Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, ổ dịch đầu tiên được ghi nhận ngày 16/6 tại xã Dũng Tiến (nay là xã Thượng Phúc). Mặc dù ổ dịch này đã qua 21 ngày không phát sinh thêm ca bệnh, nhưng virus vẫn tiếp tục lan sang nhiều địa phương khác.
Tính đến nay, dịch tả lợn châu Phi đã xuất hiện tại 198 thôn thuộc 30 xã, khiến 687 hộ chăn nuôi bị ảnh hưởng. Tổng cộng 14.847 con lợn, tương đương gần 946 tấn thịt – chủ yếu là lợn thương phẩm – đã bị tiêu hủy. Đáng chú ý, 7 xã gồm Bất Bạt, Quảng Oai, Suối Hai, Yên Xuân, Vật Lại, Ba Vì và Đoài Phương chiếm tới 84% tổng số lợn tiêu hủy của toàn thành phố.
Theo Chi cục Chăn nuôi, Thủy sản và Thú y Hà Nội, phần lớn lợn nhiễm bệnh thuộc các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ. Các trang trại áp dụng quy trình an toàn sinh học gần như không bị ảnh hưởng. Trong tổng số 2.652 trang trại chăn nuôi lợn của Hà Nội, chỉ 2 trang trại quy mô vừa ghi nhận ca bệnh, với 183 con bị tiêu hủy. Nhờ vậy, nguồn cung thịt lợn trên thị trường hiện chưa biến động lớn.
Trước tình hình phức tạp, trong một tháng qua Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đã tổ chức 6 đợt kiểm tra, giám sát công tác phòng chống dịch tại các xã có ổ dịch mới. Ngoài hướng dẫn kỹ thuật, cơ quan chức năng cũng kiểm tra hiện tượng vứt xác lợn chết bừa bãi tại sông, hồ, kênh mương, đặc biệt ở xã Vĩnh Thanh, Suối Hai và một số xã vùng ven. Kết quả, 2 trường hợp bị xử phạt hành chính do vi phạm vệ sinh thú y.
Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội nhấn mạnh, cần giám sát dịch tễ đến từng thôn, xóm, hộ chăn nuôi, đặc biệt tại các khu vực từng có dịch hoặc có nguy cơ cao. Đồng thời, phải đẩy mạnh tuyên truyền để người dân nhận diện sớm dấu hiệu bệnh, hiểu rõ mức độ nguy hiểm và tuân thủ biện pháp phòng chống.
Một giải pháp trọng tâm là kiểm soát chặt hoạt động vận chuyển, giết mổ, tiêu thụ thịt lợn. Lực lượng liên ngành gồm công an, quản lý thị trường và chính quyền địa phương được huy động để kiểm tra tại các tuyến giao thông trọng điểm, cửa ngõ ra vào Thủ đô – nơi có nguy cơ cao phát tán mầm bệnh.
Các trường hợp vận chuyển lợn không rõ nguồn gốc, giết mổ không đảm bảo vệ sinh, giấu dịch hoặc không khai báo kịp thời sẽ bị xử lý nghiêm. Sản phẩm động vật nhiễm bệnh nếu lọt ra thị trường có thể khiến dịch lây lan nhanh hơn.
Ngành chức năng cũng khuyến cáo người dân tuyệt đối không mua bán, vận chuyển lợn bệnh hoặc lợn chết; tiêu hủy đúng quy trình và thực hiện vệ sinh tiêu độc khử trùng chuồng trại thường xuyên. Các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ – nhóm dễ bị tổn thương nhất – cần được hỗ trợ kỹ thuật, thông tin và giám sát sát sao.
Dịch tả lợn châu Phi hiện chưa có vaccine thương mại hiệu quả, virus có sức đề kháng cao và lây lan dễ dàng qua tiếp xúc gián tiếp. Chỉ cần lơ là vệ sinh chuồng trại, sử dụng thức ăn dư thừa hoặc vận chuyển không đảm bảo an toàn sinh học, dịch có thể bùng phát trở lại bất kỳ lúc nào.
Theo các chuyên gia, ngoài nỗ lực từ ngành chức năng, sự hợp tác của chính quyền cơ sở và từng hộ chăn nuôi là yếu tố quyết định. Công tác kiểm soát dịch bệnh chỉ hiệu quả khi người dân ý thức rõ trách nhiệm, chủ động khai báo và phối hợp giám sát để bảo vệ đàn vật nuôi cũng như an toàn thực phẩm cho cộng đồng
Nguyễn Kiên
