Tiếp tục triển khai có hiệu quả công tác chống khai thác IUU
Sáng 19/6, Ban chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) tổ chức hội nghị triển khai các biện pháp cấp bách chống khai thác IUU. Hội nghị được kết nối trực tuyến tới điểm cầu các bộ, ngành và các địa phương ven biển trên cả nước. Tham dự tại điểm cầu tỉnh Thanh Hoá có đại diện lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường và các sở, ngành, địa phương.
Sau gần 8 năm (kể từ ngày 23/10/2017) thực hiện chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC), thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW, ngày 10/4/2024 của Ban Bí thư, Nghị quyết số 52/NQ-CP, ngày 22/4/2024 của Chính phủ, các ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác IUU và các khuyến nghị của EC qua các đợt thanh tra... Đến nay, công tác chống khai thác IUU đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận, như: Hoàn thiện khung pháp lý; lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS); xây dựng cơ sở dữ liệu nghề cá Quốc gia ...
Trong đó, công tác thực thi pháp luật, xử lý các hành vi khai thác IUU đã có những kết quả chuyển biến đáng kể. Việc xử phạt các hành vi vi phạm khai thác IUU, đặc biệt là xử lý các hành vi vi phạm về ngắt kết nối VMS, khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài tiếp tục được tăng cường hơn trước.
Tại hội nghị, đại diện lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương đã trao đổi về một số tồn tại, hạn chế trong việc thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU; đồng thời thảo luận, đề xuất các giải pháp tiếp tục thực hiện trong thời gian tới, như: Đẩy mạnh truyền thông, tuyên truyền về các quy định khai thác thủy sản, hoàn thành công tác quản lý đội tàu, dứt điểm xử lý tàu cá “3 không”; mở chiến dịch cao điểm tuần tra, kiểm tra quyết liệt xử lí các hành vi khai thác vi phạm quy định...
Kết luận hội nghị, Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác IUU đề nghị các bộ, ngành, địa phương tiếp tục triển khai có hiệu quả công tác chống khai thác IUU để hoàn thiện các chỉ tiêu về đăng ký tàu cá, ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm quy định; giải quyết dứt điểm các tồn tại, hạn chế theo khuyến nghị của EC, thực hiện mục tiêu “gỡ thẻ vàng” theo chỉ đạo của Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Bộ Nông nghiệp và Môi trường.
Các lực lượng chức năng cần tăng cường quản lý chủ tàu cá và kiểm tra, kiểm soát, giám sát hoạt động tàu cá trên biển, tàu cá ra vào cảng và quyết liệt xử lý các trường hợp tàu vi phạm bảo đảm theo quy định chống khai thác IUU.
Chuyển biến trong chống khai thác IUU tại Thanh Hóa
Tại Thanh Hóa, với 102km bờ biển, vùng biển rộng khoảng 23.000km2, có 6 cửa lạch, 1 cảng cá chỉ định cùng nhiều cảng cá địa phương, bến đậu, bãi ngang ven biển thuận lợi cho tàu cá hành nghề, neo đậu. Khu vực biên giới biển của tỉnh có 43 xã, phường thuộc 6 huyện, thị xã, thành phố; với gần 7 nghìn tàu cá đang hoạt động, thu hút trên 24 nghìn lao động trực tiếp.
Hiện, tỉnh có 6.683 tàu, thuyền, trong đó tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên là 1.112 chiếc. Để khắc phục tình trạng tàu cá “3 không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không cấp phép), Chi cục Thủy sản Thanh Hóa, Ban Quản lý Cảng cá Thanh Hóa đã phân công cán bộ phụ trách đến từng hộ, từng chủ tàu để hướng dẫn thực hiện các thủ tục giấy tờ theo quy định.
Đồng thời, phối hợp với lực lượng biên phòng, cảnh sát giao thông đường thủy tăng cường tuần tra, kiểm soát hoạt động khai thác hải sản trên biển, cửa lạch, bãi ngang, cảng cá vừa để tuyên truyền công tác chống khai thác IUU vừa xử lý, phát hiện những trường hợp vi phạm.
