Vụ điểm thi THPT cao bất thường ở Sơn La: 'Phát lộ' nhiều sai phạm nghiêm trọng

Trước đó, đêm 21/7, ông Mai Văn Trinh - Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng giáo dục (Bộ Giáo dục và Đào tạo) đã thông tin kết quả kiểm tra ban đầu của Tổ công tác cho thấy đã có một số sai phạm quy chế thi, đặc biệt ở khâu chấm thi. Trong đó, có dấu hiệu can thiệp làm thay đổi kết quả điểm thi của các thí sinh ở Sơn La.

Ông Mai Văn Trinh - Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, Bộ Giáo dục và Đào tạo

Như đã phản ánh, không ít phụ huynh, học sinh tham gia kỳ thi trung học phổ thông quốc gia năm 2018 tại Sơn La bày tỏ sự bức xúc và đặt nhiều dấu hỏi nghi ngờ về việc có không ít thí sinh học lực “nhàng nhàng” lại đạt điểm cao chót vót.

Đáng chú ý, có không ít thí sinh vào diện đạt điểm thi bất thường lại rơi vào một số người được cho là “ông to bà lớn” tại Sơn La.

Buổi họp báo công bố kết quả kiểm tra điểm thi bất thường tại Sơn La

Trên cơ sở kết quả rà soát dữ liệu điểm thi Trung học phổ thông quốc gia năm 2018 của tỉnh Sơn La và tiếp nhận thông tin phản ánh trong dư luận xã hội, ngày 18/7/2018, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có Công văn số 2985/BGDĐT-QLCL yêu cầu Ban Chỉ đạo thi Trung học phổ thông tỉnh Sơn La kiểm tra, rà soát toàn bộ các khâu của kỳ thi và báo cáo bằng văn bản về Ban Chỉ đạo thi Quốc gia trước ngày 22/7/2018.

Cũng ngay trong ngày 18/7/2018, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ký ban hành Quyết định số 2633/QĐ-BGDĐT về việc thành lập Tổ Công tác của Ban Chỉ đạo thi Trung học phổ thông Quốc gia và tuyển sinh đại học hệ chính quy, tuyển sinh cao đẳng, trung cấp nhóm ngành đào tạo giáo viên hệ chính quy năm 2018 tiến hành việc kiểm tra, rà soát, xác minh dấu hiệu bất thường về kết quả thi tại Hội đồng thi Sở Giáo dục và Đào tạo Sơn La.

Bằng các biện pháp chuyên môn, nghiệp vụ, Tổ công tác đã phát hiện những sai phạm Quy chế thi tại Hội đồng thi Sở Giáo dục và Đào tạo Sơn La như sau:

- Sao dữ liệu ảnh bài thi trắc nghiệm đã quét ra đĩa CD không đúng thẩm quyền và tự ý đem ra khỏi khu vực bảo quản bài thi, chưa biết đem đi đâu và ai cho phép.

- Tổ chức quản lý khu vực chấm thi trắc nghiệm lỏng lẻo, không đúng quy định: phòng lưu giữ bài thi, tài liệu thi không có niêm phong; khóa phòng lưu giữ bài thi, tài liệu thi không đúng quy định; các thùng đựng Phiếu trả lời trắc nghiệm niêm phong không đúng quy định.

- Quy trình nghiệp vụ chấm thi trắc nghiệm không đúng quy định.

- Máy tính dùng chấm thi không được niêm phong; tại thời điểm kiểm tra, máy tính này đang được sử dụng bình thường tại phòng làm việc của chuyên viên Phòng Khảo thí và Quản lý chất lượng, Sở Giáo dục và Đào tạo Sơn La.

- Một số phiếu trả lời trắc nghiệm của các thí sinh có dấu hiệu bị sửa chữa.

- Việc bàn giao bài thi giữa các Điểm thi với Hội đồng thi Sở Giáo dục và Đào tạo, việc bảo quản bài thi trắc nghiệm tại Hội đồng thi, việc bàn giao bài thi giữa Ban thư ký với Ban làm phách không đảm bảo quy định.

