, tăng 89,2% so với cùng kỳ năm trước.
Đến tháng 2/2024, thống kê của Hiệp hội rau quả Việt Nam (Vinafruit), kim ngạch xuất khẩu rau quả trong tháng 2 ước đạt gần 288 triệu USD, giảm khoảng 41% so với tháng 1. Lũy kế hai tháng đầu năm 2024, kim ngạch xuất khẩu rau quả tăng gần 40% so với cùng kỳ năm ngoái.
Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu rau quả cho biết, hiện thị trường chính của ngành hàng này vẫn là Trung Quốc. Tính đến tháng 11/2023, xuất khẩu rau quả vào Trung Quốc đạt kim ngạch 3,4 tỷ USD, tăng 149%, tăng 2,04 tỷ USD so với cùng kỳ năm 2022 và chiếm đến 66% trong tổng trị giá xuất khẩu hàng rau quả của cả nước.
Trong khi đó, theo ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, thị phần mặt hàng này của Việt Nam chỉ chiếm 0,18% tổng giá trị nhập khẩu tại EU, dù đây là thị trường nhập khẩu rau quả lớn nhất thế giới với kim ngạch nhập khẩu hàng năm lên tới 150 tỷ USD.
Ông Nguyên nhận định, EU là thị trường quan trọng để các doanh nghiệp Việt Nam chinh phục. Nếu xuất khẩu thành công vào thị trường này thì sẽ dễ dàng mở rộng sang các thị trường khác.
Tương tự, ông Nguyễn Đình Mười, Phó tổng giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Vina T&T nhìn nhận, năm 2024 có thể là năm đột phá của ngành hàng trái cây khi nhiều mặt hàng đã nhận được tín hiệu tốt từ các thị trường lớn như Nhật Bản, Hoa Kỳ, Australia, EU…
“Đây đều là những thị trường tiềm năng với dư địa rất lớn để mở rộng cánh cửa xuất khẩu cho doanh nghiệp Việt”, ông Mười nói.
Xuất khẩu sang các thị trường mới luôn đi kèm với nhiều khó khăn, thách thức. Đặc biệt là khi ngành hàng rau quả muốn tấn công vào thị trường EU, nơi áp dụng những tiêu chuẩn đặc biệt khắt khe cho mặt hàng thực phẩm.
Bà Ngô Tường Vy, Tổng giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu cho biết, hiện thị trường lớn nhất của doanh nghiệp này vẫn là Trung Quốc, các thị trường như Mỹ, Australia, Canada... dù đã “bẻ khóa” thành công, song vẫn chưa phải thị trường chính.
Theo bà Vy, khó khăn của doanh nghiệp Việt khi muốn thâm nhập vào các thị trường này trước hết nằm ở vấn đề chất lượng và tiêu chuẩn, bởi các yêu cầu xuất khẩu ngày càng được nâng cao.
Bên cạnh đó, vấn đề chi phí vận chuyển, logistics cũng là rào cản cho doanh nghiệp xuất khẩu trái cây.
“Đối với thị trường Trung Quốc ở ngay sát bên thì vận chuyển rất thuận lợi và nhanh chóng, còn nếu xuất khẩu qua những thị trường ở xa như EU, Mỹ... thì doanh nghiệp phải tính toán kỹ càng về giá cước vận tải, đặc biệt ở những thời điểm giá tăng cao đột ngột như vừa qua. Đồng thời, vận chuyển xa, thời gian kéo dài cũng ảnh hưởng tới sự tươi mới của rau quả”, bà Vy cho hay.
Thiên Trường (t/h)
