Theo báo cáo của Sở Công Thương Hà Nội, tính đến nay thành phố có khoảng 1.350 làng nghề và làng có nghề, chiếm hơn 30% tổng số làng nghề của cả nước. Trong số này có 327 làng nghề đã được UBND TP. Hà Nội công nhân.

Năm 2024, tổng doanh thu của 327 làng nghề được công nhận ước đạt trên 24.000 tỷ đồng. Một số làng nghề đạt doanh thu cao đáng kể như làng nghề điêu khác mỹ nghệ Sơn Đồng, làng nghề đồ mộc Hữu Bằng…

Bên cạnh đó, TP. Hà Nội lớn có quy mô dân số lớn, năm 2024 ước đạt 8,5 triệu người, đứng thứ 2 cả nước, chiếm khoảng 8,5% tổng dân số Việt Nam. Hàng năm, Thủ đô đón gần 20 triệu lượt khách du lịch nội địa, trên 4 triệu lượt khách quốc tế, do vậy đây là thị trường tiêu thụ sản phẩm lớn cho các làng nghề.

Sản phẩm đồ gỗ điêu khắc được trưng bày tại Điểm trưng bày, giới thiệu và quảng bá sản phẩm OCOP Thủ đô (Số 176 đường Quang Trung, phường Hà Đông, TP. Hà Nội). Ảnh: Nguyễn Hạnh
Sản phẩm đồ gỗ điêu khắc được trưng bày tại Điểm trưng bày, giới thiệu và quảng bá sản phẩm OCOP Thủ đô (Số 176 đường Quang Trung, phường Hà Đông, TP. Hà Nội). Ảnh: Nguyễn Hạnh

Theo ông Trịnh Quốc Đạt, Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam nhận định, thị trường trong nước có nhu cầu cao về sản phẩm thủ công mỹ nghệ mang tính bản sắc. Khách hàng trong nước ngày càng ưa chuộng các sản phẩm mang đậm chất truyền thống, thân thiện với môi trường.

Các sản phẩm thủ công mỹ nghệ được dùng làm quà tặng, trang trí nhà cửa, trong các dịp lễ Tết, cưới hỏi, du lịch, trong đó, phát triển du lịch là cơ hội để giới thiệu và tiêu thụ sản phẩm thủ công mỹ nghệ. 

Tương tự, bà Hà Thị Vinh, Chủ tịch Hiệp hội Thủ công mỹ nghệ và làng nghệ Hà Nội cũng nhận định, khai thác và phát triển cho sản xuất nghề tinh hoa làng nghề nói chung, sản phẩm thủ công mỹ nghệ nói riêng, đáp ứng được thị hiếu tiêu dùng của thị trường trong nước, đây là cơ hội rất lớn. Sản phẩm làng nghề đang chiếm lĩnh ưu thế trên thị trường nội địa với trên 100 triệu dân.

Để phát triển các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, mới đây 10/07/2025 HĐND TP. Hà Nội đã thông qua Nghị quyết số 25/2025/NQ-HĐND và chính thức có hiệu lực ngày 20/7/2025, cho phép hình thành các khu phát triển thương mại và văn hóa trên địa bàn, biến trầm tích văn hóa của Thủ đô thành nguồn lực tài chính.

Tuy nhiên, theo bà Hà Thị Vinh cho rằng, các làng nghề hiện đang đối diện với thách thức không nhỏ. Do đa số các doanh nghiệp trong làng nghề là những doanh nhỏ và siêu nhỏ, việc ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và đầu tư thiết bị tiên tiến cải tiến thiết kế mẫu mã nhằm giảm thiểu chi phí đầu vào tạo giá thành sản phẩm đầu ra tốt đủ sức cạnh tranh với hàng hóa nhập ngoại gặp nhiều khó khăn.

Đặc biệt, nguyên liệu đầu vào cho ngành thủ công mỹ nghệ Hà Nội chủ yếu phụ thuộc vào các nguồn cung cấp của tỉnh ngoài và nước ngoài. Đây là những thách thức rất lớn để ngành thủ công mỹ nghệ của thủ đô rất khó để phát triển bền vững và lớn mạnh. Do đó, TP. Hà Nội cần có cơ chế chính sách nguồn lực hỗ trợ một số ngành hàng có tiềm năng phát triển.

Bị động về nguồn nguyên liệu đang là thách thức đối với các làng nghề tại Hà Nội. Ảnh: Nguyễn Lương.
Bị động về nguồn nguyên liệu đang là thách thức đối với các làng nghề tại Hà Nội. Ảnh: Nguyễn Lương.

Bên cạnh đó, cần xây dựng một số trung tâm thiết kế, đổi mới sáng tạo chuyên ngành, nguồn lực tài chính xã hội hoá trong dân. Thu hút các nhà khoa học, đầu tư thiết bị tiên tiến, ứng dụng khoa học công nghệ để đáp ứng được yêu cầu hỗ trợ làng nghề về chất lượng nguyên liệu đầu vào, các ý tưởng thiết kế độc đáo, khác biệt giúp làng nghề lên một tầm cao mới đủ điều kiện cho sản xuất, bền vững và phát triển thịnh vượng.

Đồng thời, khai thác nguồn lực văn hoá, lịch sử trong các làng nghề truyền thống nhằm bảo tồn phát triển nghề bền vững. Đồng thời kết hợp với du lịch để biến văn hoá làng nghề, văn hoá bản địa đáp ứng nhu cầu du lịch của du khách trong và ngoài nước để tạo nên nguồn lực tài chính tạo sự thịnh vượng trong các làng nghề thủ công mỹ nghệ của Thủ đô đạt mục tiêu Nghị quyết số 25/2025/NQ-HĐND của HĐND Thành phố.

Cũng theo ông Trịnh Quốc Đạt cho hay, tại một số làng nghề có tình trạng hàng giả, hàng nhái thương hiệu Việt Nam vẫn diễn ra. Một số sản phẩm gốm sứ, lụa… có xuất xứ Trung Quốc được gắn nhãn là hàng Việt Nam, gây ảnh hưởng đến uy tín sản phẩm thủ công trong nước.

Bên cạnh đó, cần tăng cường xúc tiến thương mại, tổ chức triển lãm, các hội chợ hàng thủ công mỹ nghệ. Bên cạnh đó, phát triển du lịch làng nghề, kết hợp tham quan, trải nghiệm và mua sắm tại chỗ, đây là mô hình đang được nhiều địa phương triển khai và chứng minh hiệu quả.

Theo ông Nguyễn Ánh Dương, Phó Giám đốc Sở Công Thương TP. Hà Nội cho biết: Thành phố hiện có khoảng 1.350 làng nghề và làng có nghề, chiếm hơn 30% tổng số làng nghề của cả nước. Ngoài giá trị kinh tế, các làng nghề còn là nơi lưu giữ tinh hoa văn hóa, thu hút du lịch và tạo sinh kế cho khoảng 800.000 lao động tại địa phương. Thu nhập bình quân đầu người của lao động đạt trên 50 triệu đồng/người/ năm… Tuy nhiên, trong bối cảnh hội nhập hiện nay làng nghề thủ công mỹ nghệ Hà Nội đang đứng trước nhiều thách thức…

Tuấn Ngọc (t/h)