Căn cứ thực tế và theo quy chế, Tổ công tác đã tiến hành các bước xử lý phù hợp. Cụ thể là:

Với các bài thi môn Ngữ văn: Đã đối chiếu điểm thi trên bài thi của tất cả các thí sinh với biểu kết quả chấm thi được in ra từ phần mềm hỗ trợ chấm (điểm đã nhập vào máy).

Kết quả sau khi đối chiếu, cơ bản điểm ghi trên bài thi môn Ngữ văn với điểm trên máy tính giống nhau.

Tuy nhiên, 17 bài thi có sự khác nhau giữa điểm ghi trên bài thi và điểm đã nhập vào máy (chênh lệch từ 0,25 đến 2,0 điểm). Tổ công tác yêu cầu Hội đồng thi Sở Giáo dục và Đào tạo Sơn La như sau:

Rà soát, đối chiếu:

- Sửa chữa lại sai sót về việc nhập điểm của 17 bài thi môn Ngữ văn nói trên;

- Tiếp tục rà soát biểu điểm đã công bố toàn bộ điểm môn Ngữ văn với kết quả trên từng bài thi. Nếu có sai sót, đề nghị cập nhật sửa chữa và thông báo cho thí sinh được biết.

Tổ chức chấm thẩm định:

Ngày 20/7/2018, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Quyết định số 2651/QĐ-BGDĐT về việc thành lập Hội đồng chấm thẩm định bài thi Kỳ thi Trung học phổ thông Quốc gia năm 2018.

Hội đồng chấm thẩm định đã tiến hành chấm thẩm định 110 bài thi môn Ngữ văn nghi vấn có dấu hiệu điểm cao bất thường theo quy định của quy chế thi.

Kết quả chấm thẩm định cho thấy có 12 bài thi có điểm thấp hơn so với chấm lần đầu từ 1,0 điểm trở lên; trong đó có 01 bài có điểm thấp hơn 4,5 điểm so với chấm lần đầu.

Với các bài thi trắc nghiệm:

Các cơ quan chức năng của Bộ Công an, Công an tỉnh Sơn La đã chủ trì phối hợp với Tổ công tác kiểm tra, xác minh, làm rõ các sai phạm.

Bước đầu cho thấy có dấu hiệu vi phạm quy chế thi, nhất là ở khâu chấm thi; cụ thể là có dấu hiệu sửa bài thi môn trắc nghiệm của một số thí sinh (sửa Phiếu trả lời trắc nghiệm).

Bằng các biện pháp nghiệp vụ, đã phân tích, cho thấy ảnh bài thi trắc nghiệm đã bị xóa và ảnh bài thi trắc nghiệm để xuất ra dữ liệu gửi về Bộ Giáo dục và Đào tạo để chấm bài là hoàn toàn giống nhau.

Từ thực trạng nói trên, thực hiện Quy chế thi Trung học phổ thông Quốc gia năm 2018, Tổ công tác đề xuất phương án xử lí kết quả thi tại Hội đồng thi Sở Giáo dục và Đào tạo Sơn La như sau:

Với môn Ngữ văn, căn cứ theo Quy chế, Hội đồng chấm thẩm định quyết định:

- Sử dụng kết quả chấm thẩm định của 110 bài thi môn Ngữ văn để thay thế cho kết quả chấm các bài thi này do Hội đồng thi Sở Giáo dục và Đào tạo Sơn La đã công bố ngày 11/7/2018;

- Kết quả chấm thẩm định của 110 bài này được sử dụng để xét công nhận tốt nghiệp trung học phổ thông và xét tuyển sinh đại học, cao đẳng, trung cấp năm 2018 theo quy chế;

- Hội đồng thi Sở Giáo dục và Đào tạo Sơn La có trách nhiệm thông báo kết quả chấm thẩm định cho các thí sinh được biết.

