Ngày 5/12, tại Hà Nội, Bộ Tài chính phối hợp với Tổ chức Hợp tác quốc tế Đức (GIZ) và Văn phòng Dịch vụ Dự án Liên Hợp Quốc (UNOPS) tổ chức Diễn đàn Kinh tế - Tài chính Việt Nam 2025 với chủ đề “Định vị Việt Nam trong bối cảnh mới và tầm nhìn chiến lược kinh tế - tài chính giai đoạn 2026 - 2030”.
Định vị mô hình tăng trưởng mới trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu
Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung nhấn mạnh: Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới, chịu ảnh hưởng trực tiếp từ căng thẳng thuế quan, xung đột địa chính trị và bất ổn an ninh leo thang kể từ tháng 4/2025.
Trong bối cảnh đó, Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Ông cho rằng, mô hình tăng trưởng mới cần sự cộng hưởng của toàn bộ hệ sinh thái kinh tế, trong đó Nhà nước đóng vai trò kiến tạo thông qua hạ tầng chiến lược và khung pháp lý minh bạch; khu vực tư nhân là động lực sáng tạo; còn FDI phải gắn với chuyển giao công nghệ và tiêu chuẩn quốc tế như ESG.
Thứ trưởng Trung cũng nhấn mạnh yêu cầu khai thác hiệu quả các cực tăng trưởng mới ở vùng, địa phương nhằm tạo “cú hích” mạnh hơn trong giai đoạn tới.
Ở góc nhìn chiến lược, ông Nguyễn Như Quỳnh, Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế tài chính nhận định, giai đoạn 2026–2030 là bước chuyển về chất chứ không chỉ là tiếp nối thời gian. Việt Nam đã phục hồi mạnh sau đại dịch, xuất khẩu và dịch vụ bứt phá, nông nghiệp ổn định, môi trường vĩ mô vững chắc. Song những thách thức dài hạn vẫn hiện hữu: Năng suất thấp, mô hình tăng trưởng dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực, dân số già hóa nhanh và các điểm nghẽn trong thể chế, hạ tầng, nhân lực. Theo ông, nếu muốn hướng tới tăng trưởng hai con số, các cấu phần của nền kinh tế phải tạo ra bước nhảy vọt thực chất.
Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) Nguyễn Bá Hùng cho biết, ADB đã hạ dự báo tăng trưởng chung của châu Á, nhưng Việt Nam vẫn duy trì mức tăng cao hiếm hoi trong khu vực.
Kỳ vọng bước nhảy vọt nhờ cải cách thể chế
Đại diện IMF tại Việt Nam Jochen Schmittmann đánh giá, Việt Nam có sức chống chịu đáng kể: Tăng trưởng 9 tháng năm 2025 đạt 7,85%, đầu tư và tiêu dùng phục hồi mạnh, xuất khẩu tăng hơn 18%. Tuy vậy, Việt Nam đang đối mặt với hai áp lực dài hạn: Tăng trưởng chậm dần khi thu nhập nâng lên và lợi thế dân số vàng suy giảm. Lực lượng lao động tăng chậm khiến năng suất trở thành yếu tố quyết định.
IMF khuyến nghị: Việt Nam duy trì khuôn khổ tài khóa trung hạn thận trọng, sử dụng hợp lý dư địa tài khóa cho đầu tư và an sinh khi cần; theo dõi sát rủi ro lạm phát trong bối cảnh dư địa nới lỏng tiền tệ đã thu hẹp. Tổ chức này cũng lưu ý: Việt Nam cần hiện đại hóa chính sách tiền tệ, phát triển thị trường vốn, tăng cường đệm vốn ngân hàng và chuẩn bị sẵn cho các kịch bản rủi ro.
Theo TS. Schmittmann, với quyết tâm cải cách và định hướng chiến lược rõ ràng, Việt Nam hoàn toàn có khả năng duy trì đà tăng trưởng mạnh trong trung hạn. Ông nhấn mạnh, động lực tăng trưởng quan trọng nhất trong giai đoạn tới sẽ đến từ khả năng thực thi cải cách và tận dụng quá trình tái cấu trúc nền kinh tế trong bối cảnh mới.
Hậu Thạch (t/h)
