Sau Nghị quyết 42, Ngân hàng Nhà nước xử lý thêm được 138 nghìn tỷ đồng nợ xấu

Sáng nay 28/8, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã tổ chức Hội nghị sơ kết 1 năm triển khai Nghị quyết số 42/2017/QH14 và Quyết định số 1058/QĐ – TTg. Tại điểm cầu Hà Nội có sự tham gia của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng và các Phó thống đốc. Còn tại điểm cầu Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh, thành phố, có sự tham dự của đại diện Đoàn đại biểu Quốc hội tại địa phương, đại diện lãnh đạo UBND tỉnh, thành phố, các sở, ban ngành liên quan (Công an tỉnh, Sở Tài chính, Cơ quan Thuế, Sở Tư pháp, Sở Tài nguyên môi trường, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân).

Trải qua 1 năm triển khai áp dụng vào thực tiễn, Nghị quyết số 42/2017/QH14 của Quốc hội về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng và Đề án cơ cấu lại ban hành theo Quyết định số 1058/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã cho thấy được tính đúng đắn trong định hướng chính sách của Quốc hội và Chính phủ, những giải pháp tháo gỡ đã tạo ra triển vọng và niềm tin đối với hệ thống các tổ chức tín dụng và nhân dân trong việc xử lý một cách có hiệu quả nợ xấu trong nền kinh tế.

Đến cuối tháng 6/2018 tỷ lệ nợ xấu so với so với tổng nợ là 2,09%

Cụ thể, năng lực tài chính của các tổ chức tín dụng được củng cố, vốn điều lệ tăng nhanh dần qua các năm. Tính đến 30/6/2018, vốn điều lệ của toàn hệ thống ước đạt 519,01 nghìn tỷ đồng, tăng 1,3% so với cuối năm 2017, tăng 6,3% so với cuối năm 2016. Vốn chủ sở hữu của toàn hệ thống ước đạt 720,43 nghìn tỷ đồng, tăng 9,1% so với cuối năm 2017, tăng 21,1% so với cuối năm 2016.

Nhờ triển khai thực hiện đồng bộ các biện pháp kiểm soát, phòng ngừa nợ xấu mới phát sinh đã góp phần quan trọng nâng cao chất lượng tín dụng và giảm tỷ lệ nợ xấu của hệ thống các tổ chức tín dụng.

Nghị quyết 42 đã tạo điều kiện quan trọng góp phần trong việc xử lý nợ xấu tại các tổ chức tín dụng. Cụ thể đến cuối tháng 6/2018 tỷ lệ nợ xấu so với so với tổng nợ là 2,09%, giảm so với thời điểm 31/12/2016 (2,46%).

Tính riêng kết quả xử lý nợ xấu tại Nghị quyết 42, tính đến 30/6/2018, hệ thống tổ chức tín dụng đã xử lý được 138,29 nghìn tỷ đồng nợ xấu (không bao gồm 61,04 nghìn tỷ đồng dự phòng rủi ro để xử lý nợ xấu nội bảng). Trong đó, xử lý nợ xấu nội bảng là 70,23 nghìn tỷ đồng (chiếm 50,78%), xử lý các khoản nợ đang hạch toán ngoài bảng cân đối kế toán xác định theo Nghị quyết 42 là 21,59 nghìn tỷ đồng (chiếm 15,61%) và xử lý các khoản nợ xấu xác định theo Nghị quyết 42 đã bán cho VAMC được thanh toán bằng trái phiếu đặc biệt là 46,46 nghìn tỷ đồng (chiếm 33,59%).

Thông qua Nghị quyết 42 đã tạo động lực khuyến khích các tổ chức tín dụng bán nợ xấu cho VAMC theo giá trị thị trường.

Ông Nguyễn Tiến Đông, Chủ tịch Hội đồng thành viên VAMC cho biết, doanh số mua nợ thị trường của VAMC đến 15/8/2018 đạt 3.523 tỷ đồng, và đến nay đã thu hồi được 3.408 tỷ đồng, tương ứng với 98% tổng giá mua nợ của các khoản nợ đã mua theo giá trị thị trường. (Đối tượng và hoạt động mua, bán nợ xấu của VAMC cũng đã được mở rộng, VAMC được bán nợ xấu cho các tổ chức, cá nhân bao gồm cả pháp nhân không có chức năng kinh doanh mua, bán nợ).

Ngoài ra, Ông Du còn cho biết thêm, mặc dù công tác cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng  gắn với xử lý nợ xấu trong thời gian qua đã đạt được kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những khó khăn, vướng mắc, đòi hỏi sự chung sức, nỗ lực của toàn hệ thống chính trị, đặc biệt là sự hỗ trợ, phối hợp của các Bộ, ngành, địa phương.