Với các bài thi trắc nghiệm:

- Tạm thời vẫn công nhận kết quả thi các môn trắc nghiệm của các thí sinh đã được công bố ngày 11/7/2018;

- Kết quả này tạm thời vẫn được sử dụng để xét công nhận tốt nghiệp trung học phổ thông và xét tuyển sinh đại học, cao đẳng sư phạm, trung cấp sư phạm năm 2018 theo quy chế;

- Cơ quan chức năng tiếp tục điều tra, thực hiện các biện pháp nghiệp vụ để xác định dấu hiệu sai phạm sửa bài thi trắc nghiệm của một số thí sinh;

- Khi có kết quả điều tra, sẽ xử lí kết quả thi của các thí sinh liên quan theo quy chế. Kết quả đó sẽ là kết quả thi chính thức của các thí sinh trong kỳ thi Trung học phổ thông quốc gia năm 2018.

Theo Quy chế thi Trung học phổ thông và xét công nhận tốt nghiệp Trung học phổ thông hiện hành, quy trình tổ chức rất chặt chẽ, khoa học với những hướng dẫn cụ thể.

Tuy nhiên, tính nghiêm túc, trung thực, độ tin cậy của kết quả thi chỉ đạt được nếu trong mỗi khâu của quá trình tổ chức thi mỗi cá nhân phải thực hiện nghiêm túc quy chế thi. 

Những sai phạm tại Hội đồng thi Sở Giáo dục và Đào tạo Sơn La đã vi phạm nghiêm trọng quy chế thi. Bộ Giáo dục và Đào tạo kiên quyết chỉ đạo xử lý nghiêm các cá nhân, tập thể vi phạm, theo quy định để đảm bảo kỷ cương, nghiêm túc của kỳ thi Trung học phổ thông quốc gia.

Qua xác minh ban đầu cho thấy những người liên quan đến các sai phạm Quy chế thi Trung học phổ thông Quốc gia là các ông/bà:

- Ông Trần Xuân Yến - Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Sơn La, Ủy viên Ban Chỉ đạo thi, Phó Chủ tịch Hội đồng thi, Phó Trưởng ban thường trực Ban Chấm thi, Tổ trưởng Tổ chấm thi trắc nghiệm;

- Bà Nguyễn Thị Hồng Nga - Chuyên viên phòng Khảo thí và Quản lý chất lượng, Sở Giáo dục và Đào tạo Sơn La, Thư ký Ban chỉ đạo, Uỷ viên Tổ chấm thi trắc nghiệm;

- Cầm Thị Bun Sọn - Phó Trưởng phòng Chính trị Tư tưởng, Ủy viên Tổ chấm thi trắc nghiệm;

- Đặng Hữu Thủy - Phó Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Tô Hiệu, Ủy viên Tổ chấm trắc nghiệm ;

- Ông Lò Văn Huynh - Phó Trưởng phòng Khảo thí Quản lý chất lượng giáo dục, Sở Giáo dục và Đào tạo Sơn La, Ủy viên Ban Chỉ đạo, Ủy viên Hội đồng thi, Trưởng ban Thư ký.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng cơ quan Công an đang tích cực điều tra, xác minh, làm rõ, củng cố hồ sơ để xử lí các cá nhân liên quan theo quy định. Ngay khi có kết quả điều tra, sẽ thông tin cho các cơ quan truyền thông.

Từ những sai phạm tại Hội đồng thi Sở Giáo dục và Đào tạo Sơn La và một số địa phương khác cho thấy mặc dù quy trình tổ chức thi chặt chẽ nhưng việc triển khai thực hiện tại các địa phương với những con người cụ thể là rất quan trọng, có tính chất quyết định đến tính nghiêm túc, độ tin cậy của kỳ thi.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng các địa phương sẽ tiếp tục rà soát một cách nghiêm túc, trung thực để kịp thời xử lý các sai phạm (nếu có) và rút kinh nghiệm để tổ chức tốt hơn các kỳ thi tiếp theo.

Rà soát nghiêm túc, bất kể thí sinh đó là con của ai

Trước câu hỏi của báo chí về thông tin nhiều thí sinh điểm cao bất thường là con của lãnh đạo, ông Mai Văn Trinh khẳng định: “Quan điểm chỉ đạo của Bộ trưởng là khi xác minh làm rõ sai phạm, không đặt thí sinh là con đối tượng nào, ứng xử như nhau giữa các thí sinh.

Tôi không bị áp lực nào hết. Trên cơ sở cách tiếp cận như thế, có kết quả xác minh, có thí sinh nào Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ không bị chi phối bởi thí sinh đó là con ai”.

