Theo đó, các hộ kinh doanh có doanh thu dưới ngưỡng 1 tỷ đồng/năm được tạm miễn, nhưng khuyến khích chủ động chuyển đổi. Từ đầu năm sau, phương pháp tính thuế khoán sẽ bãi bỏ, thay hoàn toàn bằng kê khai từ doanh thu thực tế.
Từ 1/7/2025, nước ta chính thức áp dụng quy định mọi giao dịch mua hàng hóa, dịch vụ, kể cả dưới 20 triệu đồng (mức ngưỡng được miễn trước đây) nếu không có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt sẽ không được khấu trừ thuế GTGT.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, thay vì nỗ lực chuyển đổi, một số hộ kinh doanh và tiểu thương lại né luật bằng cách "chỉ nhận tiền mặt" hoặc để nếu khách hàng chuyển khoản phải thêm cả tiền thuế VAT. Hành vi này đang tác động xấu đến tính minh bạch tài chính, vô hiệu hóa chiến lược phát triển kinh tế số và tạo nên "vùng tối" cho gian lận và thất thu thuế Nhà nước. Hành vi này đang phản ánh một tâm lý phổ biến ngại thay đổi, sợ minh bạch, và mong muốn “né thuế” bằng cách quay về phương thức thanh toán truyền thống.
Trước ngưỡng chuyển đổi của Luật Thuế GTGT mới, tại một số quán cà phê, nhà hàng, quán bán đồ ăn hay tiệm tạp hóa… mã QR vẫn được đặt trên quầy để khách hàng thuận tiện trong thanh toán. Thế nhưng, chủ một số tiệm tạp hóa nhỏ có khuyến khích khách “ưu tiên nhận tiền mặt”.
Như tại một quán ăn nhỏ đầu ngõ 118 Nguyễn Khánh Toàn, phường Quan Hoa, quận Cầu Giấy, Hà Nội, một suất bánh đa trộn tại đây có giá 30.000 đồng. Mới đây, khi khách thanh toán tiền, chủ hàng nói: “Ưu tiên nhận tiền mặt nhé”. Nếu khách có tiền mặt thì thanh toán giá 30.000 đồng, còn nếu khách chuyển khoản sẽ phải chuyển 33.000 đồng cho 1 suất ăn, 65.000 đồng cho 2 suất ăn”. Điều đáng nói là thông báo này chỉ được biết khi khách ăn xong và ra thanh toán, điều này khiến nhiều khách bất ngờ.
Sau đó, chủ hàng còn nói thêm: “Sau đi ăn nhớ mang tiền mặt nhé”.
Tại một cửa hàng thời trang trong khu chợ Thành Công, quận Ba Đình, Hà Nội khi chọn xong một số bộ đồ quần áo cho gia đình, chị N.T.M cầm điện thoại hỏi mã chuyển khoản, thì bà chủ cửa hàng lắc đầu: "không nhận chuyển khoản, em tiền mặt giúp chị".
Hay một cửa hàng trên con phố Hàng Hành, phường Hàng Trống, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, tấm biển “Nhà hàng không nhận chuyển khoản, xin cảm ơn” được treo trước cửa quán ăn điểm tâm.
Cũng theo ghi nhận qua các trang mạng xã hội, nhiều người dùng chia sẻ về thực trạng một số hàng quán có thông báo chỉ nhận tiền mặt. Nhiều người tiêu dùng cảm thấy hơi bất tiện thì thời gian qua đã quen với việc chuyển khoản, không chi tiêu tiền mặt. 
Trao đổi với báo chí, ông Lê Văn Tuấn, Giám đốc công ty TNHH Kế toán Thuế Keytas nhận định, với trường hợp các cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống không nhận thanh toán bằng chuyển khoản mà chỉ nhận tiền mặt, rất khó lòng hoạt động lâu dài.
Lý do được ông Tuấn đưa ra: “Người dân từ vài năm trở lại đã quen với việc dùng các ứng dụng thanh toán. Việc nhà hàng quán ăn buộc khách phải thay đổi thói quen, hành vi khiến người tiêu dùng không thoải mái. Những cơ sở bị người dân phản ánh lên mạng xã hội, rất dễ bị chú ý. Hành vi này xảy ra, cơ quan thuế sẽ truy thu và bị truy tố bởi đây là cố tình trốn thuế chứ không phải vô ý”.
Theo ông Tuấn, các tiểu thương, chủ hộ kinh doanh ăn uống cần hiểu rõ bản chất vấn đề để tuân thủ. Đa phần các tiểu thương, chủ hộ kinh doanh cho rằng doanh thu phát sinh bằng chuyển khoản vào tài khoản cá nhân mới phải thực hiện nghĩa vụ đóng thuế. Trường hợp thu tiền mặt có thể trốn thuế, hoặc kê khai doanh thu thấp hơn thực tế sẽ không ai biết.
Ông Tuấn cho rằng, đây là sự nhầm lẫn nguy hiểm bởi nghĩa vụ thuế xảy ra trên tổng doanh thu. Ngoài ra, các hộ kinh doanh cần hiểu, có 2 phần thuế (thuế giá trị gia tăng khoảng 3% với cơ sở ăn uống, dịch vụ khác khoảng 5%) và thuế thu nhập cá nhân 1,5%.
Trong đó, thuế giá trị gia tăng sẽ tính vào giá bán và người tiêu dùng là đối tượng phải chịu mức thuế này. Bởi vậy, giá cả mặt hàng ăn uống xảy ra tình trạng tăng giá nhẹ.
Với trường hợp người bán hàng muốn né thuế bằng cách yêu cầu khách chuyển khoản không ghi nội dung có ký tự "mua bán", "thanh toán", "đặt cọc", ông Tuấn phân tích, đây cũng là nhận định sai lầm. Bởi cho dù thao tác chuyển khoản với nội dung ghi gì chăng nữa, cơ quan thuế vẫn biết đó là nguồn thu bán hàng bởi có các biện pháp nghiệp vụ để xác minh.
"Nếu người nộp thuế không giải trình được các khoản tiền nhận về dù nội dung ghi thế nào chăng nữa vẫn là dòng tiền kinh doanh, cơ quan chức năng có cơ sở nghi là trốn thuế", ông Tuấn nói thêm.
Thu Trang
