Với diện tích gần 8.000 km², dân số hơn 2,6 triệu người, bờ biển dài khoảng 310 km và vùng biển rộng hơn 120.000 km², Cà Mau là tỉnh duy nhất có ba mặt giáp biển, sở hữu hệ sinh thái mặn – lợ – ngọt phong phú nhất cả nước. Đây chính là nền tảng để tỉnh xây dựng kinh tế biển đa trụ cột, quy mô lớn và có sức lan tỏa vùng.
Thủy sản tiếp tục là ngành kinh tế mũi nhọn. Tổng diện tích nuôi trồng thủy sản đạt hơn 454.000 ha, trong đó nuôi tôm chiếm trên 427.000 ha – dẫn đầu cả nước. Các mô hình nuôi hiện đại như Biofloc, RAS-IMTA, tôm sinh thái dưới tán rừng, tôm – lúa hữu cơ được mở rộng mạnh mẽ, ứng dụng IoT và AI trong giám sát môi trường, truy xuất nguồn gốc và quản lý chuỗi sản xuất. Toàn tỉnh hiện có 89 nhà máy chế biến thủy sản xuất khẩu với tổng công suất hơn 540.000 tấn/năm; sản phẩm đã có mặt tại hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, đạt các chứng nhận quốc tế ASC, BAP, VietGAP. Cà Mau đang nâng cấp hệ thống cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão, quy hoạch Cảng biển Hòn Khoai, mở rộng Cảng Năm Căn để từng bước hình thành trung tâm hậu cần nghề cá cấp vùng.
Bên cạnh thủy sản, năng lượng sạch đang trở thành động lực tăng trưởng mới. Cụm Khí – Điện – Đạm Cà Mau tiếp tục là dự án trọng điểm quốc gia. Dự án Nhà máy điện khí LNG Bạc Liêu công suất 3.200 MW và mở rộng Nhà máy điện Cà Mau 1&2 công suất 1.500 MW đã được phê duyệt. Với tốc độ gió trung bình 6,3 – 7 m/s, tiềm năng điện gió kỹ thuật của tỉnh đạt hơn 16.200 MW; đến năm 2030 sẽ có 35 dự án với tổng công suất 2.369 MW đi vào hoạt động. Tiềm năng điện mặt trời khoảng 11.500 MW, kết hợp mô hình điện mặt trời mái nhà trên ao nuôi tôm. Tỉnh cũng đang nghiên cứu sản xuất hydro xanh và tham gia các dự án xuất khẩu điện năng lượng tái tạo.
Hơn 120.000 ha rừng, trong đó phần lớn là rừng ngập mặn, được ví như “lá phổi xanh” của Đồng bằng sông Cửu Long. Mô hình tôm – rừng sinh thái đã có hơn 19.000 ha đạt chứng nhận quốc tế; tỉnh đang nghiên cứu phát triển tín chỉ carbon rừng ngập mặn để tạo thêm nguồn thu mới. Nông nghiệp hữu cơ, sinh thái, thông minh tiếp tục được đẩy mạnh; nghề làm muối truyền thống với hơn 1.500 ha đã được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Chương trình OCOP đạt 343 sản phẩm, trong đó 2 sản phẩm đạt chuẩn 5 sao.
Du lịch là hướng đi chiến lược dài hạn. Với hai Khu dự trữ sinh quyển thế giới Mũi Cà Mau và U Minh Hạ, cùng các di sản văn hóa đặc sắc như Đờn ca tài tử, Dạ cổ hoài lang, Lễ hội Nghinh Ông, Oóc Om Bóc…, Cà Mau đang định hình phát triển du lịch sinh thái – văn hóa – cộng đồng gắn với bảo tồn thiên nhiên. Tỉnh đẩy nhanh tiến độ cao tốc Cần Thơ – Cà Mau, Cà Mau – Đất Mũi; mở rộng Cảng hàng không Cà Mau đạt chuẩn 4C, công suất 3 triệu khách/năm đến 2050; quy hoạch các cảng biển Năm Căn, Hòn Khoai, Gành Hào thành trung tâm logistics hiện đại.
Các trọng tâm chiến lược đến năm 2030, tầm nhìn 2050 của Cà Mau bao gồm: phát triển thủy sản công nghệ cao, xây dựng thương hiệu “Tôm sinh thái Cà Mau” đạt chuẩn quốc tế; trở thành trung tâm năng lượng sạch khu vực; hình thành trục liên kết du lịch Cà Mau – An Giang – Cần Thơ; thúc đẩy nông nghiệp xanh, thông minh, tuần hoàn gắn với tín chỉ carbon và thương mại điện tử; đầu tư đồng bộ hạ tầng giao thông, đô thị, logistics để tạo đột phá liên kết vùng và hội nhập quốc tế.
Với nền tảng vững chắc về thủy sản – năng lượng – nông nghiệp sinh thái – du lịch và quyết tâm chính trị cao, Cà Mau đang từng bước khẳng định vị thế trung tâm kinh tế, văn hóa, du lịch của Đồng bằng sông Cửu Long, xứng đáng là “điểm sáng cực Nam” trong chiến lược phát triển đất nước.
Lê Thanh (t/h)