Trả lời báo chí về cảm xúc sau những ngày rà soát, xác minh điểm thi bất thường tại Sơn La, ông Mai Văn Trinh cho biết: "Tôi rất buồn. Sự việc ở Sơn La là bất thường, hành vi xấu xí nhưng tổng kỳ thi ở các địa phương là tốt. Tôi đã 5 đêm mất ngủ, 2 đêm chập chờn. Chúng ta không dung túng sai phạm nhưng phải tìm ra sai phạm ở đâu, rút ra bài học kinh nghiệm, cải tiến về mặt kỹ thuật.

Đề xuất có lắp camera trong phòng thi không, chúng tôi sẽ cân nhắc để đưa vào quy chế cứng. Với 5 cán bộ tham gia làm sai phạm, thì chúng tôi kiên quyết xử lý nghiêm. Các đồng chí yên tâm, chúng tôi sẽ làm đến cùng để trả lời công bằng cho thí sinh”.

Nhiều phóng viên cũng đặt câu hỏi, trước dấu hiệu điểm thi cao bất thường, Bộ có cho phép các trường có thi sinh nằm trong diện nghi ngờ thì các trường đại học có thí sinh đăng ký vào trường có quyền tổ chức kiểm tra đầu vào hay không?

Ông Mai Văn Trinh khẳng định: “Các trường có quyền đề xuất kiểm tra đầu vào để đảm bảo chất lượng đầu vào thí sinh của trường mình. 

Tổ công tác chỉ tổ chức chấm thẩm định 110 bài thi Ngữ văn. Thời điểm này chúng tôi không chưa đủ căn cứ để chấm thẩm định môn trác nghiệm. Và để đảm bảo quyền lợi cho thí sinh, chúng tôi tạm thời sử dụng kết quẩ bài thi trắc nghiệm đã được công bố”.

Sai ở đâu xử lý ở đó

Tại buổi họp báo, ông Phạm Văn Thủy, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Sơn La, Chủ tịch Hội đồng thi Sở Giáo dục tỉnh Sơn La cho hay, tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với đoàn công tác của Bộ trong rà soát.

Về trách nhiệm của địa phương và người đứng đầu hội đồng thi, ông Phạm Văn Thủy khẳng định: “Trước hết tỉnh đề nghị Sở Giáo dục và các ngành có liên quan xử lý triệt để vấn đề, không bao che, không có ngoại lệ, lỗi ở đâu thì xử lý đến đó, sai ở đâu thì sửa ở đó. Lãnh đạo tỉnh quyết liệt làm việc này.

Chúng tôi sẽ đẩy mạnh công tác quản lý, chỉ đạo cơ quan chức năng làm rõ trách nhiệm của từng cấp, từng người, coi đây là kinh nghiệm để năm tới làm thi tốt hơn”.

Đáng chú ý, buổi họp báo không có sự tham gia của Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Sơn La - ông Hoàng Tiến Đức.

Vụ việc xác định như thế này thì trách nhiệm của lãnh đạo Sở Giáo dục Đào tạo và lãnh đạo tỉnh Sơn La như thế nào? Hơn nữa, trước đó Giám đốc Sở Sơn La nói gì về việc trước đó đã khẳng định là kỳ thi nghiêm túc?

Về việc này ông Mai Văn Trinh cho biết, do có việc đột xuất nên lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo Sơn La không dự được buổi họp báo.

Ngoài ra, ông Tống Duy Hiến - Phó Chánh thanh tra Bộ giáo dục và Đào tạo thông tin: Bộ điều 2 cộng tác thanh tra từ Đại học Xây dựng đến thanh tra quy trình chấm thi ở Sơn La.

Người này có trách nhiệm giám sát việc thực hiên chức trách nhiệm vụ của ban chấm thi. Còn trực tiếp làm việc ở khu vực chấm thi trắc nghiệm là thanh tra Sở.

Tổ công tác đã yêu cầu 3 cán bộ này giải trình, hiện chưa phát hiện được họ làm sai hay làm chưa hết trách nhiệm.

Bảo Ngọc T/h