Giai đoạn 2015 - 2020, tình hình vi phạm pháp luật, tội phạm tại biên giới, cửa khẩu chưa thể kiểm soát triệt để, có thời điểm diễn biến khó lường. Hoạt động của tội phạm ma tuý, buôn bán hàng cấm ngày càng tinh vi, khó phát hiện. Địa bàn kiểm soát hải quan còn nhiều đường mòn, lối tắt tự phát qua lại biên giới khó kiểm soát, điều kiện kinh tế của đa số cư dân khu vực biên giới còn nhiều khó khăn, dễ bị lôi kéo, tiếp tay cho buôn lậu và nhiều hành vi vi phạm pháp luật khác. Thị trường hàng hóa phía Trung Quốc đa dạng, phong phú, đáp ứng nhu cầu của nhiều đối trượng, từ giá trị thấp đến giá trị cao, từ hàng nhái, hàng giả theo thị hiếu của người tiêu dùng...
Với đặc điểm như vậy, khi phát sinh tâm lý hám lời, cùng với sự thiếu hiểu biết về pháp luật là nguyên nhân chủ yếu còn tồn tại hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới tại địa bàn quản lý. Mặc dù các lực lượng chức năng thường xuyên ngăn chặn, kiểm soát, nhưng với nhiều thủ đoạn đối phó tinh vi, thay đổi thường xuyên, từ cất giấu, ngụy trang, hoạt động vào ban đêm đến tổ chức, theo dõi hoạt động của các lực lượng chức năng, huy động đông người để ngăn cản khi bị bắt giữ... làm cho công tác kiểm soát hải quan gặp không ít khó khăn.
Bám sát chủ trương của Đảng, chỉ đạo của Chính phủ và các kế hoạch của các bộ, ngành Trung ương, của tỉnh trong công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, đấu tranh phòng, chống ma tuý, hàng cấm, hàng giả, Trên cơ sở tình hình thực tiễn và nghiêm túc triển khai các chủ trương của Đảng, Nhà nước về phòng, chống buôn lậu trong tình hình mới như: Chỉ thị số 21-CT/TW ngày 26/3/2008, Nghị quyết số 41/NQ-CP ngày 9/6/2015 của Chính phủ, Chỉ thị số 17/CT-TTg ngày 19/6/2019 của Thủ tướng Chính phủ..., Đảng bộ Cục thực hiện kế hoạch chống buôn lậu hằng năm theo chỉ đạo của Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan, Ban Chỉ đạo Chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả của Trung ương, của tỉnh.
Cục Hải quan Cao Bằng đã thường xuyên triển khai các giải pháp, biện pháp nghiệp vụ về kiểm soát hải quan, yêu cầu các đơn vị chủ động kiểm soát địa bàn, ứng phó linh hoạt, triển khai hiệu quả theo diễn biến tình hình thực tế. Từ năm 2018 đến nay, Cục Hải quan chỉ đạo triển khai nghiêm túc quy định mới của Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan về quy trình, biện pháp nghiệp vụ kiểm soát hải quan, từng bước đưa hoạt động tuần tra, điều tra, nghiên cứu nắm tình hình, sưu tra, cơ sở bí mật, đấu tranh chuyên án của lực lượng kiểm soát hải quan theo hướng chuyên sâu, chuyên nghiệp. Trong đó thực hiện đổi mới bằng việc giao chỉ tiêu, nghiệp vụ kiểm soát hải quan cho các đơn vị cơ sở để nâng cao ý thức phấn đấu, trách nhiệm thực hiện công tác chống buôn lậu trên địa bàn.
Hải quan Cao Bằng khai trương Cổng thông tin điện tử có địa chỉ caobang.customs.gov.vn
Hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng bộ tác động tích cực, tạo nhiều chuyển biến trong công tác chống buôn lậu, thể hiện nổi bật là các chuyên án ma túy, hàng cấm do các đơn vị chủ trì bắt giữ. Điển hình như năm 2019, chuyên án của Đội Kiểm soát Hải quan thu giữ 10 bánh hêrôin; Chi cục Hải quan Cửa khẩu Quốc tế Tà Lùng (Quảng Hòa) bắt giữ 1 vụ hàng cấm, thu giữ 313 kg pháo nổ nhập lậu.
Hoạt động điều tra, khởi tố, kiến nghị khởi tố của cơ quan hải quan có bước phát triển mới, tổng số vụ án cấp Chi cục, Cục thực hiện trong nhiệm kỳ là 8 vụ, trong khi đó giai đoạn trước chưa tự tin khởi tố vụ án, khi có vụ việc đều chuyển cơ quan khác khởi tố, mặc dù thẩm quyền này quy định cho cơ quan hải quan không phải là mới. Giai đoạn 2015 - 2020, tổng số vụ bắt giữ, xử lý 265 vụ vi phạm, trong đó xử lý hình sự 40 vụ, tổng trị giá hàng hóa vi phạm bị xử lý trên 2,3 tỷ đồng; các vụ việc đều được xử lý kịp thời, đúng quy định, không để xảy ra khiếu nại, khiếu kiện.
Ngoài ra, Đảng bộ chỉ đạo thực hiện tốt Quy chế phối hợp với các lực lượng biên phòng, công an, quản lý thị trường trong trao đổi thông tin, tuần tra, kiểm tra, kiểm soát tại các địa bàn quản lý. Bảo đảm hoàn thành tốt vai trò thành viên Ban Chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; Ban Chỉ đạo Phòng, chống tội phạm của tỉnh. Cục Hải quan quan tâm chỉ đạo thực hiện hợp tác quốc tế trong lĩnh vực chống buôn lậu với Hải quan Nam Ninh (Trung Quốc).
Phát huy những kết quả đạt được, khắc phục những khó khăn, Đảng bộ tiếp tục đề xuất, kiến nghị những giải pháp cụ thể về hoàn thiện cơ chế, chính sách cần thực hiện thường xuyên, liên tục, chuyên sâu, chuyên nghiệp để điều chỉnh kịp thời những vấn đề mới, vừa bảo đảm yếu tố quản lý, vừa tạo điều kiện cho thị trường phát triển lành mạnh.
Tiếp tục nghiên cứu những chính sách đặc thù phát triển kinh tế tại các vùng biên giới, thu hút lao động, tăng thu nhập, làm cho việc tham gia tiếp tay cho buôn lậu không còn hấp dẫn đối với một bộ phận nhân dân khu vực biên giới. Có cơ chế đãi ngộ tốt hơn nữa cho lực lượng phòng, chống buôn lậu, tạo cơ chế thu hút nhân tài, tuyển chọn những người có năng lực, sở trường và kịp thời trang bị phương tiện kỹ thuật hiện đại cho lực lượng chống buôn lậu để đối phó với thủ đoạn ngày càng tinh vi của các loại tội phạm trong tình hình mới.
Hoàng Thiệp
