Từ xuất phát điểm của ngày đầu tái lập (tháng 10/1991), hệ thống trường học chủ yếu là nhà tạm, 60 % trẻ em trong độ tuổi không được đến trường; 30 % cán bộ xã không biết chữ, đến nay tỉnh Lào Cai có hệ thống mạng lưới giáo dục từ giáo dục mầm non đến giáo dục Đại học đáp ứng nhu cầu học tập của nhân dân.
Tính đến hết học kỳ I, năm học 2025-2026, toàn tỉnh Lào Cai có 193 cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và GDTX với tổng số 8.231 nhóm/lớp với 235.445 học sinh. Cụ thể: Mầm non 195 trường, 2.324 nhóm/lớp, 55.599 trẻ; Tiểu học 164 trường, 3.332 lớp, 84.578 học sinh; THCS 185 trường, 1.809 lớp, 64.140 học sinh; THPT 39 trường, 638 lớp, 25.851 học sinh.
Toàn tỉnh có 10 Trung tâm GDNN&GDTX 128 lớp, 5.277 học viên. Ngoài ra trên địa bàn tỉnh có 1 trường Trung cấp nghề Công ty Apatit Việt Nam, 1 trường Cao đẳng Lào Cai, 1 Phân hiệu Đại học Thái nguyên tại Lào Cai với 2.840 sinh viên và 1 trường quốc tế Canada.
Chỉ tiêu phát triển giáo dục và đào tạo đạt được nhiều thành tựu
Với sự phát triển về quy mô trường, lớp, học sinh, tính đến hết năm 2025, tỷ lệ phòng học kiên cố trường chính của tỉnh Lào Cai đạt 98%, điểm trường đạt 82%. Tỉnh Lào Cai là tỉnh đầu tiên trên cả nước thí điểm triển khai và hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 4 tuổi; 100% xã, phường, thị trấn duy trì và nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục các cấp học (tỉnh đã được Bộ GD&ĐT công nhận đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3).
Chất lượng giáo dục toàn diện được nâng lên, thi học sinh giỏi THPT quốc gia đứng thứ 18 toàn quốc, đứng thứ 4 các tỉnh trung du và miền núi Bắc bộ. đặc biệt lần đầu tiên, tỉnh Lào Cai có học sinh vào đội tuyển tham dự kỳ thi Olympic môn tin học; cuộc thi khoa học kĩ thuật đứng trong tốp đầu toàn quốc và nhiều học đạt được nhiều giải cao trong các cuộc thi Văn nghệ, Thể thao, sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng...

Hệ thống trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú ngày càng hoàn thiện, trở thành trụ cột của giáo dục vùng cao, vùng dân tộc thiểu số. Tỉnh Lào Cai là một trong số ít các tỉnh 100% trường nội trú huyện có cấp học trung học phổ thông.
Toàn tỉnh có 414 trường đạt chuẩn, bằng 71% tổng số trường; thanh niên trong độ tuổi đạt trình độ giáo dục Trung học phổ thông và tương đương đạt 72%; toàn ngành có trên 94% giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn về trình độ đào tạo, trên 66,3% viên chức, người lao động là đảng viên.
Phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập được đẩy mạnh; trung tâm học tập cộng đồng đáp ứng nhu cầu học tập suốt đời của người dân. Tỷ lệ người biết chữ trong độ tuổi từ 15 đến 60 tuổi mức độ 1 là 98%, mức độ 2 là 95%.
Môi trường đào tạo nghề không ngừng được đầu tư. Trường Cao đẳng Lào Cai được quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, hệ thống trang thiết bị để xây dựng trường chất lượng cao. Cuối năm 2025, Trường Cao đẳng Lào Cai được đánh giá công nhận trường chất lượng cao. NHờ đó, tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt trên 70%; tỷ lệ lao động có bằng cấp, chứng chỉ đạt 32%; tỷ lệ lao động có việc làm sau đào tạo nghề đạt trên 80%, các nghề trọng điểm đạt trên 90%.
Để tiếp tục nâng cao chất lượng dạy và học, tỉnh Lào Cai đang thực hiện dự án đầu tư xây dựng trường THPT Chuyên Lào Cai với tổng diện tích 13,4 ha; tổng mức đầu tư sau điều chỉnh là 380 tỷ đồng, với quy mô đầu tư xây dựng gồm: (1) Khối phòng học, bộ môn + Hiệu bộ + Khảo thí, thư viện + Hội trường; (2) Nhà căng tin, dịch vụ; (3) Nhà thi đấu đa năng; (4) Nhà kí túc xá học sinh + Bếp ăn; (6) Ngoại thất và các công trình phụ trợ, hệ thống kỹ thuật, hệ thống PCCC...Theo tiến độ sẽ bàn giao đưa vào sử dụng đầu năm học mới 2025-2026. Công trình được đưa vào sử dụng sẽ tạo điều kiện cho các em học sinh chuyên được theo học với điều kiện cơ sở vật chất hiện đại, đáp ứng việc nâng cao chất lượng đào tạo của trường và của tỉnh.
PV