Thời gian qua, mặc dù đã có nhiều chuyển biến tích cực về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), song một số tàu cá trên địa bàn tỉnh cũng như của các địa phương khác vẫn còn tình trạng không đảm bảo thủ tục, giấy tờ; không bật thiết bị giám sát hành trình, không duy trì đúng tần số liên lạc; khai thác sai vùng, trái tuyến; không ghi nhật ký khai thác, không cập cảng đúng quy định; không có bảo hiểm thuyền viên,... ảnh hưởng không nhỏ đến ngành khai thác thủy sản và hình ảnh quốc gia.
Trước thực trạng đó và trên cơ sở quán triệt sâu sắc các văn bản chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa, Bộ đội Biên phòng Tỉnh đã nỗ lực, quyết tâm, quyết liệt cùng hệ thống chính trị và toàn dân triển khai đồng bộ, toàn diện nhiều chủ trương, giải pháp đấu tranh chống khai thác IUU đạt được nhiều kết quả quan trọng.
Trong năm 2024, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh đã ban hành 1 nghị quyết, 3 kế hoạch, 15 công văn và 28 công điện về chống khai thác IUU; tổ chức tuyên truyền 115 buổi/2.998 lượt người, treo 36 băng rôn, xây dựng 8 chuyên mục phát trên Đài Phát thanh và Truyền hình Thanh Hóa, phát trên hệ thống truyền thanh cấp xã 228 lần, cấp phát 3.000 tờ rơi, tờ gấp về 14 hành vi vi phạm khai thác IUU.
Cùng với đó, thành lập 2 tổ công tác chuyên biệt, điều động 35 cán bộ cơ quan và các đơn vị tuyến núi tăng cường cho các đơn vị tuyến biển; chỉ đạo 6 đơn vị tuyến biển thành lập các tổ chuyên biệt, bố trí 8 tổ tuần tra, bao gồm 123 đồng chí, 21 tàu, xuồng tuần tra, kiểm soát, chốt chặn xử lý các trường hợp vi phạm khai thác IUU tại các cửa sông, khu vực trọng điểm trên biển; cử lực lượng tham gia tổ công tác liên ngành do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì điều tra, xử lý tàu cá của tỉnh khai thác, neo đậu ở tỉnh ngoài vi phạm khai thác IUU. Riêng các phòng nghiệp vụ, đơn vị thuộc Bộ đội Biên phòng tỉnh còn tổ chức 568 lượt phương tiện, 2.688 lượt cán bộ, chiến sĩ tuần tra, kiểm tra, kiểm soát 2.526 tàu cá/15.156 lao động; phát hiện, điều tra, xử lý 111 vụ, 122 đối tượng và 115 phương tiện vi phạm...
Tuy nhiên, do số lượng tàu cá lớn trong khi nguồn hải sản tại các ngư trường truyền thống ngày càng suy giảm đã, đang là một trong những nguyên nhân dẫn đến vi phạm IUU ngày càng phức tạp. Tận dụng bờ biển dài, có nhiều cửa lạch, bãi ngang,... khó kiểm soát, một số tàu cá vẫn sử dụng các thủ đoạn, như: lợi dụng đêm tối, mưa gió xuất bến đi khai thác nhưng không trình báo, sử dụng biển số giả, che giấu một phần biển số,… nhằm trốn tránh sự kiểm tra, kiểm soát của lực lượng chức năng.
Với mục tiêu xây dựng nghề cá bền vững, có trách nhiệm, tuân thủ luật pháp quốc tế và chung tay cùng cả nước gỡ “thẻ vàng” của EC, tỉnh Thanh Hóa đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương và đơn vị đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức để cộng đồng ngư dân chấp hành.
Từ đầu năm 2025 đến nay, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã thành lập đoàn công tác tổ chức 3 đợt kiểm tra về chống khai thác IUU và phối hợp với các lực lượng chức năng tuần tra, kiểm soát trên biển, các cửa lạch, tại cảng cá. Các đoàn kiểm tra đã phát hiện, lập biên bản xử lý vi phạm 79 trường hợp với tổng số tiền xử phạt hơn 880 triệu đồng. Đồng thời, triển khai thực hiện nghiêm việc giám sát hoạt động tàu cá thông qua hệ thống VMS, giám sát sản lượng thuỷ sản khai thác, quản lý tàu cá...
Những nỗ lực và thành quả bước đầu của tỉnh sẽ góp phần quan trọng cùng cả nước gỡ “thẻ vàng” IUU và phát triển hiệu quả, bền vững ngành thủy sản.
Lê Nam
