Người Việt Nam rất thông minh, học hỏi nhanh nhưng nền giáo dục đào tạo ở Việt Nam lại đang bóp chết sự sáng tạo và tạo ra một đống tiến sĩ, kỹ sư theo kiểu "bỏ thì thương, vương thì tội”. Và những ai dám nhìn thẳng vào căn bệnh thành tích của Việt Nam có thể thấy, trong hàng chục nghìn tiến sỹ, thạc sỹ ấy, rất khó để tìm ra 1 công trình nghiên cứu khoa học có tầm vóc và sức ảnh hưởng đến việc góp phần vào phát triển kinh thế Xã hội, Nhưng Cách mạng công nghiệp lần Thứ 4.0 là một bước ngoặc mới giúp nền giáo dục Việt Nam có hướng đi mới đột phá hơn.
Chính vì lẽ đó, Revolution Education 4.0 đang là chủ đề được chính phủ các nước đang phát triển rất quan tâm, nhất là những nước trước nay tỷ lệ nông nghiệp đang chiếm tỷ trọng lớn. Thì với cách mạng giáo dục 4.0, sẽ mở ra 1 kỷ nguyên cho các học sinh, sinh viên, thậm chí cả giới nông dân có cơ hội tiếp cận xu thế giáo dục mới.
Thời gian gần đây, Cách mạng công nghiệp 4.0 là một từ khóa được truyền thông rộng rãi như là một cách khiến Việt Nam quật khởi. Nhưng tôi trộm nghĩ rằng, rất khó cho Việt Nam để chen chân vào. Bởi đơn giản là nguồn nhân lực công nghệ cao của Việt Nam trình độ quá thấp. Nói thẳng ra là không có cơ hội cho 1 cuộc cho Cách mạng công nghiệp 4.0 nếu như cách mạng giáo dục không được quan tâm đúng cách.
Trong khi hiện nay, các nước phát triển đã gần như tạo thành 1 trào lưu cho sinh viên, học sinh có đủ mọi điều kiện tiếp cận với giáo dục số. Và rồi nền giáo dục cơ hữu của các nước phát triển đang chuyển thành giáo dục số 1 cách ngẫu nhiên.
Cách mạng giáo dục 4.0, kỷ nguyên mới cho ngành giáo dục các nước đang phát triển.
Khi xem xét lại nội dung cách mạng lần này, ông Hoàng Nam Tiến khẳng định: “Từ những sự thay đổi công nghệ trên thế giới, tôi cho rằng việc tập trung vào làm phần mềm, nghiên cứu phần mềm là một hướng đi hoàn toàn có thể lựa chọn”. Chúng ta hãy thử phân tích xem phần mềm Việt Nam nên chọn Service Based hay Product Based để phát triển. Năm 2010, Việt Nam nằm trong top 30 quốc gia về offshore services do Gartner bầu chọn và đến nay vẫn thế. Rõ ràng là Services base companies đang là lợi thế rất lớn của Việt Nam.
Trong khi công ty Services base khá phổ biến thì các công ty Product base ở Việt Nam hầu như không được biết đến, thú thật tôi cũng chẳng biết đến công ty VP9VN là công ty gì cho đến khi “đọc được tâm thư” về Outsourcing trên Facebook.
Như thế xét về số liệu tổng thể thì hướng đi Service based, cụ thể ở đây là Out sourcing là hướng đi phù hợp cho Việt Nam ở thời điểm hiện tại nhưng vấn đề là ở tương lai Out sourcing có còn là lợi thế vĩnh viễn hay không ?
Công nghiệp số sẽ giúp cách mạng giáo dục thay đổi chính mình.
Theo Wikipedia, lý do cho Out sourcing là “Companies primarily outsource to reduce certain costs”. Điều đó có nghĩa là nếu một ngày kia outsource ở Việt Nam cũng không còn reduce được costs thì đích đến của họ sẽ là những đất nước ít phát triển hơn. Với sự phát triển của “meta programming” cũng như AI thì tương lai những việc “to tay" sẽ được thay thế hoàn toàn bằng máy móc. Đồng nghĩa với những việc “tay chân”, chủ yếu đang được Out sourcing cho Việt Nam sẽ giảm đi .
Thế cho nên nếu Việt Nam vẫn cứ mãi lựa chọn Out sourcing vì lợi thế trước mắt sẽ vấp phải nguy cơ lớn ở phía sau.
Các công ty công nghệ hàng đầu Việt Nam nói chung hay như FPT nói riêng đang đi rất đúng hướng trong việc giải quyết vấn đề trên ở việc “phổ cập hóa” lập trình viên, khiến cho anh “nông dân” cũng có thể lập trình là một nước cờ quá hoàn hảo cho vấn đề cạnh tranh về giá cả. FPT Software cũng đồng thời mở ra nhiều đơn vị chiến lược chuyên sâu như Automotive, Logistics nhằm chuyên môn hóa đồng thời phát triển các Service Based khác ngoài Out sourcing…
Tôi rất tâm đắc về tư duy giáo dục của ông Ken Robinson, giáo dục cần một cuộc cách mạng, và nên là ngành "nông nghiệp" trồng người chứ không phải là “công nghiệp" nhân bản ra một thế hệ với tư duy y chang nhau. Thế nên trước Cách mạng công nghiệp 4.0 hãy làm cuộc cách mạng giáo dục.
Phú Trung
