Bà Hoàng Việt Phương, chuyên gia của Công ty cổ phần chứng khoán SSI phân tích: Thông thường ở nước ngoài, khi thị trường đi xuống, các nhà đầu tư sẽ lựa chọn cổ phiếu để mua vào vì lúc đó giá thấp. Còn khi thị trường lên và đã đảm bảo lợi nhuận thì nhà đầu tư sẽ bán ra để chốt lời.

Tuy nhiên, ở Việt Nam, xu hướng này lại có phần đảo ngược, bởi tâm lý của nhà đầu tư Việt là tâm lý đám đông. Khi cổ phiếu lên, nhiều nhà đầu tư lại lo sợ sẽ giá tiếp tục tăng nên đua nhau xuống tiền mua đuổi. Điều này càng đẩy giá tăng thêm nên rủi ro rất cao. Ngược lại, lúc thị trường giảm, với tâm lý bi quan, họ lo sợ lỗ càng thêm lỗ nên ồ ạt bán ra chốt lời và càng khiến thị trường sụt giảm, càng lỗ nặng.

Chính vì thế, nhiều nhà đầu tư rơi vào tình cảnh càng chơi lâu càng lỗ nhiều. Khuyến cáo với những nhà đầu tư này là luôn cần phải cân nhắc, tính toán dòng tiền ra - vào cho phù hợp để giảm thiểu nguy cơ rủi ro xuống mức thấp nhất.

Phân tích thêm nguyên nhân, ông Đặng Trần Phục, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần chứng khoán AZfin Việt Nam cho rằng, thời gian qua thị trường chứng khoán dù tăng rất mạnh nhưng không tăng dàn đều mà chỉ tập trung tăng ở một số nhóm cổ phiếu nhất định nên không phải ai cũng lãi. Ngoài ra, lúc này mới đầu tư vào cổ phiếu tiềm năng thì lại là đang mua trên đỉnh, nguy cơ đối diện rủi ro sẽ nhiều hơn là có lãi.

"Hơn nữa, trong bối cảnh thị trường biến động, nhiều nhà đầu tư có tâm lý chỉ xuống tiền khi có những phiên tăng quá mạnh. Việc ra vào dòng tiền không hợp lý và thị trường tăng không đồng đều đã khiến các nhà đầu tư tuy xuống tiền nhiều nhưng lãi cũng không nhiều”, ông Phục nói.

Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích khối khách hàng cá nhân, Công ty chứng khoán Yuanta Việt Nam, nhận định: Việc nhà đầu tư chứng khoán vẫn thua lỗ khi thị trường đi lên có nhiều nguyên nhân, trong đó có 2 sai lầm phổ biến cần tránh.

Thứ nhất là tâm lý FOMO (sợ bỏ lỡ cơ hội) khiến nhà đầu tư quên đi rủi ro và lao vào thị trường ở thời điểm rủi ro cao. Việc chạy theo các nhóm cổ phiếu đang tăng nóng, với kỳ vọng điều chỉnh ngắn và tiếp tục tăng có thể dẫn đến rủi ro lớn.

Lịch sử cho thấy các cổ phiếu tăng nóng thường khó duy trì đà tăng mạnh. Thay vào đó, nhà đầu tư nên cân nhắc tỷ lệ lợi nhuận/rủi ro, nhất là khi hiện tại mức độ rủi ro đang chiếm ưu thế trong ngắn hạn.

Thứ hai, những nhà đầu tư đang thua lỗ nguyên nhân chủ yếu là do danh mục đầu tư tập trung vào các nhóm cổ phiếu chưa phục hồi, như xuất khẩu hay bất động sản khu công nghiệp từ giai đoạn tháng 4 vừa qua.

Sai lầm lớn nhất của họ là thiếu linh hoạt trong việc cơ cấu lại danh mục để tận dụng đà tăng của thị trường, hoặc do lo ngại rủi ro mà bỏ lỡ cơ hội từ các nhóm cổ phiếu dẫn dắt.

Đối với các nhà đầu tư này, thay vì cắt lỗ vội vàng để chạy theo cổ phiếu tăng nóng nên tiếp tục nắm giữ các cổ phiếu có tiềm năng phục hồi. Đồng thời, cần tránh FOMO vào các cổ phiếu đã tăng mạnh, mà nên chờ cơ hội chiết khấu (điều chỉnh giảm giá) tốt hơn rồi mới mua vào.

Thu Trang (t/h)