Nghiên cứu xây dựng tuyến đường sắt Bắc Nam tốc độ 250 km/h

Cụ thể, Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa có văn bản trả lời Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) về phương án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Theo đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư bày tỏ quan điểm ủng hộ phương án làm đường sắt Bắc - Nam tốc độ khoảng 250km/h. Tuy nhiên, Bộ này cũng nêu rõ còn một vài điểm cần xem xét kỹ.

Cụ thể, năng lực vận tải của hệ thống giao thông, đặc biệt là trên trục Bắc - Nam hiện có sự mất cân đối lớn. Đường bộ chiếm 72% khách và 59% hàng; đường thủy 40% hàng; hàng không 22% khách nhưng thị phần vận tải của đường sắt chỉ chiếm khoảng 6% khách và 1,4% hàng.

Trong khi vận tải đường sắt luôn giữ vai trò chủ đạo tại các quốc gia có nền kinh tế phát triển bền vững như Nhật Bản, Bắc Âu, Bắc Mỹ.

Đặc biệt tại Trung Quốc, đường sắt được ưu tiên phát triển tạo ra một năng lực vận tải lớn, chiếm trên 65% về vận tải hàng hóa và hơn 80% về vận tải hành khách.

Sự mất cân đối của hệ thống giao thông vận tải nước ta cùng với vận tải đường bộ chiếm ưu thế làm phát sinh các hệ lụy đối với nền kinh tế xã hội như gây ra ùn tắc, nguy cơ tai nạn, xâm hại môi trường dẫn đến sự tiêu hao lớn về nguồn lực quốc gia, ảnh hưởng tới sức mạnh cạnh tranh của hàng hóa và của nền kinh tế.

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, với thực trạng vận tải trục Bắc Nam đang bị mất cân đối, thị phần đường sắt chiếm 6% khách, 1,4% hàng hóa, việc đầu tư tuyến đường sắt mới tốc độ cao, vận tải khách và hàng là cần thiết.

Đây là một trong những nền tảng để hình thành trục vận tải khối lượng lớn trên đất liền, dễ dàng kết nối với các trung tâm kinh tế, tạo thành trục động lực phát triển cho kinh tế - xã hội của đất nước và các địa phương trên hành lang kinh tế Bắc Nam.

Trên cơ sở kết quả nghiên cứu của Liên doanh tư vấn thẩm tra dự án đường sắt tốc độ cao Bắc Nam và ý kiến của thành viên Hội đồng Thẩm định nhà nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị lựa chọn phương án đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc Nam khai thác hỗn hợp tàu khách và tàu hàng, tốc độ thiết kế khoảng 250 km/h.

Tổng chiều dài tuyến khoảng 1.508,6 km (điểm đầu Ngọc Hồi, điểm cuối Thủ Thiêm). Trên tuyến đường sắt dự kiến bố trí 50 ga hành khách (6 ga của tàu cao tốc, 44 ga cho tàu liên vùng) và 20 ga hàng hóa. Công nghệ cho đoàn tàu là động lực phân tán (EMU), hệ thống thông tin, tín hiệu là ETCS cấp 2 hoặc tương đương.

Quy mô đầu tư khổ đường đôi 1.435 mm, khai thác hỗn hợp; tốc độ thiết kế tối đa 250 km/h cho tàu khách và tàu hàng cao tốc, 180 km/h cho tàu khách liên vùng và tàu hàng container; tiêu chuẩn Châu Âu.

Về tổng mức đầu tư, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị làm rõ cơ sở xác định và chuẩn xác lại cho phù hợp. Nguồn vốn đầu tư sẽ được huy động từ đấu giá đất tại các khu đô thị xung quanh nhà ga, vốn đầu tư công và vốn đầu tư tư nhân.

Theo ông Đặng Huy Đông, Chủ tịch Viện Nghiên cứu quy hoạch và phát triển, phương án làm đường sắt Bắc - Nam với tốc độ khai thác dưới 250 km/h, chở cả khách và hàng hóa là phương án tối ưu, phù hợp với yêu cầu và nguồn lực của Việt Nam.

“Tôi đánh giá cao phương án đấu giá quyền sử dụng đất dọc tuyến đường sắt mới để phát triển các khu đô thị, khu kinh tế. Đường sắt tốc độ cao cần tận dụng nguồn lực ‘chênh lệch địa tô’ để giảm nhẹ áp lực vay ODA cho Chính phủ và nhà đầu tư”, ông Đông đánh giá.

Lê Pháp (t/h)