Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo 389 Bộ Tài chính tại buổi tiếp Đoàn Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, diễn ra vào sáng 18/9 cho thấy, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại trong thời gian qua vẫn diễn biến phức tạp. Lực lượng Hải quan đã phát hiện nhiều vụ vi phạm liên quan đến các hành vi như: không khai báo, khai hải quan không đúng thực tế hàng hóa; che giấu nguồn gốc và tuyến đường của lô hàng; buôn lậu ma túy, động vật hoang dã và tiền tệ qua biên giới. Tình trạng tội phạm ma túy đặc biệt phức tạp khi các đối tượng lợi dụng địa hình biên giới hiểm trở, các kẽ hở trong cơ chế xuất nhập khẩu để vận chuyển trái phép ma túy từ Lào, Campuchia vào Việt Nam.
Bên cạnh đó, gian lận thuế cũng là một vấn nạn nhức nhối. Một số doanh nghiệp đã lợi dụng sự thông thoáng của quy định để thành lập công ty "ma" nhằm bán hóa đơn khống, thu lợi bất chính. Các doanh nghiệp này còn sử dụng hóa đơn bất hợp pháp để kê khai khấu trừ thuế giá trị gia tăng, giảm số thuế phải nộp, hoặc hợp thức hóa hàng lậu, tham ô.
Theo báo cáo, trong 3 tháng cao điểm từ 15/5 đến 15/8/2025, các lực lượng chức năng đã đạt được những kết quả ấn tượng.
Cụ thể, trong 3 tháng cao điểm, ngành Thuế đã thanh tra, kiểm tra 19.048 doanh nghiệp, kiến nghị xử lý hơn 16.138 tỷ đồng, trong đó tổng số tiền tăng thu vào ngân sách nhà nước là 5.269 tỷ đồng. Lũy kế 8 tháng đầu năm, toàn ngành đã thanh tra, kiểm tra 32.812 doanh nghiệp và kiến nghị xử lý hơn 35.317 tỷ đồng.
Cũng trong thời gian trên, ngành Hải quan đã chủ trì, phối hợp phát hiện, bắt giữ 5.459 vụ việc, tổng trị giá hàng hóa vi phạm ước tính trên 4.855 tỷ đồng. Đáng chú ý, cơ quan Hải quan đã khởi tố 10 vụ, chuyển khởi tố 35 vụ và thu ngân sách hơn 184 tỷ đồng. Riêng công tác đấu tranh phòng, chống ma túy, ngành Hải quan đã phát hiện, bắt giữ 61 vụ/74 đối tượng, thu giữ khoảng 366 kg ma túy các loại. 
Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi, với sự trấn áp mạnh mẽ của các lực lượng chức năng, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại đã tạm lắng xuống. Tuy nhiên, từ nay đến cuối năm, các đơn vị như Hải quan, Thuế sẽ tiếp tục tăng cường các giải pháp để đấu tranh, ngăn chặn hiệu quả tình trạng buôn lậu và trốn thuế.
Tại buổi làm việc, Phó Chánh Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia Trần Đức Đông đã đề xuất nhiều giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác của Ban Chỉ đạo 389 Bộ Tài chính. Ông đề nghị các lực lượng Hải quan, Thuế tiếp tục quán triệt thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, chủ động nắm tình hình và nhận diện các phương thức thủ đoạn mới của tội phạm.
Đặc biệt, ông Đông nhấn mạnh việc rà soát các quy trình nghiệp vụ, cơ chế chính sách, quy định pháp luật còn bất cập, sơ hở để trình cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, nhằm chặn đứng mọi hành vi buôn lậu, gian lận thương mại. Đồng thời, cần ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng cơ sở dữ liệu và chia sẻ thông tin giữa các đơn vị để nâng cao hiệu quả công tác phòng chống tội phạm. Cùng với đó, công tác truyền thông cũng cần được đẩy mạnh để người dân hiểu rõ nguy hại của hàng giả, hàng lậu và không tham gia, tiếp tay cho các hành vi vi phạm.
Thành Nam (t/h)
