Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, việc điều chỉnh tăng dư nợ vay của ngân sách địa phương nhằm đáp ứng yêu cầu đầu tư phát triển trong tình hình mới hiện nay là cần thiết.
Theo ông Ngân, việc thực hiện chủ trương hợp nhất, sáp nhập địa phương từ 63 xuống còn 34 tỉnh, thành phố rất cần nguồn lực kết nối nội thành, kết nối vùng, kết nối các địa phương nên cần nguồn lực đầu tư rất lớn.
Tuy nhiên, đại biểu cho rằng việc này có thể sẽ làm tăng mức nợ công. Vì vậy, đại biểu đề nghị xem xét thêm đối với các đô thị đặc biệt như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, đang có nhiều dự án lớn, đặc biệt là đường sắt đô thị thì cần nới rộng thêm mức trần nợ công.
Ông Ngân cho biết, theo kế hoạch đầu tư dự trù năm 2026 - 2030, TP. Hồ Chí Minh cần nguồn lực đầu tư công 1,1 triệu tỷ đồng, trong đó nguồn thu từ đất khoảng 550.000 tỷ đồng. Nếu ngân sách Trung ương điều tiết 30%, tức là địa phương sẽ hụt thu 165.000 tỷ đồng trong 5 năm, trung bình mỗi năm hụt thu 33.000 tỷ đồng.
Điều này ảnh hưởng đến kế hoạch đầu tư công của thành phố trong giai đoạn tới, theo ông Ngân.
Trong khi đó, đại biểu nhấn mạnh thành phố rất cần nguồn lực triển khai đường sắt đô thị, 10 năm cần khoảng 40 tỷ USD, trong 5 năm đầu cần khoảng 16 tỷ USD. Ngoài ra, cần nguồn lực để kết nối Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, mở rộng các quốc lộ, xây dựng nhiều cây cầu kết nối quan trọng…
Vị đại biểu khẳng định nguồn thu từ đất chiếm vị trí rất quan trọng và đề nghị Trung ương xem xét, trước mắt có thể trong 10 năm chưa thu khoản này, nếu thu chỉ nên thu ở mức tối đa 5 - 10%.
Góp ý vào dự luật, đại biểu Trần Văn Lâm (Bắc Giang) lại nêu nghịch lý đang tồn tại trong quản lý ngân sách: “Tiền trong két nhưng không giải ngân được, trong khi lãi vay ngân sách vẫn phải trả”.
Theo ông Lâm, hiện nhiều địa phương đã được cho phép tăng dư nợ vay để đầu tư các dự án trọng điểm, nhưng đến nay vẫn chưa có tổng kết, đánh giá hiệu quả thực thi chính sách.
Ông bày tỏ lo ngại nếu luật hóa việc nâng trần nợ vay cho tất cả địa phương, có thể dẫn tới tình trạng phân tán nguồn lực quốc gia vào các dự án nhỏ lẻ, trong khi các dự án lớn lại không có dư địa để vay vốn.
Đối với nguồn tăng thu, tiết kiệm chi, ông Lâm cho rằng cần ưu tiên cho các dự án đang triển khai, có khả năng hấp thu vốn tốt. Nếu sử dụng cho dự án mới thì phải nằm trong kế hoạch đầu tư trung hạn và đủ điều kiện thực hiện, không nên bố trí dàn trải cho các dự án bổ sung đột xuất.
Ông Lâm cũng chỉ ra thực tế thời gian qua, cả ở Trung ương và địa phương đều có tình trạng bố trí vốn cho các dự án chưa thực sự cấp bách, chưa được chuẩn bị kỹ, dẫn đến khó triển khai.
“Tiền trong két, nhưng không thể giải ngân, phải chuyển nguồn qua nhiều năm, làm tăng tổng chuyển nguồn, tăng tồn ngân quỹ. Trong khi đó, ngân sách đi vay thì vẫn phải trả lãi, đó là sự lãng phí không nhỏ” - ông Lâm nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, đại biểu cũng phản ánh thực tế có nơi khi có tiền tăng thu thì phung phí vào các dự án nhỏ lẻ, khi cần làm việc lớn lại khó khăn nguồn. Vì vậy, đại biểu đề nghị cần quy định chặt chẽ để bảo đảm sử dụng hiệu quả nhất các nguồn lực của ngân sách Nhà nước.
Hoàng Bách(t/h)