Bên cạnh đó, việc triển khai Nghị quyết 42 trong thực tiễn còn gặp nhiều bất cập. Cụ thể, việc thực hiện nội dung liên quan đến việc hoàn trả tài sản bảo đảm là vật chứng trong vụ án hình sự sau khi đã hoàn tất các thủ tục xác minh chứng cứ; vấn đề liên quan đến thứ tự ưu tiên thanh toán khi xử lý tài sản bảo đảm và nghĩa vụ nộp thuế có ảnh hưởng đến việc thực hiện thủ tục sang tên cho người mua; công tác giữ gìn, đảm bảo an ninh trật tự và hỗ trợ các tổ chức tín dụng trong việc thu giữ tài sản bảo đảm của các khoản nợ xấu; vấn đề xử lý tài sản bảo đảm là dự án bất động sản còn dở dang. Ngoài ra những bất cập trong trường hợp đăng ký giao dịch bảo đảm thiếu chữ ký của bên thế chấp; quyền nhận thế chấp, đăng ký thế chấp quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất hình thành trong tương lai là tài sản bảo đảm cho các khoản nợ mà các cá nhân, tổ chức mua lại từ VAMC…

Các tổ chức tín dụng gặp khó khăn trong việc xác định tài sản bảo đảm nào đang tranh chấp, tài sản bảo đảm nào đang phải áp dụng biện pháp khẩn cấp, dẫn đến cách hiểu về tài sản tranh chấp giữa các cơ quan tố tụng tại nhiều nơi, nhiều cấp khác nhau gây khó khăn khi áp dụng các biện pháp xử lý tài sản theo Nghị quyết 42.

Do còn nhiều bật cập nên tại buổi Hội nghị đã có nhiều ý kiến được đề ra nhằm khắc phục những bất cập của trong Nghị quyết 42.

Cụ thể, Ngân hàng Nhà nước kiến nghị Thủ tướng Chính phủ trong thời gian tới chỉ đạo các Bộ, ngành và các đơn vị, tổ chức có liên quan cần tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa quá trình phân loại, sắp xếp các doanh nghiệp, trọng tâm là các DNNN, thực hiện tái cơ cấu, năng cao năng lực tài chính, năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp, tạo điều kiện để hệ thống các tổ chức tín dụng xử lý nợ xấu, lành mạnh hóa tài chính. Ngân hàng Nhà nước đề xuất Thủ tướng Chính phủ có văn bản gửi Tòa án nhân dân tối cao xem xét, phối hợp với Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Công an, Bộ Tư pháp (Tổng cục Thi hành án dân sự) sớm có văn bản chỉ đạo về việc hoàn trả các tài sản bảo đảm là vật chứng của vụ án hình sự sau khi đã hoàn tất các thủ tục xác minh chứng cứ quy định tại Nghị quyết 42. 

Còn đối với Bộ, ngành chủ quản hỗ trợ, chỉ đạo về định hướng cơ cấu lại từ các Tập đoàn/Tổng công ty Nhà nước đối với phương án cơ cấu của các tổ chức tín dụng phi ngân hàng yếu kém có chủ sở hữu/ cổ đông lớn là các Tập đoàn/Tổng công ty Nhà nước;

Đồng thời chỉ đạo các tập đoàn, công ty, đơn vị thành viên thực hiện nghĩa vụ trả nợ/nghĩa vụ bảo lãnh đối với các khoản vay mà các đơn vị đứng ra bảo lãnh cho các công ty con, công ty thành viên.

Ngoài ra, Bộ Tài chính cần sớm triển khai giải pháp xử lý các khoản nợ xấu liên quan đến nợ đọng xây dựng cơ bản có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước trung ương địa phương và nợ xấu của doanh nghiệp nhà nước, nợ xấu cho vay theo các chương trình dự án, chỉ định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, nợ được Chính phủ bảo lãnh; tiếp tục có văn bản chỉ đạo, hướng dẫn cơ quan thuế rõ ràng và cụ thể hơn để thực hiện đúng Nghị quyết 42 về thứ tự ưu tiên thanh toán khi xử lý tài sản bảo đảm và nghĩa vụ nộp thuế.

Bộ Công an xem xét ban hành văn bản chỉ đạo công an các cấp phối hợp với các cấp chính quyền địa phương tăng cường hơn nữa công tác giữ gìn, đảm bảo an ninh trật tự và hỗ trợ các tổ chức tín dụng trong trường hợp cần thiết khi thu giữ tài sản bảo đảm của các khoản nợ xấu; đặc biệt kiên quyết xử lý các cá nhân, tổ chức có hành vi chống đối, cản trở, đe dọa tính mạng, tinh thần của bên thu giữ tài sản để việc thu giữ tài sản bảo đảm được thành công.

Bộ Tài nguyên và môi trường sớm ban hành các quy định, hướng dẫn cụ thể để áp dụng thống nhất tại các địa phương về vấn đề xử lý tài sản bảo đảm là dự án bất động sản còn dở dang.

Đối với Bộ Tư pháp, xem xét có văn bản chỉ đạo Tổng cục Thi hành án dân sự xây dựng cơ chế, chính sách và hướng dẫn Cơ quan thi hành án các cấp thực hiện có hiệu quả các giải pháp của Nghị quyết 42. Bên cạnh đó, nghiên cứu, bổ sung hướng dẫn cụ thể về trường hợp đơn đăng ký giao dịch bảo đảm thiếu chữ ký của bên thế chấp.

UBND tỉnh, thành phố xem xét, chỉ đạo các đơn vị liên quan tiếp tục rà soát, có các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo tới các cấp chính quyền cơ sở (phường xã) để hướng dẫn thực hiện theo Nghị quyết 42 và phân công trách nhiệm hỗ trợ quá trình thực hiện phương án thu giữ tài sản bảo đảm.

Hằng Vương