Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thấp do công tác quản lý dự án còn nhiều bất cập

Trong những tháng đầu năm 2022, giá nguyên vật liệu xây dựng tăng đột biến đã ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch đầu tư công, có tình trạng nhà thầu thi công cầm chừng để chờ giá vật liệu hạ nhiệt hoặc chuyển sang tìm kiếm công việc tại các dự án FDI, gây thiếu nhân công thực hiện các dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia.

Hà Nam là một trong những địa phương có tỷ lệ giải ngân đầu tư công thấp hơn mức bình quân chung của cả nước. Tỉnh có quyết tâm rất lớn để giải ngân hết vốn kế hoạch được giao. Tuy nhiên, trong thực hiện, vẫn còn rất nhiều khó khăn, vướng mắc.

Trong đó, nổi bật là quy trình, thủ tục, thời gian thực hiện tái định cư, giải phóng mặt bằng. Theo ông Hoàng Văn Long, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hà Nam, muốn giải phóng mặt bằng dự án gốc, phải thực hiện tái định cư. Tuy nhiên, thực hiện tái định cư từng dự án mất rất nhiều thời gian, trình tự thủ tục cũng như 1 dự án đầu tư. Quá trình kiểm kê, thông báo, thu hồi đất cũng rất mất thời gian, nếu phải cưỡng chế mất khoảng 1 năm.

Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nam, ông Nguyễn Quang Huy cũng cho biết, lập quy hoạch 1 khu nhỏ có 6 ha cũng phải mất 45 ngày xin ý kiến cộng đồng dân cư. Trong khi đó, ở địa phương có những khu tái định cư gắn liền với khu dân cư, thôn, xóm, nhiều trường hợp lấy ý kiến chỉ 2 - 3 ngày là xong. Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nam đề xuất sửa thời gian này, khi đạt đồng thuận theo quy định là được.

Ông Đỗ Thành Trung, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp kinh tế quốc dân, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, như trường hợp của Hà Nam, vướng mắc liên quan chủ yếu đến lĩnh vực chuyên ngành về đất đai, môi trường, xây dựng, giao thông, kiến trúc, thẩm định ở các bộ chuyên ngành… Ví dụ như: vướng giải phóng mặt bằng, Tỉnh đề xuất làm dự án tái định cư riêng cho nhiều dự án đầu tư công, nhưng theo Luật Đất đai không được làm với dự án nhóm B, C…

Để kịp thời có các giải pháp quyết liệt, hiệu quả nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công năm 2022, mới đây, tại Công văn số 727/TTg-KTTH ngày 16/08/2022, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính giao 6 Tổ công tác được thành lập theo Quyết định số 548/QĐ-TTg ngày 02/05/2022 của Thủ tướng Chính phủ tiếp tục kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2022 tại 41 bộ, cơ quan Trung ương và 18 địa phương có kết quả giải ngân đến ngày 31/07/2022 dưới mức trung bình của cả nước (34,47%).

Như vậy, chỉ còn 7 ngày nữa là 6 tổ công tác phải báo cáo Thủ tướng tình hình, tiến độ, vướng mắc, giải pháp tháo gỡ và hướng xử lý đối với giải ngân vốn đầu tư công chậm.

Bên cạnh chủ động khắc phục những nguyên nhân chủ quan, từ nâng cao năng lực công tác chuẩn bị dự án, năng lực các bên liên quan, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho rằng cần tháo gỡ những vướng mắc về thủ tục, trình tự. Địa phương vướng ở đâu trao đổi trực tiếp với các bộ và Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Trong phạm vi thẩm quyền giải quyết được ngay, các bộ ngành xắn tay cùng địa phương giải quyết. Vấn đề gì liên quan sửa đổi chính sách, thể chế thì cần tiếp thu, nghiên cứu trong quá trình sửa đổi pháp luật.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, để thúc đẩy giải ngân đầu tư công, giải pháp căn cơ là phải rà soát lại quy định của Luật Đầu tư công cũng như pháp luật liên quan, bảo đảm hệ thống pháp luật điều chỉnh hoạt động đầu tư công đồng bộ, thống nhất, rõ ràng, phân cấp triệt để...

Thứ trưởng Trần Quốc Phương cũng nhấn mạnh, các địa phương cần tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong triển khai dự án đầu tư công. Các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương phải chủ động, thực sự vào cuộc và trả lời, hướng dẫn xử lý, tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn một cách kịp thời, hiệu quả. Người đứng đầu phải trực tiếp chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan và chịu trách nhiệm giải trình về kết quả giải ngân cũng như hiệu quả đầu tư.

Quản lý đầu tư công còn nhiều bất cập, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Xây dựng đẩy nhanh tiến độ giải quyết các thủ tục hành chính, tháo gỡ khó khăn về nguồn vật liệu, đặc biệt là giải quyết khó khăn về nguồn cung cấp vật liệu san lấp; kiểm tra việc xây dựng, công bố giá, chỉ số giá các loại vật liệu xây dựng theo đúng quy định; kiểm soát tình trạng biến động giá nguyên, nhiên vật liệu xây dựng và xử lý nghiêm các hành vi đầu cơ, nâng giá trục lợi...

Nguyễn Vân Quỳnh (t/h)