Trường học được coi là một trong những nơi an toàn đối với học sinh, đảm bảo về thể chất và tinh thần, tâm lý. Tuy nhiên, những năm gần đây, những vụ việc liên quan đến tai nạn thương tích, bạo lực học đường, đuối nước, mất an toàn giao thông… khiến dư luận lo lắng về công tác an toàn trong trường học.
Mô hình “Trường học an toàn” được triển khai từ năm 2018 đến nay, tập trung vào học sinh tiểu học và THCS, nhất là tại các khu vực vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nơi nguy cơ tai nạn, xâm hại, bạo lực và rủi ro trên không gian mạng vẫn hiện hữu. Từ thực tế đó, tại nhiều trường học trên địa bàn tỉnh, sinh hoạt ngoại khóa về an toàn được tổ chức theo hướng tăng thực hành, giảm thuyết giảng. Học sinh trực tiếp tham gia các tình huống giả định, rèn thao tác và kỹ năng xử lý sự cố dưới sự hướng dẫn của giáo viên, cán bộ chuyên môn và lực lượng chức năng.
Cách làm này giúp nội dung giáo dục an toàn được mở rộng ra ngoài những rủi ro quen thuộc trong học đường. Bên cạnh kỹ năng phòng tránh tai nạn, học sinh được hướng dẫn nhận diện nguy cơ tâm lý, hình thành thói quen tự bảo vệ và khả năng ứng phó khi phát sinh tình huống. Các nội dung được triển khai thông qua các chuyên đề kết hợp tuyên truyền, hướng dẫn kỹ thuật và trò chơi vận động như: phòng cháy, chữa cháy; kỹ năng thoát hiểm trong không gian kín; phòng, chống đuối nước và thực hành sơ cấp cứu cơ bản trên mô hình.
Thực tế cho thấy, để đẩy mạnh xây dựng trường học an toàn một cách hiệu quả và bền vững, cần tiếp tục tập trung thực hiện các giải pháp về hoàn thiện cơ chế, chính sách và hướng dẫn. Đây sẽ là hành lang pháp lý để địa phương, trường học chủ động xây dựng nội dung ứng phó với nguy cơ mất an toàn trong trường học. Ngoài ra, cần tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, ưu tiên bố trí ngân sách đầu tư, sửa chữa trường lớp, đảm bảo an toàn. Để làm được điều này, cần huy động nguồn lực xã hội hóa, phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường – chính quyền – đoàn thể - doanh nghiệp để tăng cường đầu tư cho cơ sở vật chất.
Bên cạnh các kỹ năng ứng phó tai nạn, mô hình dành dung lượng đáng kể cho những nội dung liên quan đến an toàn trên không gian mạng và phòng, chống bạo lực học đường. Học sinh được hướng dẫn cách bảo vệ thông tin cá nhân, nhận diện các hình thức lừa đảo, dụ dỗ qua mạng xã hội, cách ứng xử văn minh khi sử dụng internet. Nội dung Luật Trẻ em được lồng ghép để giúp các em hiểu rõ quyền và trách nhiệm của mình, cũng như biết tìm kiếm sự hỗ trợ khi quyền lợi bị xâm phạm.
Đảm bảo an toàn trường học là nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài và phải được triển khai đồng bộ. Các chính sách và chỉ đạo của Bộ GDĐT là hành lang pháp lý quan trọng để các địa phương chủ động hành động. Mỗi trường học an toàn chính là nền tảng vững chắc để xây dựng một nền giáo dục chất lượng, vì sự phát triển toàn diện của học sinh..
Bà Trịnh Thị Loan - Giám đốc Trung tâm Hoạt động thanh thiếu nhi tỉnh Lâm Đồng cho biết, trong năm 2025, mô hình “Trường học an toàn” tiếp tục được triển khai và chuyển giao tại nhiều trường tiểu học, THCS trên địa bàn tỉnh sau sáp nhập, thu hút sự tham gia của gần 6.900 học sinh cùng đông đảo giáo viên.
Bà Loan nhấn mạnh, sân chơi trường học an toàn được xác định là mô hình giáo dục kỹ năng mang tính lâu dài, vượt khỏi khuôn khổ một hoạt động trải nghiệm ngắn hạn. Thông qua cách tổ chức học tập gắn với vận động và trải nghiệm thực tế, thiếu nhi từng bước hình thành các kỹ năng thiết yếu trong đời sống, nâng cao khả năng tự bảo vệ và chủ động xử lý những tình huống có thể phát sinh trong môi trường học đường và ngoài xã hội.
“Trong thời gian tới, đơn vị sẽ tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức tổ chức, tăng cường phối hợp với các ngành, địa phương để mở rộng và nhân rộng các sân chơi kỹ năng, góp phần xây dựng môi trường học tập an toàn, lành mạnh cho thiếu nhi trên địa bàn tỉnh”, bà Loan nói.
Công tác mô hình “Trường học an toàn” cũng cần đến một lực lượng đội ngũ giáo viên và cán bộ y tế trường học có năng lực, có kỹ năng về sơ cấp cứu, kỹ năng xử lý bạo lực học đường… Giáo dục nâng cao an toàn trường học nên thường xuyên được đưa vào hoạt động chính khóa và ngoại khóa, tăng cường hơn nữa truyền thông qua mạng xã hội, video clip… dễ hiểu. Nhà trường cần phối hợp với phụ huynh trong giáo dục kỹ năng an toàn cho học sinh tại gia đình.
Hoàng Phương (t/h)
